Bài 2: Nhiều kết quả nổi bật trong công tác trợ giúp pháp lý

Chất lượng đội ngũ thực hiện TGPL ngày càng được nâng cao

Tính đến ngày 31/12/2024, cả nước có 63 trung tâm TGPL nhà nước và 97 chi nhánh trực thuộc. Sau sáp nhập tỉnh, thành phố, đến nay có 53 trung tâm TGPL nhà nước và 83 chi nhánh. Tính đến 31/12/2024, số lượng người thực hiện TGPL là khoảng 1.440 người, trong đó 712 trợ giúp viên pháp lý, 706 luật sư và 22 cộng tác viên ký hợp đồng với trung tâm; 463 luật sư, tư vấn viên của các tổ chức đăng ký tham gia. Như vậy, số lượng trợ giúp viên pháp lý tăng dần từ 630 người năm 2017 lên 712 người năm 2024.

Một buổi TGPL cho người cao tuổi tại Hà Nội.

Chất lượng nguồn nhân lực thực hiện TGPL cũng được quan tâm chú trọng. Tiêu chuẩn của người thực hiện TGPL đã có sự thay đổi khác biệt so với quy định của Luật TGPL năm 2006. Việc quy định tiêu chuẩn, điều kiện cụ thể đối với tổ chức tham gia TGPL, người thực hiện TGPL đã thể hiện cam kết của nhà nước trong việc cung cấp dịch vụ TGPL có chất lượng cho người thuộc diện được TGPL.

Hàng năm, bộ, ngành và địa phương tổ chức tập huấn cho đội ngũ người thực hiện TGPL. Ở trung ương, mỗi năm tổ chức trên 10 lớp, quy mô 40-60 học viên/lớp. Ở địa phương, trung bình mỗi tỉnh tổ chức khoảng 4 lớp/năm bằng ngân sách Trung ương hỗ trợ và nguồn lực địa phương. Nội dung tập huấn tập trung vào cập nhật kiến thức pháp luật, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng mềm và ứng dụng CNTT trong quản lý, cung cấp dịch vụ TGPL. Hoạt động này giúp đội ngũ người thực hiện TGPL từng bước nâng cao năng lực chuyên môn, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân.

Hơn 43.000 vụ việc được đánh giá thành công

Thời gian qua, số lượng và chất lượng vụ việc TGPL được kiểm soát chặt chẽ, từng bước bảo đảm sự hài lòng của người dân đối với chất lượng dịch vụ pháp lý do các tổ chức trợ giúp pháp lý thực hiện; góp phần giúp người nghèo, người có công với cách mạng và các nhóm người yếu thế tiếp cận công lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Sau khi Luật TGPL năm 2017 có hiệu lực, từ năm 2018 đến năm 2024 có 234.569 vụ việc TGPL, trong đó có 139.232 vụ việc tham gia tố tụng, chiếm 59,4%; 93.266 vụ việc tư vấn pháp luật; 2.071 vụ việc đại diện ngoài tố tụng. Như vậy, đã có sự chuyển biến rõ rệt trong việc tập trung vào vụ việc tham gia tố tụng. Trong số các vụ việc tham gia tố tụng, có 43.938 vụ việc được đánh giá thành công (chiếm 31,6% tổng số vụ việc tố tụng), trong đó trợ giúp viên pháp lý thực hiện 37.999 vụ việc, chiếm 86% tổng số vụ việc thành công.

Từ năm 2019, Bộ Tư pháp đã vận hành hệ thống quản lý TGPL, quản lý tập trung dữ liệu vụ việc, tổ chức, cá nhân thực hiện TGPL trên toàn quốc. Năm 2024, hệ thống này đã kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và đã bước đầu khai thác thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Người dùng có thể tra cứu thông tin từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trên hệ thống khi nhập thông tin về người được TGPL, người yêu cầu TGPL và người thực hiện TGPL. Nhiều địa phương đã thiết lập điểm cầu xét xử trực tuyến. Tính đến cuối năm 2024, đã có 24 tỉnh đã thiết lập điểm cầu tại trung tâm TGPL, trợ giúp viên pháp lý đã tham gia 610 vụ việc xét xử trực tuyến.

Trong những năm qua, trụ sở làm việc của trung tâm và chi nhánh của trung tâm được UBND cấp tỉnh quan tâm bố trí. Đa số các trung tâm được bố trí các địa điểm phù hợp, thuận tiện cho người dân đến yêu cầu TGPL. Tính đến 31/12/2024, đã có 34 trung tâm được bố trí trụ sở riêng, 29 trung tâm nhà nước được bố trí chung trụ sở với Sở Tư pháp hoặc các đơn vị khác thuộc Sở.

Nguyễn Hương