Bài 1: Biến âm nhạc thành bệ phóng phát triển văn hóa truyền thống

Người trẻ “tiếp lửa” văn hóa truyền thống:

MV Bắc Bling của ca sỹ Hòa Minzy.

LTS: Về vấn đề giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mong muốn các thế hệ trẻ Việt Nam sẽ quốc tế hóa văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và dân tộc hóa văn minh nhân loại. Hiện nay, người trẻ Việt đang tích cực bằng nhiều cách tìm ra hướng đi độc đáo, vừa bảo tồn, vừa phát triển văn hóa truyền thống của dân tộc, góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển công nghiệp văn hóa của đất nước.

Khi âm nhạc làm sáng bừng giá trị văn hóa truyền thống

Ra mắt đầu tháng 3/2025 đến nay, MV ca nhạc “Bắc Bling” của Hòa Minzy vẫn chưa ngừng gây sốt. Chỉ sau 24h, sản phẩm thu về hơn 3,3 triệu lượt xem, đạt top 1 âm nhạc thịnh hành youtube Việt Nam. Sau đó, “Bắc Bling” nhanh chóng trở thành MV được xem nhiều nhất thế giới, xếp thứ hạng cao tại bảng xếp hạng âm nhạc thịnh hành toàn cầu và xuất hiện trên các bảng xếp hạng âm nhạc tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Australia… Chưa đầy 1 tháng, MV đã cán mốc 100 triệu lượt xem, cùng vô số màn cover sôi nổi từ giọng hát đến vũ đạo.

Không chỉ đạt lượng xem “khủng”, “Bắc Bling” còn chinh phục khán giả nhờ sự kết hợp tinh tế giữa âm nhạc hiện đại và văn hóa truyền thống, sự đầu tư chỉn chu đến từng chi tiết. Bài hát vừa kết hợp chất dân ca truyền thống với phong cách hip hop hiện đại. Bên cạnh quan họ, "Bắc Bling" còn lồng ghép những loại hình ca hát đặc trưng của Bắc Bộ như xẩm và chèo.

Hòa Minzy cho biết, đây là sản phẩm âm nhạc đánh dấu sự trở lại của cô và xuất phát từ tình yêu, mong muốn được tri ân quê hương, nguồn cội, lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống của dân tộc đến với mọi người. MV càng trở nên ý nghĩa khi có sự góp mặt của những nghệ sĩ cùng quê hương Bắc Ninh như: danh hài Xuân Hinh, nhạc sĩ Tuấn Cry. Tuy chỉ dài hơn 4 phút nhưng ê kíp đã khéo léo đưa đầy đủ những danh lam thắng cảnh, di tích, sản phẩm làng nghề nổi tiếng (Đền Đô, chùa Dâu, Nhà hát dân ca quan họ Bắc Ninh, cây cô đơn - đê Hữu Chấp, làng gốm Phù Lãng, Đền Bà Chúa kho, tranh dân gian Đông Hồ, bánh Phu Thê) đến những nét văn hóa đặc sắc của người dân vùng Kinh Bắc như hát quan họ, ăn trầu, hút thuốc lào, đấu vật… vào MV. Bên cạnh những diễn viên, vũ công chuyên nghiệp, MV có sự tham gia của khoảng 300 diễn viên là những người cùng thôn với Hòa Minzy, trong đó có những cụ già và các em nhỏ. Những nhạc cụ dân tộc được sử dụng trong "Bắc Bling" như đàn nguyệt, sáo, nhị, trống nhưng được phối khí theo phong cách mới với tiết tấu nhanh cũng tạo nên những giai điệu bắt tai, lôi cuốn.

Nhạc sĩ Giáng Son nhận định, MV của Hòa Minzy đã kết hợp được đúng những yếu tố mà các giới trẻ bây giờ rất yêu thích. Đó là vừa giữ gìn bản sắc truyền thống dân tộc, vừa kết hợp được phong cách hiện đại. Đặc biệt điều khiến MV "bùng nổ", tạo ra sự đặc sắc và độc đáo là khi có sự góp mặt của nghệ sĩ Xuân Hinh. "Các yếu tố của MV như bài hát, quay, trang phục, âm nhạc đều là dân tộc hiện đại. Phải nói đây là một MV khá hoàn hảo và điều tuyệt vời hơn thể hiện tình yêu của một người con luôn hướng về quê hương. Qua MV, mọi người biết đến quê hương Bắc Ninh, thấy Bắc Ninh là 1 nơi địa linh nhân kiệt, nhiều địa danh và mọi người sẽ muốn đến thăm Bắc Ninh. Đây cũng là 1 cách để quảng bá cho du lịch ở Bắc Ninh rất là tốt” - nhạc sĩ Giáng Son cho biết.

Bên cạnh Hòa Minzy, thời quan qua, nhiều nghệ sĩ trẻ cũng tích cực đưa văn hóa truyền thống vào các tiết mục biểu diễn. Tiêu biểu như Soobin Hoàng Sơn được vinh danh ở lĩnh vực văn hóa nghệ thuật tại giải thưởng Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2024. Hội đồng chuyên môn đánh giá nam ca sĩ có đóng góp nổi bật trong việc phổ biến, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Soobin Hoàng Sơn đã cùng đồng nghiệp làm mới các ca khúc như “Trống cơm”, “Chiếc khăn piêu” trong chương trình "Anh trai vượt ngàn chông gai" và gây tiếng vang lớn, góp phần giúp chương trình này được vinh danh giải thưởng "Chương trình giải trí ấn tượng của năm" (VTV Awards 2024). Chương trình được đánh giá có sức lan tỏa mạnh mẽ giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống, tình yêu quê hương, dân tộc thông qua cách thể hiện bằng ngôn ngữ âm nhạc hiện đại, thu hút khán giả ở mọi lứa tuổi, giúp khán giả thêm yêu văn hóa Việt.

Giới trẻ quốc tế hóa văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc

Hoàng Thùy Linh cũng là nghệ sĩ có nhiều đóng góp trong việc đưa văn hóa dân gian vào âm nhạc. Ca khúc “See tình” của Hoàng Thùy Linh từng “làm mưa làm gió”, thậm chí trở thành “hiện tượng”, xu hướng trên thế giới khi được nhiều nghệ sĩ, vận động viên, khán giả quốc tế yêu thích, cover. Phần âm nhạc mang đậm âm hưởng đờn ca tài tử, kết hợp chất liệu âm nhạc hiện đại càng giúp Hoàng Thùy Linh định vị được thương hiệu dân gian hiện đại của mình. Trước đó, cô cũng từng tạo dấu ấn với hàng loạt sản phẩm âm nhạc khi khai thác chất liệu văn học như: “Bánh trôi nước”, “Để Mị nói cho mà nghe”... Không chỉ góp phần lan tỏa văn hóa đặc sắc của đồng bào vùng Tây Bắc, Hoàng Thùy Linh còn lồng ghép vào MV các tác phẩm văn học nổi tiếng như: Vợ chồng A Phủ, Vợ nhặt, Lão Hạc, Chí Phèo…

Trong dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), nhóm nhạc OPlus ra mắt dự án âm nhạc #VN1945, làm mới dòng nhạc cách mạng (hay còn gọi là dòng nhạc đỏ). Chia sẻ về dự án này, OPlus cho biết, nhóm mong muốn truyền tải thông điệp rằng nhạc đỏ không chỉ thuộc về quá khứ mà còn đại diện cho lòng yêu nước nồng nàn và bất kỳ thế hệ nào cũng tự hào, hạnh phúc khi nghe. Bằng những bản phối và cách hát mang hơi thở hiện đại, truyền tải cảm nhận của thế hệ nối tiếp, OPlus hy vọng góp phần giữ gìn nhạc đỏ một cách gần gũi, mới mẻ và đầy tự hào. Dự án có điểm đầu nhưng không giới hạn điểm cuối. OPlus sẽ kéo dài và mở rộng dự án này như một sứ mệnh lan tỏa đến với không chỉ khán giả mà cả những nghệ sĩ, những người làm văn hóa trẻ tuổi. Ngoài ra còn có Hà Myo hát xẩm kết hợp với rap, nhạc điện tử trong Xẩm Hà Nội; Quân AP kết hợp Quan họ Bắc Ninh và rap, nhạc EDM trong Giao duyên - Ngồi tựa mạn thuyền...

Nhắc đến vấn đề giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng thanh niên cần đi đầu trong số hóa dữ liệu về các di sản văn hóa, các địa chỉ đỏ, tạo nền tảng trực tuyến để giới thiệu nghệ thuật truyền thống như chèo, tuồng, nghệ thuật, cải lương… Thủ tướng mong muốn các bạn trẻ sẽ quốc tế hóa văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và dân tộc hóa văn minh nhân loại.

(Còn nữa)

An Nhiên