Bài cuối: Mở 'cao tốc' cho kinh tế tư nhân

Quyết tâm thể chế hóa, sớm triển khai

Với quyết tâm chính trị cao, Nghị quyết 68 đặt ra các mục tiêu đầy khát vọng nhưng có căn cứ, thể hiện tầm nhìn chiến lược đến 2030 và xa hơn là 2045. Việc phấn đấu đạt 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030 – gấp đôi hiện nay, cùng với mục tiêu khu vực tư nhân đóng góp 58% GDP, 40% ngân sách nhà nước và tạo việc làm cho 85% lao động – cho thấy niềm tin to lớn mà Đảng dành cho doanh nghiệp.

Các cơ quan ban ngành đang tích cực vào cuộc để Nghị quyết 68 đi vào cuộc sống.

Không chỉ dừng ở số lượng, Nghị quyết còn nhắm tới chất lượng: Ít nhất 20 doanh nghiệp tư nhân lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2030, và hướng đến 3 triệu doanh nghiệp vào năm 2045. Đây không chỉ là những chỉ tiêu kinh tế – mà là biểu tượng của khát vọng dân tộc: Làm giàu chính đáng, vươn ra biển lớn, sánh vai cùng các nền kinh tế tiên tiến. Những con số ấy truyền đi thông điệp mạnh mẽ: Mỗi doanh nhân, mỗi doanh nghiệp đều có thể là một phần của hành trình vươn mình của đất nước.

Nghị quyết đã có, quyết tâm chính trị cũng đã có, lúc này là thời điểm của hành động để đưa Nghị quyết 68 vào cuộc sống. Muốn biến khát vọng thành hiện thực, phải đổi mới phương thức hành động. Nếu vẫn giữ tư duy và cách làm cũ, thì cơ hội sẽ trôi qua và mục tiêu sẽ chỉ là lời hứa. Các chuyên gia cho rằng lúc này, Chính phủ cần giữ vai trò trung tâm trong đề xuất giải pháp, phân công trách nhiệm cụ thể và giám sát thực thi nghiêm túc. Quốc hội cần nhanh chóng thể chế hóa các cam kết bằng luật pháp rõ ràng. Không được để khoảng cách giữa chính sách và thực tế ngày càng giãn rộng. Mỗi bộ, ngành, địa phương cần xem việc triển khai Nghị quyết là trách nhiệm chính trị của mình, không thể “khoán trắng” cho cấp trên hay né tránh trách nhiệm.

Đã từng có nhiều chính sách để phát triển kinh tế tư nhân nhưng chưa “chạm” tới được doanh nghiệp. Đây là nhận định của bà Bùi Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính). Bà Thủy cho hay, thời gian qua, đã có nhiều luật, nghị quyết, quyết định về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt với doanh nghiệp muốn chuyển giao công nghệ. Chính sách đã có nhưng lờ nhờ, không tới được vấn đề doanh nghiệp mong muốn. “Nghị quyết 68 lần này đã đề cập mạnh mẽ đến các giải pháp cụ thể, công cụ để hỗ trợ các doanh nghiệp. Ngay khi Nghị quyết 68 được thông qua, ban soạn thảo đã chuẩn bị dự thảo nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ. Quốc hội ban hành Nghị quyết 198 trong 11 ngày. Trong 1 tuần, ban soạn thảo trình Chính phủ 2 dự thảo Nghị quyết để Chính phủ phân công đầu trách nhiệm từng cơ quan”, bà Thủy cho hay.

Bà Thủy cho biết thêm, hiện dự thảo Nghị quyết Chính phủ đã quy định rõ chính sách và thời hạn. Các bộ ngành, địa phương trong quý 2/2025 ban hành kế hoạch triển khai. “Trong khí thế vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị hiện nay, các cơ quan bộ ngành triển khai nhanh nhất. Địa phương bắt tay xây dựng kế hoạch hành động. Các chính sách trong Nghị quyết 68 tương đối rõ, không bị khó hiểu khi triển khai. Chúng tôi kỳ vọng, tới tháng 6, tháng 7/2025 sẽ thể chế hóa nội dung và triển khai ở nửa cuối năm 2025”, bà Thủy bày tỏ.

Trong khi đó, Ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội Phan Đức Hiếu phân tích, thực hiện triển khai đúng theo tinh thần của Nghị quyết 68 thì có thể bãi bỏ, cắt giảm nhiều điều kiện kinh doanh hơn so với yêu cầu. Các giải pháp này sẽ tạo ra một bước ngoặt phát triển lịch sử của kinh tế tư nhân. “Vấn đề là làm sao thực thi đầy đủ, hiệu quả các nội dung của nghị quyết. Chính phủ và Quốc hội đang rất quyết tâm triển khai. Chúng ta thấy, trong vòng 11 ngày sau khi Nghị quyết 68 ra đời, Chính phủ đã trình dự thảo nghị quyết và Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân để thể chế hóa một số nội dung Nghị quyết 68”, ông Hiếu nói.

Dù đã có những hành động pháp lý đầu tiên, mang tính cấp thiết để thực hiện Nghị quyết 68, ông Hiếu cho rằng còn rất nhiều nội dung cần tiếp tục thực hiện để thể chế hóa. Nghị quyết cũng đưa ra mốc thời gian Chính phủ phải làm, trong đó có pháp luật về đầu tư, kinh doanh phải ưu tiên thực hiện để tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp. Ông Hiếu ví dụ, Nghị quyết 198 có yêu cầu chậm nhất ngày 31/12/2025, hoàn thành việc rà soát, loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, quy định chồng chéo, không phù hợp, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Thực hiện giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo. Tuy nhiên, Chính phủ hoàn toàn có thể cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh với tỷ lệ cao hơn, thậm chí có thể bãi bỏ hoàn toàn, hoặc cắt giảm đạt 60 – 70%.

Doanh nghiệp chủ động đề xuất, không ngồi chờ cơ quan quản lý

Phó Tổng Thư ký VCCI Đậu Anh Tuấn cho biết, ngay khi Nghị quyết 68 được thông qua, VCCI đã rà soát các văn bản pháp luật để có thể đề xuất Chính phủ cắt bỏ, bãi bỏ những quy định không hợp lí. “VCCI có một chương trình tham vấn cho các hiệp hội doanh nghiệp, hộ kinh doanh về những vướng mắc, phiền hà cần tháo gỡ. Chính vì thế Nghị quyết 68 là cơ hội vàng để tiến hành cải cách. Tuy nhiên, doanh nghiệp tư nhân phải chủ động đề xuất những điểm cần tháo gỡ, không nên ngồi chờ cơ quan quản lý rà soát, cắt bỏ”, ông Đậu Anh Tuấn nói.

Ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, Nghị quyết 68 đang tạo ra sự hào hứng, hứng khởi cho cộng đồng doanh nghiệp, chính vì thế chính sách thực chất đi vào cuộc sống. Các bộ ngành ban hành chính sách phải phục vụ cho doanh nghiệp, chính quyền địa phương đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp. Nên chăng mỗi bộ ngành đều sáng kiến, chương trình cắt giảm hoặc chương trình hành động tốt hơn cho doanh nghiệp. Mỗi địa phương có thể tự hào có sáng kiến để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. “Tôi hy vọng sau này có chính sách giao chỉ tiêu về phát triển kinh tế tư nhân cho địa phương. Mỗi địa phương phải có mục tiêu kéo được nhiều doanh nghiệp, có được nhiều doanh nghiệp mới… Một tinh thần giống như thói quen nhắc nhở mỗi sáng ngủ dậy ta có thể làm gì để doanh nghiệp tư nhân phát triển”, ông Đậu Anh Tuấn bày tỏ.

Ông Nguyễn Kim Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho hay Nghị quyết 68 đang tạo ra luồng gió mới. Chính vì thế cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa hy vọng với bước đột phá về thể chế, doanh nghiệp sẽ có “cần câu cơm” đi câu chuyên nghiệp, hiệu quả hơn, có sản phẩm chất lượng dịch vụ tốt hơn, giá cả phù hợp hơn. Ông Nguyễn Kim Hùng cho rằng, ngoài ban hành thể chế, cần làm mạnh hơn nữa công tác truyền thông, không chỉ dừng lại ở tuyên truyền Nghị quyết 68 mà còn phổ biến kinh nghiệm thành công của doanh nghiệp nhỏ và vừa, để cộng đồng doanh nghiệp biết đi vào cao tốc kinh tế tư nhân như thế nào. “Bên cạnh Nghị quyết 68, chúng ta có thể xem xét ban hành 1 nghị quyết hay thể chế cụ thể cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển. Nếu đã mở cao tốc cần cho số đông đi vào, không chỉ là tập đoàn, doanh nghiệp lớn mà cần mở nghị quyết riêng biệt cho cộng đồng doanh nhỏ và vừa để họ được bảo vệ, được tạo động lực phát triển. Chúng ta cần cụ thể hóa hơn nữa bằng nghị quyết, thể chế để chuyển được 5 triệu hộ kinh doanh cá thể sang doanh nghiệp phát triển bền vững”, ông Hùng kiến nghị.

Cũng chỉ ra cốt lõi của vấn đề là cải cách hành chính, TS Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược cho rằng cốt lõi nằm ở con người. “Chúng ta sẽ phải có KPI đối với từng người cán bộ, từng người công chức như thế nào đó để người dân đánh giá là anh đã thực thi đúng cái chính sách của anh chưa, đã phục vụ người dân, đã phục vụ doanh nghiệp một cách thực sự phù hợp với trách nhiệm của anh chưa. Nếu chúng ta thực hiện được cái cốt lõi đó là trách nhiệm của người cán bộ công chức, người phục vụ nhân dân, phục vụ doanh nghiệp một cách tốt hơn thì chắc chắn tất cả các Nghị quyết sẽ đi vào cuộc sống hiệu quả hơn”, bà Minh nói.

Phan Hoạt – Lệ Thúy