Báo động gia tăng ca bệnh tay chân miệng nặng

ThS-BS Phạm Thị Kiều Trang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai. Ảnh: Hạnh Dung

Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với ThS-BS Phạm Thị Kiều Trang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - chống độc, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai để tìm hiểu rõ hơn về tình hình dịch bệnh, mức độ nguy hiểm của bệnh TCM và các biện pháp phòng ngừa.

BỆNH NẶNG NHIỀU DO NHIỄM CHỦNG VIRUS EV71

* Thưa bác sĩ, tình hình bệnh TCM năm nay tại Đồng Nai có điểm gì đáng lo ngại?

- Dịch bệnh TCM năm nay tăng cao so với cùng kỳ năm ngoái và đặc biệt là có nhiều ca bệnh nặng. Khoảng 2-3 tuần gần đây, số ca nhập viện tăng đột biến. Kết quả xét nghiệm cho thấy, hầu hết số ca bệnh nặng đều nhiễm chủng virus EV71. Đây là chủng virus nguy hiểm, gây biến chứng thần kinh nhanh và nặng. Hiện tại, Khoa Hồi sức tích cực chống độc đang điều trị cho 19 bệnh nhi TCM có biến chứng thần kinh, con số cao hơn rất nhiều so với cùng kỳ các năm trước. Chỉ từ tháng 11-2025 đến nay, đã có 8 ca bệnh độ IV, là mức nặng nhất.

* Chủng EV71 có đặc điểm gì khiến nhiều phụ huynh khó phát hiện bệnh sớm?

- EV71 có đặc điểm rất đáng lo ngại là triệu chứng ban đầu thường nhẹ và không điển hình, nên dễ bị nhầm với các bệnh thông thường. Trẻ có thể chỉ sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, loét miệng ít hoặc nổi rất ít bóng nước, thậm chí không thấy phát ban rõ ràng như TCM điển hình. Tuy nhiên, trong khi các dấu hiệu bên ngoài còn mờ nhạt thì virus EV71 có thể đã xâm nhập sớm vào hệ thần kinh, gây biến chứng nặng như viêm não, viêm màng não, rối loạn hô hấp, tuần hoàn chỉ trong vòng 24-48 giờ. Do đó, khi thấy trẻ có những dấu hiệu như: sốt trên 39°C không hạ dù đã dùng thuốc; trẻ giật mình liên tục, thường khi vừa vào giấc ngủ; run tay chân; trẻ đi loạng choạng; thở nông, thở bụng hoặc có cơn ngưng thở, phụ huynh phải đưa trẻ đến bệnh viện ngay, không được chờ đợi dù là ngày hay đêm.

Bác sĩ chăm sóc bệnh nhi bị bệnh tay chân miệng nặng. Ảnh: Hạnh Dung

* Khoa Hồi sức tích cực - chống độc gặp áp lực ra sao khi bệnh TCM đang ở đỉnh dịch?

- Trước tiên là quá tải giường bệnh. Chỉ tiêu của khoa là 28 giường, nhưng những ngày gần đây luôn có từ 35-39 bệnh nhi. Chúng tôi buộc phải tăng cường nhân lực điều trị bệnh TCM. Thiết bị y tế cũng bị kéo căng. Monitor theo dõi hiện đáp ứng đủ nhưng nếu bệnh tăng thêm có thể sẽ thiếu. Máy lọc máu chỉ có 3 máy, phải vận hành liên tục. Một số thời điểm, chúng tôi phải mượn máy lọc máu của bệnh viện khác để xử lý trường hợp nặng. Nhân lực cũng rất áp lực; điều dưỡng nhiều tháng qua phải trực tua 3.

NỖ LỰC ĐIỀU TRỊ, HẠN CHẾ TỐI ĐA SỐ CA TỬ VONG

* Đối với những ca bệnh nặng, phương pháp điều trị là gì, thưa bác sĩ?

- Bệnh TCM chưa có thuốc điều trị đặc hiệu nên điều trị hỗ trợ là chủ yếu. Với các ca bệnh nặng, đặc biệt khi có biến chứng thần kinh, tim mạch hoặc hô hấp, trẻ cần được nhập viện theo dõi sát, điều trị tại đơn vị hồi sức tích cực. Các biện pháp chính bao gồm: kiểm soát sốt và đau, giảm phù não, Globulin miễn dịch truyền tĩnh mạch trong một số trường hợp nặng để giảm nguy cơ tiến triển biến chứng thần kinh, hỗ trợ hô hấp, tuần hoàn, lọc máu.

Tuần qua, có một bé trai 28 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng bệnh độ IV, phù phổi cấp, viêm cơ tim. Bé được đặt nội khí quản, lọc máu liên tục trong 36 giờ nhưng diễn tiến rối loạn nhịp tim phải chạy ECMO. Từ đầu tháng 11-2025 đến nay, khoa thực hiện 10 ca lọc máu cho bệnh nhi TCM độ IV, độ III.

* Vậy bệnh viện đã có những giải pháp ứng phó thế nào?

- Chúng tôi tăng cường phân luồng ca bệnh. Với ca nhẹ thì chuyển khoa thường, ca nặng đưa vào hồi sức. Đồng thời dự trữ thuốc, vật tư cho mức độ dịch bệnh cao hơn. Tăng cường đào tạo chuyên môn, đặc biệt kỹ thuật ECMO. Chuẩn bị sẵn sàng phối hợp tuyến trên để xử lý những ca nặng.

Dù rất áp lực và nhiều ca bệnh nặng nhưng tinh thần của đội ngũ vẫn rất quyết tâm vì an toàn của các bé. Đến nay, chúng tôi chưa ghi nhận ca tử vong.

* Phụ huynh cần làm gì để phòng bệnh TCM cho con, thưa bác sĩ?

- Phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường và cơ sở y tế để bảo vệ trẻ tốt nhất. 4 nguyên tắc phòng bệnh quan trọng gồm: giữ vệ sinh tay sạch sẽ (trẻ cần được rửa tay bằng xà phòng đúng cách, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi chơi đồ chơi và khi từ bên ngoài về nhà). Vệ sinh môi trường sống và đồ dùng, đồ chơi của trẻ, đảm bảo sạch sẽ. Theo dõi sức khỏe trẻ mỗi ngày (khi trẻ có biểu hiện sốt, loét miệng, nổi ban, mệt mỏi, quấy khóc bất thường, phụ huynh cần cho trẻ nghỉ học và đưa đi khám sớm, không để trẻ tiếp xúc với các bạn khác). Khi trẻ có biểu hiện của bệnh, cần đưa đi khám ngay, không được chủ quan.

* Trân trọng cảm ơn bác sĩ !

Hạnh Dung (thực hiện)