Bảo hiểm nhân thọ - hiểu 'quyền' để giữ 'lợi'

Mua bảo hiểm có đang mạo hiểm?

PV: Theo ông, khách hàng cần lưu ý những gì trước khi đặt bút ký một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ?

Luật sư Trần Minh Hiệp: Để đảm bảo quyền lợi cho mình, người mua phải yêu cầu đại lý bảo hiểm tư vấn đầy đủ, rõ ràng về các điều khoản trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, quy tắc và điều khoản bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm của sản phẩm bảo hiểm mình muốn mua.

Với những câu trả lời không rõ ràng, bạn có thể yêu cầu đại lý bảo hiểm cung cấp căn cứ pháp lý cho nội dung trả lời. Trường hợp cần thiết, bạn phải tự kiểm tra độc lập về thông tin mà bạn nhận được.

Luật sư Trần Minh Hiệp

Cùng với đó, người mua bảo hiểm phải kê khai đầy đủ và chính xác các thông tin về nhân thân và tình trạng sức khỏe. Việc kê khai không đầy đủ và chính xác có thể được xác định là hành vi lừa dối khi giao kết – căn cứ làm cho hợp đồng bị tuyên bố vô hiệu và không được chi trả bảo hiểm phổ biến nhất hiện nay.

Đặc biệt, khách hàng phải tự mình kê khai tất cả các thông tin, ký tên trên các hồ sơ cung cấp và ký tên lên tất cả các trang của hợp đồng bảo hiểm; tuyệt đối không nhờ đại lý bảo hiểm khai hồ sơ và ký tên thay.

PV: Đôi khi chính khách hàng cũng không nắm hết được tình trạng sức khỏe của mình, làm thế nào để khai đúng khai đủ đảm bảo quyền lợi?

Luật sư Trần Minh Hiệp: Người mua bảo hiểm cần hiểu mục đích của việc cung cấp thông tin chính xác là để doanh nghiệp bảo hiểm xác định được rủi ro, xác định được khả năng tài chính của khách hàng khi tham gia bảo hiểm lâu dài, ổn định và xác định số tiền bảo hiểm với mức độ đóng phí phù hợp. Những thông tin này phải trung thực chính xác và theo sự hiểu biết của người mua bảo hiểm.

Theo quy định của pháp luật kinh doanh bảo hiểm, doanh nghiệp có quyền từ chối thanh toán tiền bảo hiểm khi phát hiện khai sai, khai thiếu trung thực. Doanh nghiệp bảo hiểm có đầy đủ cơ sở dữ liệu và khả năng kiểm tra hầu như các thông tin về sức khỏe, bệnh lý, tính hình điều trị của người được bảo hiểm nên người mua bảo hiểm không nên có ý định lừa dối khi cung cấp thông tin.

Vì vậy, trong trường hợp người mua bảo hiểm không chắc chắn nhớ hết được tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh lý, lịch sử khám chữa bệnh của người được bảo hiểm thì nên trao đổi vấn đề này với đại lý bảo hiểm về câu hỏi và thông tin cần khai báo. Đồng thời, người khai hạn chế các câu trả lời mang tính xác nhận “có” hay “không” mà nên sử dụng các câu trả lời mang tính bao quát như tôi có từng điều trị, có từng khám nhưng không nhớ rõ.

PV: Khi khách hàng nhận được một bộ hợp đồng nhiều thông tin, theo ông, người tham gia bảo hiểm cần lưu ý những gì?

Luật sư Trần Minh Hiệp: Người mua phải đọc, nghiên cứu thật kỹ hồ sơ yêu cầu bảo hiểm và hợp đồng, nhất là các điều khoản đặc thù như điều khoản loại trừ bảo hiểm, quyền lợi bảo hiểm, khôi phục hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm, bảng câu hỏi và nội dung cần trả lời, bảng minh họa chi tiết quyền lợi bảo hiểm, phí bảo hiểm, điều khoản chấm dứt hợp đồng, thời hạn hợp đồng bảo hiểm và thời hạn đóng phí…

Xin nhấn mạnh, khung pháp lý của hợp đồng bảo hiểm không chỉ là bản hợp đồng mà còn gồm bộ quy tắc và điều khoản sản phẩm chính và bổ trợ, giấy chứng nhận bảo hiểm, hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, bảng minh họa quyền lợi bảo hiểm, các văn bản sửa đổi, bổ sung liên quan đến hợp đồng (nếu có).

Tôi khuyến nghị người mua bảo hiểm cần đọc kỹ bộ “quy tắc bảo hiểm”, vì đây là khung pháp lý cơ bản để giải quyết khi có tranh chấp xảy ra. Cần đọc hết, hiểu đúng và luôn yêu cầu đại lý bảo hiểm giải thích rõ ràng, thuyết phục, có căn cứ để tin tưởng lời giải thích đó. Trong trường hợp chưa rõ, người mua bảo hiểm có thể liên lạc trực tiếp doanh nghiệp thông qua các kênh trực tuyến để có thể tìm hiểu thêm, thậm chí tư vấn luật sư trong lĩnh vực này.

Nếu bộ hợp đồng bảo hiểm quá dài, để dễ hiểu và nắm bắt được các nội dung chính, trước khi đọc, cần xem trước các nội dung tóm tắt, lắng nghe ý kiến tư vấn của đại lý bảo hiểm và cũng có thể xem giải thích hợp đồng bảo hiểm từ doanh nghiệp bảo hiểm thông qua website chính thức. Thời gian qua, cũng đã có doanh nghiệp bảo hiểm cải tiến để người mua dễ dàng nắm được “quyền” và “lợi” của mình khi tham gia bảo hiểm, điển hình như bộ Hợp đồng bảo hiểm mới 2023 của Prudential. Những tóm tắt, dẫn giải ngắn gọn này giúp bạn định hình vấn đề chính cần lưu ý.

Ảnh minh họa

Hiểu “quyền” để giữ, hưởng "lợi"

PV: Sau khi ký hợp đồng, khách hàng cần làm những gì để có thể giữ, hưởng "quyền lợi" của mình, thưa ông?

Luật sư Trần Minh Hiệp: Sau khi ký hợp đồng, người mua bảo hiểm phải tuân thủ đóng phí bảo hiểm đầy đủ, theo thời hạn và phương thức đã thỏa thuận trong hợp đồng. Nếu đã quá thời hạn gia hạn đóng phí được quy định trong hợp đồng, người tham gia cần kiểm tra kỹ điều kiện, trình tự thủ tục, phương thức và nghĩa vụ của bên mua bảo hiểm khi khôi phục hiệu lực hợp đồng (đặc biệt là nghĩa vụ cung cấp thông tin thay đổi so với thời điểm ký hồ sơ yêu cầu bảo hiểm, như thông tin về sức khỏe, thói quen…).

Kinh nghiệm cho thấy, sức khỏe, bệnh lý, thói quen, các thông tin có liên quan có thay đổi so với thời điểm ban đầu. Vì vậy, khách hàng cân nhắc kỹ và tránh chủ quan tùy tiện khi ký cam kết rằng không có sự thay đổi.

PV: Nhiều ý kiến bày tỏ thủ tục để giải quyết quyền lợi bảo hiểm khá phức tạp. Khi có sự kiện bảo hiểm, khách hàng nên làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình?

Luật sư Trần Minh Hiệp: Khách hàng phải phối hợp với doanh nghiệp bảo hiểm để cung cấp thông tin về sự kiện bảo hiểm, chuẩn bị hồ sơ tài liệu có liên quan để xuất trình kịp thời theo yêu cầu. Trong trường hợp cần thiết, khách hàng có thể làm văn bản xin gia hạn. Khách hàng nên tận dụng liên lạc với doanh nghiệp bảo hiểm bằng tất cả các kênh chính thức như hotline, thư điện tử… Chỉ sử dụng kênh liên lạc với đại lý bảo hiểm như là một kênh tư vấn hỗ trợ chứ không phải là kênh duy nhất.

Khách hàng cần chủ động cung cấp thông tin, tình tiết, hồ sơ để doanh nghiệp có đủ dữ liệu để thẩm định sự kiện bảo hiểm, đặc biệt, cần cung cấp hồ sơ để chứng minh hoặc có văn bản giải trình chi tiết về các yếu tố, căn cứ, tình tiết có thể dẫn đến loại trừ hoặc kéo dài thời gian chi trả.

Khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, nếu xác định rõ những thông tin trên đây, thì việc mua bảo hiểm sẽ không phải là mạo hiểm, mà bảo hiểm sẽ đóng vai trò bảo vệ những lúc “hiểm”.

PV: Xin cảm ơn ông!

H.C