Bài 3: Trách nhiệm của ai?
Không chỉ Đồng Nai mà cả nước đều thiếu nhiều loại vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR).
Nhiều bậc phụ huynh hỏi nhân viên y tế: "Khi nào có vaccine 5 trong 1 trở lại?", nhưng không có câu trả lời chính xác
Vào cuối tháng 4-2023, Bộ Y tế có chủ chương giao cho các tỉnh tự đấu thầu mua sắm. Nhưng đến tháng 6-2023, Chính phủ đã giao lại nhiệm vụ này cho Bộ Y tế và yêu cầu phải nhanh chóng có vaccine cho người dân. Nhưng đến nay, vaccine 5 trong 1, DPT (phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván) vẫn chưa có. Vậy trách nhiệm thuộc về ai?
* Lo ngại dịch bùng phát vì “lỗ hổng” tiêm chủng
Khi vaccine trong Chương trình TCMR không thể phục vụ miễn phí cho đa số người dân thì nguy cơ dịch bệnh sẽ bùng phát trong tương lai gần do “lỗ hổng” tiêm chủng hiện nay.
Trong quá khứ, do tỷ lệ tiêm chủng vaccine sởi thấp, năm 2014, bệnh sởi đã bùng phát mạnh. Chỉ trong 4 tháng đầu năm 2014, cả nước đã ghi nhận hơn 3.500 ca sởi, 123 ca tử vong và nặng xin về.
BS Nguyễn Thanh Quyền, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai vẫn còn “ám ảnh” khi nhớ lại dịch sởi năm đó.
Theo Sở Y tế, các loại vaccine khác trong Chương trình TCMR chỉ còn với số lượng rất hạn chế, dự kiến sẽ hết trong vài tháng tới nếu không được cung cấp thêm. Cũng như Đồng Nai, nhiều địa phương khác như: TP.HCM, Bình Dương, Nghệ An... cũng thiếu vaccine nghiêm trọng.
“Dịch sởi rất khủng khiếp. Cả bệnh viện chỉ tập trung chữa trị cho trẻ bị sởi vì nhiều ca bệnh chuyển nặng nhanh. Bệnh nhi thở máy, CPAP, ô xy rất nhiều. Nguồn ô xy cố định của bệnh viện không đủ, phải điều động các bình ô xy di động hoặc 1 đầu ô xy phải “chẻ” cho nhiều trẻ dùng” - BS Quyền kể lại.
Do đó, khi trẻ không được tiêm vaccine đầy đủ, miễn dịch giảm thì khả năng bùng dịch rất lớn, nhất là các loại bệnh truyền nhiễm như: bạch hầu, ho gà… Đây sẽ là gánh nặng cho ngành Y tế ở hệ điều trị.
BS Nguyễn Thi Văn Văn, Giám đốc Trung tâm Y tế H.Long Thành cho hay, vaccine 5 trong 1 là loại được tiêm nhiều nhất trong các loại vaccine của Chương trình TCMR. Nhưng đây lại là lần hết hàng kéo dài nhất từ khi thực hiện tiêm loại vaccine này cho trẻ.
Theo BS Văn, tỷ lệ tiêm chủng cho trẻ của huyện năm nay mới đạt 23%. Do phòng được nhiều loại bệnh cùng lúc nên hết vaccine kéo dài đã ảnh hưởng lớn đến cả công tác phòng, chống dịch, thậm chí là nguy cơ bùng phát dịch trong tương lai gần.
* Chờ… Bộ Y tế
Vào tháng 4-2023, Bộ Y tế đưa ra chủ trương để các tỉnh, thành phố tự đấu thầu, mua sắm vaccine trong Chương trình TCMR.
Về vấn đề này, Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Trung cho rằng, Chương trình TCMR có tầm ảnh hưởng cả nước nên cần sự điều phối chặt chẽ của Trung ương về số lượng và chất lượng. Nhiều năm qua, Bộ Y tế đảm nhiệm vai trò đấu thầu, mua sắm các loại vaccine trong Chương trình TCMR để tránh tình trạng mỗi địa phương đấu thầu mỗi giá, nơi mua được, nơi không; ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo phòng, chống dịch bệnh.
“Hiện tại, Chính phủ đã giao cho Bộ Y tế phối hợp với các bộ khác để mua vaccine phục vụ cho Chương trình TCMR. Do đó, Bộ Y tế phải lo vấn đề này. Tuy nhiên, thời gian dài không có vaccine 5 trong 1 sẽ là vấn đề lớn, đe dọa đến sức khỏe của trẻ em. Chúng ta cũng sẽ bị động trong việc phòng, chống dịch, lẫn điều trị” - BS Trung lo lắng.
Không chỉ người dân, ngay cả ngành Y tế cũng mong có vaccine để tiêm cho trẻ
Từ cuối năm ngoái, Đồng Nai phải “ăn đong” nhiều loại vaccine và được cung ứng nhỏ giọt. Đến nay, vaccine 5 trong 1 và DPT đã hết hẳn nhiều tháng liền. Trước tình hình này, Sở Y tế đã có nhiều văn bản gửi Bộ Y tế “cầu cứu” về vaccine nhưng thiếu vẫn thiếu.
Tại cuộc họp của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà về việc đấu thầu mua sắm thuốc tại Bộ Y tế và các địa phương vào tháng 6-2023, Phó thủ tướng quyết định, thời gian tới, Bộ này tiếp tục tổ chức đấu thầu tập trung cấp quốc gia, đặt hàng một số loại thuốc phổ biến có tỷ trọng lớn, vaccine dùng trong Chương trình TCMR để giảm giá thành, bảo đảm nguồn cung cho các địa phương mua sắm.
Sau khi đấu thầu tập trung thành công, Bộ Y tế xây dựng hợp đồng mẫu và hướng dẫn các địa phương làm việc với nhà thầu cung cấp thuốc, vaccine. Bộ Y tế phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng trong trường hợp để xảy ra tình trạng thiếu các loại thuốc, vaccine này.
Không chỉ người dân mà cả ngành Y tế đều mong có vaccine để tiêm cho trẻ. Nhưng việc mua và phân bổ vaccine lại không nằm trong khả năng của sở y tế các địa phương.
“Chúng tôi chỉ còn cách tiếp tục chờ Bộ Y tế. Do đó, khi nào có lại vaccine 5 trong 1 hay DPT là câu hỏi khó” - BS Trung bày tỏ.
