Bảo đảm bộ máy mới tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả

Quang cảnh phiên thảo luận tại Tổ 12

Rõ phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao

Đại biểu Trần Đình Chung (TP. Đà Nẵng) cho hay, những nội dung đề xuất, phạm vi sửa đổi đã kịp thời cụ thể hóa các chủ trương, chỉ đạo của Đảng tại Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 27-NQ/TW, Nghị quyết số 60-NQ/TW, Kết luận số 135-KL/TW nhằm sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân các cấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên thảo luận

Đồng thời, hoàn thiện các quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các Tòa án nhân dân để phù hợp với mô hình tổ chức hệ thống Tòa án mới theo đúng định hướng đã được cấp có thẩm quyền thông qua, kết luận. Bảo đảm tuân thủ Hiến pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật; bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

ĐBQH Nguyễn Văn Quảng (TP. Đà Nẵng) điều hành phiên thảo luận

Tuy nhiên, để hoàn thiện dự thảo luật, ĐBQH Trần Đình Chung đề nghị, tại Điểm b Khoản 1 Điều 47 dự thảo Luật cần quy định rõ phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao, nguyên tắc phân bố địa bàn. Bởi, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao là đơn vị mới trong hệ thống Tòa án nhân dân tối cao, có vai trò quan trọng thay thế cho Tòa án nhân dân cấp cao. Do đó, nếu không quy định cụ thể sẽ khó vận hành hiệu quả.

ĐBQH Nguyễn Văn Quảng (TP. Đà Nẵng) phát biểu tại phiên thảo luận

Cũng theo đại biểu, việc bổ sung thêm quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Khoản 2 Điều 49a dự thảo Luật là phù hợp. Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa đề cập về thời hạn và trình tự tiếp nhận, xử lý kiến nghị. Nếu không có thời hạn quy định cụ thể, dễ dẫn đến tình trạng kéo dài việc xử lý kiến nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Do đó, đề nghị bổ sung quy định về thời hạn, trình xử lý kiến nghị trong vòng khoảng 60 ngày kể từ ngày tiếp nhận.

ĐBQH Trần Đình Chung phát biểu tại phiên thảo luận

Tại Khoản 3a Điều 55 dự thảo Luật quy định: “Giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của Tòa án nhân dân khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo quy định của luật”. Theo đại biểu, quy định như trên còn chung chung, dễ dẫn đến hiểu nhầm việc Tòa án nhân dân cấp tỉnh tự thực hiện chức năng giám đốc thẩm mà không qua Hội đồng xét xử. Do đó, đề nghị quy định rõ việc giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện bởi Ủy ban Thẩm phán theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh.

ĐBQH Mai Khanh phát biểu tại phiên thảo luận

Đồng quan điểm trên, đại biểu Mai Khanh (Ninh Bình) cho rằng, việc sửa đổi Luật tổ chức Tòa án nhân dân nhằm phân định rõ ràng thẩm quyền giữa các cấp xét xử, từ sơ thẩm đến phúc thẩm và giám đốc thẩm. Đại biểu đề xuất chuyển toàn bộ thẩm quyền sơ thẩm về cho Tòa án cấp khu vực thay vì giữ lại một số vụ án ở cấp Tòa án tỉnh như hiện nay. Bên cạnh đó, kiến nghị Tòa án tối cao chỉ nên thực hiện nhiệm vụ giám đốc thẩm và tái thẩm, còn nhiệm vụ phúc thẩm sẽ do Tòa phúc thẩm cấp cao đảm nhận.

Đại biểu cũng đồng tình với đề xuất tăng số lượng thành viên Hội đồng thẩm phán Tòa án tối cao, nhưng cần xem xét kỹ lưỡng vấn đề tuổi nghỉ hưu của các thẩm phán lãnh đạo. Mặt khác, cần nghiên cứu kỹ lưỡng về tiêu chuẩn bổ nhiệm thẩm phán Tòa án tối cao đảm bảo phải có kinh nghiệm xét xử thực tế. Ngoài ra, đề nghị bỏ quy định thi chuyển ngạch thẩm phán. Bởi đây là thủ tục hành chính không cần thiết, không phù hợp với xu thế chung.

Làm rõ cơ sở tăng số lượng kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao

Đánh giá cao ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh: việc hoàn thiện các dự thảo luật phải bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp với chủ trương cải cách tổ chức bộ máy nhà nước tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả.

Liên quan đến Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát lại các nội dung sửa đổi. Trong đó, làm rõ cơ sở, mục đích và tính phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy đối với quy định tăng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao từ 19 lên không quá 27 người.

ĐBQH Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) phát biểu tại phiên thảo luận

Đối với nội dung trên, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý cần xin ý kiến của cấp có thẩm quyền. Bởi, theo Kết luận 35-KL/TW của Bộ Chính trị, chức danh Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thuộc diện Ban Bí thư quản lý. “Nếu như trong trường hợp chưa đầy đủ cơ sở chính trị, pháp lý, lý luận và thực tiễn, chưa đánh giá đầy đủ tác động việc nâng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối thì chưa nên đưa vào phạm vi sửa đổi” - Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cân nhắc.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần rà soát, làm rõ sự liên thông giữa việc sửa đổi về tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân với các quy định trong Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án năm 2020 nhằm bảo đảm sự đồng bộ trong thực hiện.

Đề cập đến sửa đổi Luật Thanh tra, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần thực hiện triệt để chủ trương phân cấp, phân quyền trong hoạt động thanh tra; tăng vai trò, trách nhiệm của thanh tra cấp tỉnh. Đồng thời, rà soát, loại bỏ các quy định mang tính chung chung như “trong lĩnh vực thanh tra” khi quy định chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra. Mặt khác, thiết kế cơ chế giám sát đủ mạnh đối với hoạt động thanh tra nhằm phát huy tính minh bạch, khách quan để đạt hiệu quả hơn.

Trọng Hiếu