Bài 1: Tháo gỡ bất cập, xây dựng cơ chế trả lương dài hạn, ổn định, phù hợp

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, Bộ sẽ trình Bộ Chính trị báo cáo về việc điều chỉnh lương và các loại phụ cấp ngay trong tháng này. Đây là bước chuẩn bị cho giai đoạn mới của tiến trình cải cách tiền lương, chủ trương lớn được xác định tại Nghị quyết 27-NQ/TW của Trung ương.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà.

Đề xuất điều chỉnh phụ cấp chức vụ lãnh đạo, phụ cấp khu vực, phụ cấp đặc thù

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, sau hơn 2 tháng vận hành, chính quyền địa phương 2 cấp đã ghi nhận những chuyển biến, tiến bộ và tích cực hơn trên nhiều phương diện về tổ chức bộ máy, về giải quyết thủ tục hành chính cũng như chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của các cấp chính quyền, đặc biệt là cấp xã.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tiễn triển khai cũng bộc lộ nhiều khó khăn, hạn chế cần khẩn trương tháo gỡ. Trong đó, cơ cấu, số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã, còn bất cập; nơi thừa, nơi thiếu, nhiều vị trí chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Mặc dù công tác giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp đã có nhiều tiến bộ, song vẫn còn vướng mắc, đặc biệt trong giải quyết trực tuyến và các thủ tục liên quan đến đất đai, đầu tư.

Bên cạnh đó, năng lực quản trị xã hội và điều hành phát triển kinh tế - xã hội của nhiều xã còn hạn chế. Việc triển khai phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền còn thiếu đồng bộ, nhiều mặt còn lúng túng.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đề nghị các bộ ngành tập trung tháo gỡ khó khăn, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách. Các bộ, cơ quan ngang bộ cần khẩn trương bổ sung, điều chỉnh hệ thống thể chế để đáp ứng yêu cầu vận hành chính quyền địa phương 2 cấp trên từng lĩnh vực.

Bộ trưởng cũng chỉ ra sự thiếu thống nhất, chưa đồng bộ trong số liệu báo cáo của các bộ, ngành về việc thực hiện phân cấp, phân quyền dẫn đến số liệu bị lệch. Để giải quyết tình trạng này, Bộ Nội vụ kiến nghị Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chủ trì một cuộc họp với tất cả các bộ để rà soát, thống nhất số liệu trước khi báo cáo Bộ Chính trị.

Một nội dung lớn khác phải báo cáo Bộ Chính trị ngay trong tháng 9 này là việc điều chỉnh lương và các loại phụ cấp. Theo đó, Bộ Nội vụ đề xuất điều chỉnh 3 nhóm phụ cấp gắn với việc sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Đó là: Phụ cấp chức vụ lãnh đạo; phụ cấp khu vực; phụ cấp đặc thù.

Tính toán xây dựng một chiến lược cải cách tiền lương dài hơi

Liên quan đến điều chỉnh mức lương cơ sở, theo Bộ trưởng, việc tổng kết kết quả thực hiện Nghị quyết 27 là cần thiết để từ đó xây dựng một chiến lược cải cách tiền lương dài hơi, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo đảm thu nhập và đời sống cho cán bộ, công chức, viên chức.

Gần đây nhất, Chính phủ điều chỉnh lương cơ sở lên 2,34 triệu đồng/tháng từ 1/7/2024, theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP.

Thực tế, trong nhiều năm qua, Chính phủ đã nhiều lần điều chỉnh mức lương để phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Trước đây, Chính phủ gọi lương cơ sở là mức lương tối thiểu chung. Tuy nhiên, đến Nghị định 66/2013/NĐ-CP, Chính phủ đã phân biệt rõ ràng giữa lương cơ sở và mức lương tối thiểu vùng của người lao động trong các doanh nghiệp.

Như vậy, lương cơ sở là mức lương áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức, người hưởng lương, phụ cấp và người lao động làm việc trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội và hội.

Mức lương cơ sở dùng làm căn cứ tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật đối với các đối tượng quy định; tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định của pháp luật; tính các khoản trích và các chế độ được hưởng theo mức lương cơ sở.

Từ năm 2013 đến nay, lương cơ sở đã được điều chỉnh 7 lần, từ mức 1,15 triệu đồng/tháng đến 2,34 triệu đồng/tháng từ 1/7/2024.

Bộ nội vụ sẽ trình Bộ Chính trị báo cáo về cải cách tiền lương và phụ cấp, nhằm tháo gỡ bất cập hiện nay, đồng thời xây dựng cơ chế trả lương dài hạn, ổn định, phù hợp yêu cầu phát triển kinh tế.

Rà soát, hoàn thiện vị trí việc làm

Một nội dung nữa cần báo cáo Bộ Chính trị là việc rà soát, hoàn thiện vị trí việc làm. Hiện nay, hệ thống vị trí việc làm đã có nhiều thay đổi so với trước đây. Mặc dù trước đó chúng ta đã có khung vị trí việc làm, nhưng nay cần phải điều chỉnh lại cho phù hợp.

Bộ Nội vụ đã gửi văn bản tới các bộ, ngành và đề nghị phối hợp rà soát, tổng hợp để sớm báo cáo Bộ Chính trị, để làm cơ sở xác định biên chế của từng bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan Chính phủ và chính quyền địa phương. Đây là vấn đề rất lớn và khó, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả.

Giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách cho cán bộ nghỉ việc theo Nghị định 178/2024/NĐ-CPNêu vấn đề thứ hai, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà đề nghị các bộ ngành tập trung tháo gỡ vướng mắc trong giải quyết thủ tục hành chính, nhất là ở các lĩnh vực đất đai, đầu tư, xây dựng. Cần tăng cường tập huấn, hướng dẫn để giúp địa phương triển khai hiệu quả phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền, tránh tình trạng lúng túng, chậm trễ.

Bên cạnh đó, tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành, thúc đẩy chuyển đổi số để bảo đảm mục tiêu về hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp và phải giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc theo Nghị định 178.

Bộ trưởng cho biết, đến nay, trong tổng số hơn 106.000 trường hợp nghỉ việc theo chính sách này, trong đó gần 80.000 người đã được thanh toán chế độ. Bộ Nội vụ đề nghị Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành và địa phương tập trung phối hợp để xử lý dứt điểm số còn lại, bảo đảm nhanh gọn, minh bạch.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà lưu ý, mặc dù nhiều bộ, ngành đã quan tâm, đồng hành cùng địa phương, song vẫn còn một số bộ chưa thực sự sâu sát. Bộ trưởng đề nghị các bộ cử một Thứ trưởng trực tiếp phụ trách, theo dõi tình hình để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho cơ sở. Đồng thời, chính quyền địa phương cũng phải phát huy tính chủ động, linh hoạt, năng động hơn trong quá trình vận hành, tránh tâm lý thụ động, trông chờ vào chỉ đạo từ Trung ương.

"Chốt" 4 vấn đề trọng yếu báo cáo Bộ Chính trị

Để bảo đảm tiến độ, Bộ Nội vụ đề xuất Thủ tướng Chính phủ chủ trì một cuộc họp để thảo luận, thống nhất 4 nội dung lớn trước khi báo cáo Bộ Chính trị:

Thứ nhất là vấn đề phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền sau 2 tháng triển khai.

Thứ hai là việc đánh giá cán bộ, công chức theo quy định Luật Cán bộ, công chức, đồng thời rà soát, phân loại và xác định tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị. Nội dung này Bộ Xây dựng đã phối hợp với Bộ Nội vụ cơ bản hoàn thành.

Thứ ba là khung vị trí việc làm.

Thứ tư là việc điều chỉnh tiền lương và phụ cấp đối với sắp xếp tổ chức bộ máy.

"Đây đều là những vấn đề trọng yếu cần báo cáo Bộ Chính trị ngay trong tháng này", Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.

Thái Bình