Bác sĩ khuyến cáo điều cần nhớ với người lặn sâu

Phải lên kế hoạch cụ thể khi lặn sâu

Nhiều người khi lặn sâu để đánh bắt hải sản, nhất là khi vươn khơi xa, đã bị giảm áp nặng gây liệt chi, suy đa tạng...

Điển hình như, ngày 4/9, ông Nguyễn Đức Quang (sinh năm 1980, quê Lý Sơn, Quảng Ngãi), thuyền viên tàu cá QNg 96678 TS – đã lặn sâu 3 lần từ 40 đến 43m tại vùng biển Trường Sa để đánh bắt hải sản.

Sau lần lặn sâu thứ ba, ông Quang lên tàu và bị giảm áp nặng, dẫn đến hôn mê, suy tuần hoàn, suy hô hấp và suy thận cấp. Ông được đưa vào Bệnh xá đảo Song Tử Tây cấp cứu, sau đó tiếp tục được vận chuyển bằng trực thăng về Bệnh viện Quân y 175 để cứu chữa.

Tương tự ông Quang, trong tháng 8, ông Trần Văn Đó (quê xã Thạnh Lộc, An Giang), thuyền viên tàu cá QNg 90969 TS – cũng bị giảm áp nặng sau khi lặn sâu đánh bắt hải sản, với các biến chứng như: yếu hai chân, tê bì tứ chi, mất cảm giác từ ngực trở xuống…

Ông Nguyễn Đức Quang nguy kịch do giảm áp nặng sau khi lặn sâu.

Ông Trần Văn Đó cũng được đưa đi cấp cứu do bị giảm áp sau khi lặn sâu.

Từ các trường hợp trên, chuyên gia tim mạch – TS.BS Nguyễn Lương Kỷ, Phó Giám đốc BVĐK Khánh Hòa đưa ra nhiều khuyến cáo quan trọng dành cho những người thường xuyên lặn sâu để đảm bảo an toàn.

TS.BS Kỷ cho biết, bệnh giảm áp (hay còn gọi là "bệnh thợ lặn") xảy ra khi cơ thể nổi lên từ môi trường áp suất cao quá nhanh sau khi lặn sâu. Quá trình này khiến khí nitơ tích tụ trong máu và mô không kịp thoát ra ngoài, hình thành các bọt khí gây tắc nghẽn mạch máu. Từ đó dẫn đến tình trạng nhẹ như đau khớp, mệt mỏi, nặng như liệt, hôn mê, thậm chí tử vong.

Để đề phòng giảm áp, người lặn sâu phải lên kế hoạch lặn cụ thể như: khảo sát độ sâu và thời gian lặn; chuẩn bị bảng lặn hoặc máy tính thời gian lặn để tính giới hạn an toàn. Tránh lặn sâu quá hoặc quá lâu so với kế hoạch.

Một số nguyên tắc an toàn khi lặn sâu là: Duy trì tốc độ nổi 9–10 mét/phút, nếu nổi quá nhanh có thể gây tai biến, đặc biệt với người mắc bệnh tim mạch, béo phì; Không được nín thở khi nổi lên; Uống đủ nước, không dùng rượu, bia, caffeine hoặc các chất kích thích trước và sau khi lặn sâu; Không vận động nặng (như kéo lưới, khuân vác...) ngay sau khi lặn sâu để tránh ảnh hưởng đến hệ hô hấp và tuần hoàn; Ngủ đủ giấc trước và sau khi lặn sâu để đảm bảo thể lực.

Chú ý các dấu hiệu bất thường sau khi lặn sâu

TS.BS Kỷ cho biết, người lặn sâu có thể lặp lại thao tác nhiều lần trong ngày, nhưng sau mỗi lần lặn cần nghỉ ngơi đến khi cơ thể hoàn toàn hồi phục (không còn mỏi mệt, không có biểu hiện tê, giảm cảm giác ở tay chân...). Việc nghỉ ngơi này giúp đào thải khí nitơ còn tích tụ trong cơ thể.

Đặc biệt, không nên đi máy bay trong vòng 12–24 giờ sau khi lặn sâu, vì nitơ vẫn còn tồn tại trong mô cơ thể và có thể gây nguy hiểm nếu gặp thay đổi áp suất đột ngột.

"Dù đã có kỹ năng thành thạo, người lặn sâu vẫn phải đảm bảo sử dụng bình dưỡng khí, mặt nạ, bộ đồ lặn phù hợp và được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ. Máy tính thời gian lặn nên chọn loại có cảnh báo tốc độ nổi để đảm bảo an toàn", TS.BS Kỷ nhấn mạnh.

TS.BS Nguyễn Lương Kỷ khuyến cáo: mọi người, đặc biệt là ngư dân, khi muốn lặn sâu để đánh bắt hải sản cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc an toàn.

Cũng theo TS.BS Kỷ, nếu sau khi lặn sâu, xuất hiện các triệu chứng như: đau khớp, chóng mặt, khó thở, yếu liệt, rối loạn ý thức, lơ mơ... cần đến cơ sở y tế gần nhất có buồng oxy cao áp để được cấp cứu kịp thời. Việc can thiệp sớm như cho thở oxy, hồi sức ban đầu, điều trị trong buồng oxy cao áp sẽ giúp hạn chế tối đa các biến chứng.

Đến nay, điều trị bệnh giảm áp hiệu quả nhất là tiến hành càng sớm càng tốt. Trong đó, liệu pháp oxy cao áp đóng vai trò chủ chốt với những tác dụng như: Làm giảm kích thước bong bóng khí gây tắc mạch; Tăng tốc độ đào thải khí nitơ ra khỏi cơ thể; Cung cấp oxy cho mô bị thiếu máu và tổn thương; Giảm sưng viêm, thúc đẩy hồi phục.

Đông Hưng