Bài cuối - Tăng thuế, giảm tiêu dùng, giảm bệnh tật

Không phải đồ uống có đường nào cũng “ngọt”: Bài 2 - Hành động ngay để giảm tiêu thụKhông phải đồ uống có đường nào cũng “ngọt”: Bài 1 - Tác hại của việc sử dụng quá mức

. PV: Thưa bà, xin bà cho biết tại sao cần thiết phải tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường?

- Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam: Như các bạn đã biết, đồ uống đường là loại đồ uống có hại đối với sức khỏe của người dùng nếu dùng nhiều. Bản thân đường ấy cũng không có nhiều giá trị về mặt dinh dưỡng. Do đó các đồ uống có chứa đường là những sản phẩm có hại cho sức khỏe, đặc biệt khi mà chúng ta tiêu dùng nó với cái khối lượng lớn.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam

Dữ liệu hiện nay cho thấy, ở Việt Nam tỉ lệ sử dụng đồ uống có đường rất cao và đang có xu hướng gia tăng. Vậy thì câu hỏi đặt ra là làm sao mà chúng ta có thể giảm được tỉ lệ đồ uống có đường này ở Việt Nam?

Một trong những cái giải pháp đã được chứng minh hiệu quả, đó là vấn đề liên quan đến giá. Có nghĩa là chúng ta sẽ áp dụng một mức giá để làm sao đồ uống có đường vượt ngoài khả năng chi trả của người tiêu dùng, trên cơ sở đấy sẽ làm giảm tỉ lệ tiêu thụ và các đồ uống có có cái đường.

Thứ hai, chúng ta áp dụng chính sách thuế, tức là khi có mức thuế đủ cao sẽ giúp làm tăng giá của các đồ uống có đường và trên cơ sở đấy sẽ làm giảm đi mức độ tiêu thụ.

. Bà có thể thông tin về các quốc gia đã thành công trong việc tăng thuế tiêu thụ đối với loại đồ con đường trong việc bảo vệ sức khỏe của người dân như thế nào?

- Hiện nay có rất nhiều mô hình thực hành tốt cũng như bằng chứng cho thấy tăng chính sách thuế đối với đồ uống có đường khá hiệu quả. Trên thế giới có khoảng 110 quốc gia đã áp dụng chính sách thuế đối với đồ uống có đường.

Khi các quốc gia này áp dụng các chính sách thuế nhằm làm tăng giá của đồ uống có đường và giúp làm giảm mức độ tiêu thụ chúng. Và khi giảm mức độ tiêu thụ thì sức khỏe của người dân tránh được rủi ro về việc mắc các bệnh không lây nhiễm do đường gây ra.

. Ý kiến một số doanh nghiệp cho rằng, việc tăng thuế đối với đồ uống có đường sẽ làm giảm thu ngân sách, ảnh hưởng đến nền kinh tế?

- Ngành công nghiệp đồ uống sẽ cho rằng, việc tăng thuế đối với đồ uống có đường là không công bằng và ảnh hưởng đến nền kinh tế của một quốc gia. Điều này là không đúng.

Bởi vì có rất nhiều bằng chứng cho thấy, khi người dân đã giảm tiêu dùng các loại đồ uống có đường thì họ sẽ có xu hướng chuyển sang dùng đồ uống khác, các đồ uống có hàm lượng đường ít hơn hoặc không đường. Nghĩa là người ta vẫn tiêu dùng mặt hàng đồ uống có lợi cho sức khỏe chứ không phải là không tiêu dùng.

Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang đồ uống có ga không đường hoặc hàm lượng đường thấp

Như vậy, về mặt tổng thể, tác động về mặt kinh tế không hề ảnh hưởng như ngành công nghiệp đồ uống đưa ra. Đồng thời, giảm tiêu thụ đồ uống có đường sẽ đảm bảo cho sức khỏe của người dân.

. Thưa bà , Tổ chức Y tế thế giới thì có những thông điệp và khuyến nghị gì đối với người dân trong việc tiêu thụ đồ uống có đường?

- WHO khuyến cáo người dân nên uống ít hơn đồ uống chứa đường. Bởi vì khi chúng ta uống đồ uống có đường với hàm lượng cao sẽ rất nguy hiểm đối với sức khỏe của chúng ta.

Đây là yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tật như là đái tháo đường tuýp 2, ung thư ,đột quỵ và các bệnh lý về tim mạch… Chúng tôi khuyến cáo một ngày người dân không nên nạp quá 50g đường vào cơ thế, bao gồm đồ uống và thức ăn. Ví dụ, chỉ cần uống 1 lon nước ngọt thì hàm lượng đường được nạp khoảng 35g, gần tới ngưỡng 50g đường/ngày, chưa kể hoa quả, thức ăn có gia vị đường…

Do đó, chúng ta không nên uống thường xuyên nước ngọt, nếu có thỉnh thoảng mới uống để giải cơn khát của mình.

. Hiện nay, Bộ Tài chính vừa đề xuất mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường theo lộ trình là 8% từ năm 2027 và 10% từ năm 2028. Bà có thể cho biết, quan điểm của WHO như thế nào đối với lộ trình này?

- WHO luôn đặt sức khỏe của người dân làm trung tâm trong mọi hành động cũng như các khuyến cáo về mặt chính sách. Chúng tôi cũng khuyến cáo đối với Bộ Tài chính và các cơ quan Chính phủ Việt Nam hãy mạnh dạn đặt mức thuế cao hơn so với dự thảo ban đầu để mang lại sức khỏe tốt hơn cho người dân.

Và tôi xin nhắc lại rằng, khi đặt mức thuế cao hơn thì cũng phải đặt trong bối cảnh chính trị phù hợp với điều kiện của đất nước, mức thuế thấp sẽ không mang lại hiệu quả mong muốn.

Do đó, khi đưa ra được một mức thuế cao hơn thì nó cũng sẽ mang lại rất nhiều lợi ích. Thứ nhất là lợi ích sức khỏe cho người dân. Thứ hai là chúng ta cũng có được nguồn thu lớn hơn từ đánh thuế và chúng ta có thể sử dụng nguồn thu đấy để phục vụ cho các ưu tiên phát triển của quốc gia, trong đó có lĩnh vực về y tế và giáo dục. Và đặc biệt là giúp chúng ta đạt được mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Việt Nam.

. Xin cảm ơn bà!

QUỲNH HOA