Bài 1: Mạng lưới giao thông huyết mạch

Nối liền cao tốc đi lại vô cùng thuận tiện giữa TPHCM - Đồng Nai - Bình Dương - Long An rồi tỏa ra các vùng miền lân cận khác, Tuyến đường Vành đai 3 sẽ mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội vô cùng to lớn. Đây là vấn đề đang được các đại biểu Quốc hội khóa XV thông qua trong kỳ họp lần thứ 3 (từ ngày 23-5-2022 đến 17-6-2022).

Theo như dự kiến quỹ đất dành cho tái định cư tại TPHCM với khoảng 741 hộ, sẽ bố trí tại địa bàn TP.Thủ Đức (228 trường hợp), huyện Củ Chi (36 trường hợp), huyện Bình Chánh (452 trường hợp), huyện Hóc Môn (25 trường hợp). Bên cạnh đó, TPHCM cho biết đã dự kiến bố trí đủ số lượng nền, căn hộ phục vụ tái định cư. Đối với tỉnh Đồng Nai cũng đã chuẩn bị sẵn sàng cho bố trí tái định cư cho các hộ dân là tại Dự án Khu tái định cư ở huyện Nhơn Trạch. Đối với tỉnh Long An cũng sẽ bố trí cho người dân tái định cư tại Dự án Khu tái định cư huyện Bến Lức. Về kinh phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người dân với số tiền ước tính sơ bộ khoảng 41.589 tỷ đồng, trong đó TPHCM là 25.610 tỷ đồng, Bình Dương 13.528 tỷ đồng, Đồng Nai 1.284 tỷ đồng và Long An vào khoảng 1.168 tỷ đồng.

Đi lại thuận tiện

Tuyến đường Vành đai 3 sẽ giải quyết được hàng loạt vấn đề quan trọng, đó là hình thành mạng lưới giao thông huyết mạch của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, thúc đẩy giao thương giữa các tỉnh, thúc đẩy kinh tế toàn diện cho các vùng và là điểm sáng thu hút các nhà đầu tư tới những dự án liền kề tuyến đường Vành đai 3. Không những thế, việc xây dựng tuyến đường cũng là rút ngắn thời gian đi lại từ TPHCM đến các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An, các tỉnh Tây Nam Bộ, cho đến khu vực phía Bắc và ngược lại.

Ngoài ra, việc hình thành đường Vành đai 3 còn giúp kết nối các khu đô thị vệ tinh, các khu công nghiệp tới vùng cốt lõi của khu vực Đông Nam Bộ. Giúp đẩy mạnh sự phát triển kinh tế, mở ra hướng phát triển đô thị mới của khu vực TPHCM và các thành phố vệ tinh, làm tăng cường cơ hội và khả năng hợp tác đầu tư giữa các tỉnh Đông Nam Bộ. Bên cạnh đó, giúp phân luồng giao thông quá cảnh qua TPHCM. Đặc biệt, Vành đai 3 sẽ chắc chắn làm giảm tải lưu lượng các loại xe tải, xe container ra vào các cảng hàng hóa, giảm ách tắc, cũng như kéo giảm tai nạn giao thông là điều hết sức quan trọng và thiết thực. Vành đai 3 còn là cơ hội để nâng cao đời sống xã hội và kinh tế của nhân dân TPHCM nói riêng và Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung.

Vành đai 3 sẽ thúc đẩy kinh tế - xã hội và là tuyến huyết mạch của cả vùng

UBND TPHCM khẳng định rằng, tuyến đường Vành đai 3 có vai trò liên kết vùng và kết nối giao thông đô thị nên việc đầu tư tuyến đường này góp phần thúc đẩy phát triển đô thị, công nghiệp, thương mại, dịch vụ khu vực làm phát triển kinh tế - xã hội, kinh tế đô thị, tạo nguồn lực đầu tư phát triển cho tương lai. Ngoài ra, khi tuyến đường được đưa vào sử dụng sẽ bảo đảm kết nối thế trận khu vực phòng thủ của các địa phương lân cận và TPHCM, bao gồm: Phát triển đô thị cho các đô thị vệ tinh như Nhơn Trạch (Đồng Nai), TP.Thuận An (Bình Dương), Khu đô thị Đức Hòa, Đức Huệ (Long An), Phát triển khu đô thị Tây Bắc Củ Chi, TP.Thủ Đức (TPHCM) và tạo điều kiện phát triển các khu vực nông thôn ở huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh (TPHCM) và huyện Bến Lức (Long An).

Về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021 - 2030), một trong 3 đột phá chiến lược là "Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, với một số công trình hiện đại, tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị lớn", với mục tiêu "Đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000km đường bộ cao tốc" và "Kết nối đồng bộ hệ thống giao thông với các khu kinh tế, khu công nghiệp, cảng hàng không, cảng biển". Do đó, để hoàn thành mục tiêu đề ra, thời gian tới TPHCM cho rằng cần tập trung đầu tư xây dựng các công trình trọng điểm, có sức lan tỏa cao, trong đó việc đầu tư hoàn thành dự án quan trọng Quốc gia, đó là đường Vành đai 3.

Cũng theo UBND TPHCM, do đó đầu tư xây dựng đường Vành đai 3 là mục tiêu cấp bách. Bởi vì sau hơn 16 năm kể từ thời điểm xây dựng tuyến đường bộ cao tốc đầu tiên vào năm 2004, đến nay cả nước mới có khoảng 1.163km đưa vào khai thác, chưa hoàn thành mục tiêu "đến năm 2020 hoàn thành đưa vào sử dụng khoảng 2.000km đường cao tốc" theo Nghị quyết 13-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, trong đó tuyến Vành đai Vùng TPHCM chưa được đầu tư.

Người dân ủng hộ nhiệt tình

Theo tính toán của các cơ quan chức năng TPHCM, cho thấy tổng chiều dài của tuyến đường Vành đai 3 khoảng 76,34km. Trong đó, đoạn đi qua TPHCM khoảng 47,51km (đi qua TP.Thủ Đức, các huyện Củ Chi, Hóc Môn và Bình Chánh). Đoạn qua tỉnh Đồng Nai khoảng 11,26km (huyện Nhơn Trạch), qua tỉnh Bình Dương khoảng 10,76km (thuộc địa bàn TP.Dĩ An, TP.Thủ Dầu Một và TP.Thuận An) và đoạn đi qua tỉnh Long An khoảng 6,81km (thuộc địa bàn huyện Bến Lức).

Để thực hiện dự án tuyến đường Vành đai 3, có khoảng 3.863 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó khoảng 1.476 hộ dân dự kiến phải bố trí tái định cư. Cụ thể, tại TPHCM có 741 hộ, tỉnh Đồng Nai 100 hộ, tỉnh Bình Dương 515 hộ và Long An 120 hộ dân. Qua đó, các địa phương đã có phương án sơ bộ tổ chức thực hiện công tác tái định cư cho bà con theo quy định, như: chuẩn bị các địa điểm, số lượng nền tái định cư, căn hộ để bố trí tái định cư nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng khi thu hồi đất để thực hiện đường Vành đai 3.

Được biết, riêng tỉnh Bình Dương, dự kiến áp dụng chính sách hỗ trợ bằng tiền để người dân tự lo nơi ở mới. Đây có thể xem là vấn đề quan trọng chăm lo cho các hộ dân bị tác động bởi dự án Vành đai 3 từ phía chính quyền các tỉnh, thành. Song song đó, người dân thấu hiểu và cảm thông sâu sắc cùng chia sẻ về sự phát triển về kinh tế - xã hội mang tầm quan trọng của Vành đai 3.

Quy mô hoành tráng

Theo UBND TPHCM, tổng mức đầu tư của tuyến đường Vành đai 3 khoảng 75.378 tỷ đồng, gồm: Chi phí xây lắp và thiết bị 25.945 tỷ đồng, chi phí quản lý dự án, tư vấn và chi phí khác 3.113 tỷ đồng, chi phí dự phòng 4.730 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương 38.741 tỷ đồng (TPHCM 24.011 tỷ đồng, Đồng Nai 1.934 tỷ đồng, Bình Dương 9.640 tỷ đồng và tỉnh Long An là 3.156 tỷ đồng). Đối với ngân sách địa phương là 36.637 tỷ đồng (TPHCM 24.011 tỷ đồng, Đồng Nai 1.934 tỷ đồng, Bình Dương 9.640 tỷ đồng và Long An 1.052 tỷ đồng).

Bảng tính kinh phí, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

Theo ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM, điểm đầu của dự án (km0+00): Nút giao với đường cao tốc Bến Lức - Long Thành tại km38+500 (theo lý trình đường cao tốc Bến Lức - Long Thành) thuộc huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.Điểm cuối (km91+64): Nút giao với đường cao tốc Bến Lức - Long Thành tại km0+000 (theo lý trình đường cao tốc Bến Lức - Long Thành) thuộc huyện Bến Lức, tỉnh Long An. Đối với đoạn từ km28+383 (nút giao Tân Vạn) đến km43+680 (nút giao Bình Chuẩn): chiều dài khoảng 15,3km, hiện đang khai thác với quy mô 6 làn xe đường đô thị.

UBND tỉnh Bình Dương đang cải tạo, nâng cấp và bổ sung các nút giao khác mức (thuộc dự án đầu tư dự án cải tạo hạ tầng giao thông công cộng tỉnh Bình Dương theo quyết định 161/QĐ-TTg ngày 22-01-2020 của Thủ tướng Chính phủ) đáp ứng khai thác 80km/giờ. Do đó chưa đầu tư giai đoạn này. Cũng theo ông Lương Minh Phúc, về quy mô theo quy hoạch chi tiết đường Vành đai 3 TPHCM được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định 1697/QĐ-TTg ngày 28-9-2011, đây là tuyến đường loại A, vận tốc thiết kế 100km/giờ. Đường song hành có quy mô ít nhất 2 làn xe sẽ được đầu tư phân kỳ (không liên tục) tùy theo nhu cầu vận tải, sự phát triển đô thị hai bên.

Còn theo quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định 1454/QĐ-TTg ngày 01-9-2021, tuyến đường Vành đai 3 được quy hoạch với quy mô 8 làn xe cao tốc. Trên cơ sở phân tích, đánh giá kỹ về ưu, nhược điểm của từng phương án, trong bối cảnh nguồn lực Nhà nước còn khó khăn, để phù hợp với khả năng cân đối nguồn vốn, bảo đảm hiệu quả đầu tư, UBND TPHCM kiến nghị đầu tư phân kỳ (giai đoạn 1): Giải phóng mặt bằng theo quy mô mặt cắt ngang giai đoạn hoàn chỉnh; Đầu tư phân kỳ với quy mô phân kỳ 4 làn xe cao tốc hạn chế với bề rộng mặt cắt ngang là 19,75m (tốc độ thiết kế 80km/giờ); Các yếu tố hình học, kỹ thuật khác được thiết kế theo tiêu chuẩn đường cao tốc (tiêu chuẩn TCVN 5729:2012) với tốc độ thiết kế 100km/giờ; Đầu tư xây dựng phần đường song hành hai bên qua đô thị, khu dân cư (bố trí không liên tục) quy mô mỗi bên 2 - 3 làn xe.

Văn Toàn - Duy Luân