Báo chí cách mạng trong kỷ nguyên mới: Đổi mới tư duy để đồng hành cùng dân tộc
Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng Biên tập báo Thanh Niên, cho rằng báo chí phải thay đổi rất nhiều về cách thức thông tin tuyên truyền phải để làm tròn nhiệm vụ chính trị của mình trong kỷ nguyên mới.
Trong bối cảnh đất nước đang tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên hùng cường, để làm tròn nhiệm vụ chính trị của mình, trước hết báo chí cách mạng phải thay đổi rất nhiều về cách thức thông tin tuyên truyền, cụ thể là công tác nội dung phải bám sát, phục vụ hiệu quả công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tình hình thế giới đang biến động rất nhanh, phức tạp khó lường, tác động trực tiếp, nhiều mặt vào việc triển khai chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chiến lược quốc phòng và an ninh quốc gia.
Ở trong nước, Đảng ta xác lập hai mục tiêu 100 năm: Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Kỷ nguyên mới đang mở ra những cơ hội và thách thức vô cùng to lớn, vì vậy cũng đặt ra cho nền báo chí cách mạng yêu cầu phải vươn lên xứng tầm với vị thế của đất nước. “Viết gì, viết cho ai?” vẫn là những câu hỏi căn bản của nghề báo không thể thay thế. Nhưng viết như thế nào mới là điều đáng bàn trong thời đại công nghệ.
Thông tin tuyên truyền là cần thiết, nhưng làm sao để những bài báo đó đến được với chiếc điện thoại thông minh của bạn đọc, có thể nhận diện sớm và lý giải một cách thuyết phục những hiện tượng phức tạp của thời cuộc, đồng thời phải tạo ra được dòng thông tin chủ lưu tích cực, khơi gợi cảm hứng hướng thiện trong xã hội. Trong những cách làm báo cũ, điều gì cần giữ lại, điều gì cần đổi mới? Để làm được việc đó cần những điều kiện như thế nào? Các tòa soạn đều đang trăn trở với những câu hỏi mang tính tồn tại này.
Chìa khóa để giải bài toán xây dựng một nền báo chí hiện đại, nhân văn, cách mạng, theo tôi, cần được quan tâm ở hai góc độ. Về phía Nhà nước, cần quan tâm hoàn thiện các chính sách pháp luật mang tính nâng đỡ, hỗ trợ các cơ quan báo chí thực hiện thành công việc chuyển đổi số. Đó là tiền đề để báo chí tiếp cận được bạn đọc, công chúng trên các nền tảng số; là điều kiện để chuyển đổi mô hình kinh doanh hiệu quả, vượt qua giai đoạn khó khăn hiện thời khi doanh thu phát hành, quảng cáo đều giảm, chi đầu tư phát triển lại tăng.
Về phía các cơ quan báo chí, những việc cần làm rất nhiều và “ai cũng biết”: giữ vững tôn chỉ mục đích; nâng cao phẩm chất chính trị, giữ gìn đạo đức của người làm báo; đổi mới sáng tạo hình thức thông tin tuyên truyền… Tôi muốn nhấn mạnh thêm một điều kiện: phải đổi mới tư duy hệ thống để chấp nhận cái giá của thay đổi, bởi chúng ta đang chứng kiến và tham gia vào một cuộc cách mạng sẽ định hình lại cả thế giới nói chung và thế giới báo chí - truyền thông nói riêng.
Vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định bộ tứ Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị ban hành trong thời gian gần đây sẽ là những trụ cột thể chế nền tảng, tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước ta tiến lên trong kỷ nguyên mới (gồm Nghị quyết 57, 59, 66, 68).
Với “bộ tứ” Nghị quyết 57, 59, 66, 68 vừa ban hành, chúng tôi hình dung công việc của người làm báo sẽ vô cùng nhiều, là chất liệu vàng để phản ánh, phân tích, kiểm nghiệm bằng thực tiễn sinh động trên khắp mọi lĩnh vực, địa bàn.
Chúng tôi mong muốn việc đồng hành đó sẽ không mang tính một chiều, minh họa, mà sẽ được khuyến khích tinh thần phản biện xây dựng theo hướng báo chí giải pháp, góp phần giúp lãnh đạo các cấp nhận diện chính xác, kịp thời các vấn đề phát sinh, nhân rộng và cổ vũ những mô hình, cách làm mới hiệu quả; phát hiện, cảnh báo sớm những biểu hiện tiêu cực, rủi ro…
Đối với báo Thanh Niên, tờ báo của chúng tôi có khẩu hiệu: “Hào hiệp - Tử tế - Nhân văn - Tin cậy”, đó là kết tinh của những trải nghiệm, bài học rút ra từ gần 40 năm Thanh Niên đồng hành cùng bạn đọc. Hào hiệp là tinh thần chia ngọt sẻ bùi với nhân dân, với hệ thống chính trị mà chúng tôi là một phần. Hào hiệp là biểu hiện thực chất của sự tử tế nằm ở cốt lõi bên trong, không phải là “chiêu trò” hình thức. Nhân văn là giá trị bao trùm hơn cả sự tử tế, nói lên mục đích cao nhất mà người làm báo hướng tới: tất cả đều để phục vụ con người, phục vụ lợi ích dân tộc, là “hòn đá vàng” kiểm nghiệm điều gì nên làm, nên viết. Và khi làm tốt những điều trên, chúng tôi đã có được sự tin cậy của công chúng, của tổ chức.
