Bàn giải pháp khắc phục tình trạng sụt giảm đơn hàng xuất khẩu

Xuất khẩu hàng hóa gặp nhiều khó khăn. (Ảnh: Vietnamplus.vn)

Nhiều kết quả khả quan

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, 6 tháng đầu năm 2023, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do những vấn đề địa chính trị và tình hình cung - cầu thế giới nhưng kinh tế Việt Nam cũng đạt được nhiều kết quả.

Trong đó, đặc biệt phải kể đến việc cán cân thương mại đạt mức xuất siêu kỷ lục (12,25 tỷ USD) trong bối cảnh khó khăn chung của thương mại toàn cầu; mặc dù tốc độ tăng trưởng xuất khẩu giảm nhưng trong 6 tháng đầu năm, tốc độ giảm kim ngạch xuất khẩu của khu vực kinh tế trong nước (giảm 11,9% so với cùng kỳ năm trước) chậm hơn so với khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (giảm 12,2% so với cùng kỳ năm trước). Điều này cho thấy sự nỗ lực của các DN trong nước trong việc phục hồi sản xuất, kinh doanh trong điều kiện còn nhiều khó khăn.

Thị trường trong nước duy trì mức tăng trưởng cao với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, theo báo cáo mới nhất của Bộ Công Thương, doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống tăng 18,7%; doanh thu du lịch lữ hành tăng 65,9% và doanh thu bán lẻ hàng hóa tăng 9,3%. Quy mô tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 6 tháng đầu năm 2023 ước đạt 3.016,7 nghìn tỷ đồng, cao hơn so với 6 tháng đầu năm 2022 (đạt 2.7149, 8 nghìn tỷ đồng). Như vậy, thị trường trong nước tiếp tục là “điểm sáng” hỗ trợ quá trình phục hồi tổng cầu và phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội của nước ta trong 6 tháng đầu năm.

Nguồn cung hàng hóa tại thị trường trong nước, nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, nguyên, nhiên liệu thiết yếu phục vụ sản xuất (xăng dầu, phân bón, thức ăn chăn nuôi…) luôn được bảo đảm, đáp ứng tốt nhu cầu phục vụ sản xuất của DN và đời sống của người dân.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những vấn đề mà ngành Công Thương cần tập trung giải quyết như: tăng trưởng trong lĩnh vực công nghiệp ở mức thấp, kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu đều giảm so với cùng kỳ, giảm ở cả khu vực DN trong nước và đầu tư nước ngoài; xuất khẩu sang các thị trường và khu vực cũng đều bị sụt giảm.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định, nguyên nhân của tình trạng trên có cả khách quan và chủ quan, trong đó vấn đề suy giảm về nhu cầu nhập khẩu từ thị trường các nước phát triển là yếu tố tác động mạnh nhất, trực tiếp nhất. Ngoài ra, còn có các nguyên nhân về chi phí đầu vào, nguyên liệu tăng cao, trong khi giá các mặt hàng xuất khẩu không tăng hoặc giảm; việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng của DN còn khó khăn.

Tăng cường mở rộng, tiếp cận các thị trường tiềm năng

Để khắc phục tình trạng sụt giảm đơn hàng của DN, thúc đẩy xuất khẩu, Bộ Công Thương đã đề xuất một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu. Trong đó, nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu là cần khẩn trương triển khai các chính sách tài khóa tiền tệ, cải cách thủ tục hành chính để hỗ trợ DN vượt qua khó khăn, duy trì sản xuất. Đặc biệt, trong khi nhiều thị trường lớn như châu Âu, Hoa Kỳ chưa phục hồi, Bộ Công Thương khuyến cáo DN ưu tiên chuyển hướng khai thác các thị trường mới nổi, thị trường có tiềm năng (như các nước Trung Đông, châu Phi, châu Mỹ La tinh, Nam Á…).

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục phát huy tốt vai trò của hệ thống cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường và các quy định, chính sách mới của các nước sở tại; cảnh báo các “rào cản” mới của đối tác và các vụ việc phòng vệ thương mại để giúp cho các DN và cơ quan quản lý nhà nước có phản ứng chính sách phù hợp; chú trọng đổi mới và nâng cao hiệu quả các hoạt động xúc tiến thương mại; thúc đẩy thương mại điện tử, đặc biệt thương mại điện tử xuyên biên giới và đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch.

Đồng thời, tăng cường hỗ trợ DN khai thác ưu đãi của các hiệp định tự do thương mại (FTA) mà Việt Nam là thành viên. Song song đó, đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký kết các FTA mới với các nước, khu vực còn tiềm năng, như: Israel, Mercosur… và gần nhất là sớm kết thúc đàm phán FTA với Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất trong quý IV/2023,… để mở rộng và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng sẽ chú trọng hỗ trợ DN trong nước kết nối, tham gia chuỗi cung ứng của các DN đầu tư nước ngoài để xuất khẩu qua hệ thống phân phối của các chuỗi cung ứng này ra thị trường thế giới. Đồng thời chủ động làm việc với đối tác, tận dụng các cơ chế hợp tác song phương, Ủy ban Liên Chính phủ để tháo gỡ kịp thời những vướng mắc về thủ tục, mở cửa thị trường cho hàng hóa của Việt Nam.

Bên cạnh các giải pháp phát triển thị trường nêu trên, lãnh đạo Bộ Công Thương cho rằng cần chú trọng các giải pháp thúc đẩy sản xuất, giảm giá thành, nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng xuất khẩu, như: tập trung giải quyết các vướng mắc về vốn, cơ chế, chính sách như kiến nghị của các địa phương với các đoàn công tác của Chính phủ; thúc đẩy phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics đồng bộ, hiệu quả; tiếp tục cải cách, hiện đại hóa hải quan; triển khai có hiệu quả Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN.

Nhật Thu