Bảo tàng - 'công viên giáo dục' tiềm năng

Trong hai ngày 31-5 và 1-6, chương trình “Vui chơi sáng tạo nhân Ngày Quốc tế Thiếu nhi tại Bảo tàng Hà Nội” do Trung tâm Điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội (Bảo tàng Hà Nội) và các đối tác Cool Vietnam, Việt Handicraft, InnuX tổ chức đã mang đến cho các em nhỏ những trải nghiệm đa dạng, hài hòa giữa niềm vui giải trí và trải nghiệm giáo dục sâu sắc.

Ảnh: Thu Hải

Bảo tàng Hà Nội - một trải nghiệm mới cho thiếu nhi

Với thiết kế chương trình đa dạng, gần gũi với văn hóa truyền thống Việt Nam nhưng lại được tổ chức dưới hình thức sáng tạo, phù hợp với nhu cầu của trẻ nhỏ thành thị, sự kiện trên đã thu hút hàng trăm lượt trẻ em và phụ huynh đến tham gia.

Tại không gian ngoài trời của Bảo tàng Hà Nội, hàng loạt trò chơi dân gian được trở lại sinh động qua sự tham gia của chính các bạn nhỏ, như rồng rắn lên mây, mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, chơi chuyền, nhảy lò cò... Những trò chơi vốn đã trở thành ký ức của nhiều thế hệ người Việt nhưng không phải lúc nào cũng có điều kiện được tổ chức trong không gian đô thị.

Điều phối trò chơi lại chính là các anh chị sinh viên đến từ Đại học Quốc gia Hà Nội và Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, qua đó tạo sự gần gũi, gắn kết nhanh chóng giữa các em nhỏ với nhau và với các hoạt động. Nhiều chuyên gia tham dự sự kiện không khỏi xúc động khi những bài hát đồng dao “rồng rắn lên mây”, “mèo đuổi chuột”,... được vang lên từ chính các em nhỏ, trong không gian văn hóa của Bảo tàng Hà Nội.

Ngoài sân là vậy, còn tại không gian trong nhà của Trung tâm điều phối các hoạt động sáng tạo Hà Nội (Bảo tàng Hà Nội) cũng diễn ra nhiều hoạt động hấp dẫn. Các trò chơi trí tuệ như Trí Uẩn, Cờ Mặt Trời - những sản phẩm sáng tạo của các tác giả người Việt giúp các em vừa chơi vừa rèn luyện tư duy logic và trí tưởng tượng. Trải nghiệm board game này cũng đem lại những phút giây thư giãn quý giá giữa các thành viên trong gia đình.

Nghệ nhân mặt nạ giấy bồi Đặng Hương Lan bày tỏ niềm vui khi chứng kiến các bạn nhỏ hào hứng quan sát, tham gia trực tiếp quá trình tạo nên những chiếc mặt nạ thủ công truyền thống với giấy tái chế và hồ làm từ bột sắn.

Nghệ nhân tò he Lê Thị Hà lại mang đến trải nghiệm vừa quen vừa lạ cho các bạn nhỏ. Đó chính là trong câu chuyện nghề tò he truyền thống làng Xuân La, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, bên cạnh việc tìm hiểu về các nguyên liệu của tò he thì các bạn nhỏ cũng được tự tay sáng tạo món đồ chơi thú vị này với sự hướng dẫn trực tiếp của nghệ nhân.

Có thể kể thêm rất nhiều trải nghiệm thú vị khác như gấp giấy Origami và kể chuyện sáng tạo với sự hướng dẫn của các giảng viên, sinh viên Trường Đại học Thủ đô Hà Nội; các workshop trải nghiệm như tô màu chuồn tre Thạch Xá, làm thiệp giấy dó với hoa cỏ và dấu mộc, trang trí giỏ điều ước hay tô mặt nạ, túi cói...

Một hoạt động mới cũng được nhiều em nhỏ yêu thích là không gian chụp ảnh cùng các mô hình ẩm thực Việt Nam như nem cuốn, bánh mì, bún thang được tạo hình sinh động, ngộ nghĩnh.

Đáng chú ý, các hoạt động không chỉ thu hút trẻ nhỏ mà còn hấp dẫn cả các bậc phụ huynh. Cũng không thể không kể đến việc kết hợp tham quan các khu vực trưng bày thường xuyên của Bảo tàng Hà Nội dịp này như không gian “Nếp xưa” tái hiện sinh hoạt của một gia đình Hà Nội truyền thống, không gian di sản khám phá toa tàu gắn với lịch sử đường sắt Việt Nam...

Các hoạt động trải nghiệm phong phú đã giúp nhiều bạn nhỏ và bố mẹ cùng nhau có những phút giây thư giãn, hào hứng khi tìm hiểu văn hóa, lịch sử và tạo ra các sản phẩm thủ công mang dấu ấn và kỷ niệm riêng.

Trẻ em vui chơi, trải nghiệm tại Bảo tàng Hà Nội. Ảnh: Thu Hải

Không chỉ là nơi tham quan

Tham dự trực tiếp tại sự kiện, TS Nguyễn Thanh Huyền, giảng viên Đại học Thủ đô Hà Nội cho rằng: “Trong bối cảnh của một đô thị phát triển năng động, nhu cầu về các không gian công cộng mở, thân thiện và giàu tính giáo dục cho trẻ em ngày càng trở nên thiết yếu với thành phố Hà Nội. Bảo tàng, vốn thường được nhìn nhận như một địa điểm mang tính “truyền thống” đang dần trở mình để trở thành trung tâm kết nối cộng đồng, điểm đến văn hóa sống động dành cho mọi lứa tuổi - đặc biệt là trẻ em”.

Thật vậy, Bảo tàng Hà Nội, với vị trí thuận lợi (nằm trên đường Phạm Hùng, thuộc nội đô, gần các khu dân cư đông đúc), cơ sở vật chất hiện đại với không gian lớn trong nhà và ngoài trời, đang từng bước chứng minh rằng, bảo tàng có thể là một “công viên giáo dục” sống động. Không gian trưng bày kết hợp với trải nghiệm tương tác đang là xu hướng của các bảo tàng trên thế giới và Hà Nội hoàn toàn có thể thực hiện hiệu quả theo xu hướng đó với sự đầu tư và phối hợp phù hợp giữa các đơn vị công và tư nhân.

Một trong những điểm đáng chú ý ở Bảo tàng Hà Nội là việc kết hợp giữa các bộ sưu tập thường xuyên và hoạt động tương tác sáng tạo - hướng đi hiệu quả để thu hút trẻ em và các gia đình.

Trong các hoạt động triển khai dịp Quốc tế Thiếu nhi vừa qua, việc sử dụng các yếu tố văn hóa truyền thống như mặt nạ giấy bồi, chuồn tre, giấy dó, trò chơi dân gian... không chỉ đồng hành với trẻ trong “chơi mà học” mà còn giúp các em hiểu sâu sắc hơn về giá trị văn hóa dân tộc Việt Nam. Đây là một hình thức giáo dục không chính thức nhưng mang lại hiệu quả rất lớn trong việc nuôi dưỡng cảm xúc và hình thành bản sắc cá nhân của trẻ.

Đặc biệt, các không gian bảo tàng có thể trở thành nơi “ươm mầm sáng tạo”, tạo đà phát triển cho các sản phẩm văn hóa, thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Việc hợp tác với các tổ chức sáng tạo, nghệ nhân, nhóm khởi nghiệp văn hóa trong tổ chức workshop, trưng bày, trò chơi... là một hướng mở, với tinh thần hợp tác công - tư, giúp thiết chế văn hóa này ngày càng trở nên gần gũi, sống động và luôn đổi mới phù hợp với xu hướng phát triển công nghiệp văn hóa.

Dễ thấy, nhiều bảo tàng hiện nay có điều kiện để xây dựng các chương trình trải nghiệm theo chủ đề gắn với các dịp lễ, ngày kỷ niệm đặc biệt trong năm như Tết Nguyên đán, Trung thu, Ngày Quốc tế Thiếu nhi, Ngày Gia đình Việt Nam, Ngày Di sản văn hóa... Việc tổ chức các hoạt động theo chủ đề định kỳ góp phần tạo ra thói quen trải nghiệm văn hóa cho cộng đồng tại bảo tàng, biến bảo tàng trở thành một không gian công cộng mà cộng đồng thường xuyên lui tới để trải nghiệm các hoạt động sáng tạo, học hỏi về văn hóa địa phương.

Các trường học có thể đưa học sinh tới bảo tàng như một phần trong chương trình học - không chỉ học lịch sử, văn hóa, mà còn học kỹ năng sống, sáng tạo, làm việc nhóm, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu về giáo dục trải nghiệm, giáo dục địa phương đang được nâng cao trong các trường phổ thông.

Từ sự kiện cho thiếu nhi vừa diễn ra tại Bảo tàng Hà Nội, có thể tin tưởng rằng, bảo tàng không chỉ là nơi bảo lưu các hiện vật của quá khứ, mà còn là không gian công cộng, không gian sáng tạo sống động cho hiện tại và tương lai - đặc biệt là trong việc nuôi dưỡng thế hệ trẻ, giúp tạo nền móng cho những công dân sáng tạo, hiểu biết và gắn bó với văn hóa dân tộc.

Chính sách vé vào cửa Bảo tàng Hà Nội:

Miễn phí cho trẻ em dưới 16 tuổi.
Người lớn: 30.000 đồng/lượt.
Học sinh, sinh viên: Giảm 50% (có xuất trình thẻ).

Tú Khang