Bàn cách thành lập Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng

Ngày 11/5, Ban Đại diện Nhân dân làng Bát Tràng phối hợp với Trung tâm Tinh hoa Làng nghề Việt tổ chức tọa đàm Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng - Những cơ hội của tương lai.

Bảo tàng sinh thái là bước tiến mới của bảo tàng học

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, chuyên gia nghiên cứu về bảo tàng sinh thái, Bát Tràng hội đủ điều kiện để triển khai mô hình bảo tàng sinh thái: Là một khu vực cụ thể với cộng đồng sở hữu di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu; Sự tham gia đồng thuận, tự nguyện của cộng đồng chủ thể nắm giữ di sản văn hóa phi vật thể; Sự phối hợp giữa chính quyền, cơ quan quản lý văn hóa, các nhà nghiên cứu, cộng đồng chủ thể, khách thể trong việc vận hành bảo tàng sinh thái; Cơ sở hạ tầng đáp ứng đủ phát triển du lịch để phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa phi vật thể, phục vụ phát triển cộng đồng và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang

Trong mô hình này, cộng đồng cư dân làng Bát Tràng với tư cách là chủ thể văn hóa - chủ sở hữu di sản văn hóa và cũng là chủ sở hữu, tổ chức và vận hành Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng.

Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng được thiết lập sẽ là bảo tàng ngoài công lập, theo hình thức sở hữu tập thể, là cộng đồng người dân Bát Tràng. Chính quyền và cơ quan quản lý nhà nước các cấp sẽ hướng dẫn và kiểm soát hoạt động của Bảo tàng sinh thái Làng cổ Bát Tràng theo đúng quy định của luật pháp. Các nhà khoa học đóng vai trò tư vấn và hướng dẫn nghiệp vụ chuyên môn.

"Bảo tàng sinh thái là bước tiến mới của bảo tàng học so với bảo tàng truyền thống", bà Trang khẳng định.

Theo bà Trang, mục tiêu của mô hình bảo tàng sinh thái là bảo tồn "sống", bảo tồn "tại chỗ" toàn bộ cảnh quan thiên nhiên - văn hóa cùng đời sống văn hóa - xã hội, môi trường sinh thái - nhân văn của cộng đồng cư dân Bát Tràng.

Chưa có luật xây dựng bảo tàng sinh thái

Tham gia góp ý tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam cho rằng, một trong những giải pháp cần quan tâm là Luật Di sản sẽ được điều chỉnh thế nào để xây dựng bảo tàng sinh thái ở nước ta.

Trong khi đó, họa sĩ Thành Chương khẳng định, bản thân Bát Tràng đã là một hệ sinh thái, cái chính là ứng xử và gìn giữ ra sao để nâng tầm giá trị. Để làm được điều này, cần sự chung tay của các cấp, các ngành.

Du khách nước ngoài trải nghiệm làm gốm tại Bát Tràng.

GS.TS Lê Hồng Lý, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam khẳng định, vai trò của người dân làng Bát Tràng trong việc xây dựng bảo tàng sinh thái rất quan trọng.

"Khi người dân có được lợi ích từ việc thiết lập bảo tàng sinh thái đó, họ sẽ đồng thuận cao. Khi có được sự ủng hộ của người dân, chúng ta phải được Nhà nước ủng hộ cơ chế", ông Lý chia sẻ.

Theo ông Lý, bảo tàng sinh thái được thiết lập tại Bát Tràng sẽ giúp cho các nét văn hóa đặc sắc của nơi đây tiếp tục “sống” trong môi trường văn hóa làng cổ, cộng đồng chủ thể được hưởng lợi, kinh tế - xã hội của địa phương được nâng cao. Đó là những lợi ích hiện hữu trước mắt. Những lợi ích lâu dài là hình ảnh Bát Tràng được lan tỏa rộng rãi trong và ngoài nước.

Bà Hà Thị Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội.

"Là con của đất Bát Tràng, tôi tin tưởng người dân Bát Tràng sẽ thành công với mô hình bảo tàng sinh thái nhờ sự chung tay của các nghệ nhân, doanh nghiệp... Qua đó sẽ lưu giữ cho thế hệ mai sau những giá trị tốt đẹp, cũng như góp phần phát triển kinh tế, gắn văn hóa với du lịch làng nghề...", bà Hà Thị Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội bày tỏ mong ước.

Tình Lê