'Báo động đỏ' nhập khẩu thép cán nóng khổ rộng

Lượng thép cán nóng khổ rộng nhập khẩu gia tăng đáng báo động. Ảnh: H.L.

Tuy nhiên liên tiếp trong những tháng qua, doanh nghiệp (DN) nội địa lại tiếp tục đối mặt với hiện tượng thép cán nóng khổ rộng lớn hơn 1.880mm, đến 2.300mm có lượng nhập khẩu tăng bất thường.

Theo đó, lượng nhập khẩu thép cán nóng khổ rộng 1.880mm tăng đột biến với mức tăng gấp đôi từ tháng 1 (68.128 tấn) tới tháng 2 (117.623 tấn) và tiếp tục tăng nhanh từ 107.000 tấn trong tháng 3, lên khoảng 217.000 tấn trong tháng 4. Lũy kế 4 tháng đầu năm, nhập khẩu thép cán nóng khổ rộng đã lên tới 510.612 tấn. Đây chủ yếu là các mác thép thông dụng, phổ biến như Q235B, Q355B, SAE 1006, SS400, A36… được dùng để sản xuất tôn, ống thép, kết cấu xây dựng, tương tự thép HRC thông thường.

Giới chuyên gia kinh tế nhận định, sở dĩ nhập khẩu thép cán nóng khổ rộng tăng đột biến là do mặt hàng này hiện không phải chịu thuế phòng vệ thương mại. Trong khi đó, từ tháng 2/2025, Việt Nam đã áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng từ nước ngoài, với điều kiện hàng hóa có chiều rộng không quá 1.880mm. Nguyên đơn trong vụ việc này là Công ty cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất và Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh.

Với sản lượng thép cán nóng khổ rộng nhập khẩu tăng đột biến trong những tháng đầu năm 2025, các nhà sản xuất nội địa cho rằng, hoàn toàn có đủ cơ sở thực tiễn và pháp lý để tiến hành điều tra hành vi lẩn tránh biện pháp chống bán phá giá đối với sản phẩm thép cán nóng có khổ rộng lớn hơn 1.880mm đến 2.300mm có xuất xứ từ nước ngoài. Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cũng nhìn nhận, việc đảm bảo tính minh bạch và rõ ràng về nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu cho các sản phẩm hạ nguồn là điều kiện tiên quyết. Hành vi lẩn tránh thuế không chỉ làm triệt tiêu hiệu quả chính sách thuế chống bán phá giá mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu công bằng, tiềm ẩn nguy cơ gian lận thương mại có hệ thống, ảnh hưởng trực tiếp đến các DN sản xuất trong nước cũng như gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và nỗ lực của Việt Nam.

Nhìn nhận dưới góc độ doanh nghiệp, đại diện Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất cho rằng, việc tăng nhập khẩu thép cán nóng khổ rộng là dấu hiệu cho thấy, có sự thay đổi có mục đích trong hoạt động xuất khẩu của các nhà sản xuất nước ngoài, nhằm lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đang được áp dụng tại Việt Nam. Hành vi này phù hợp với khái niệm lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại thông qua thay đổi không đáng kể về hàng hóa theo quy định tại khoản 1, Điều 81, Luật Quản lý ngoại thương.

Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo nếu không có biện pháp chặn đứng kịp thời, xu hướng nhập khẩu thép khổ rộng từ Trung Quốc sẽ còn lan rộng sang các khổ lớn hơn 2.000mm, tiếp tục làm suy giảm hiệu quả chính sách chống bán phá giá đã được thiết lập để bảo vệ sản xuất trong nước. Hiện Việt Nam đang áp thuế chống bán phá giá với thép cán nóng có khổ dưới 1.880mm.

NAM ANH