Bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc khi sử dụng Trí tuệ nhân tạo

Các đại biểu thảo luận ở tổ. Ảnh: QH

Các đại biểu nhận thấy, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành công nghệ mũi nhọn của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, mở ra nhiều cơ hội to lớn cho phát triển kinh tế - xã hội nhưng đặt ra không ít thách thức cấp bách về quản lý, đạo đức và an toàn mà các quy định pháp luật hiện hành chưa bao quát đầy đủ.

Nhận thấy đây là luật mới, khó khi trí tuệ nhân tạo ngày càng đi sâu vào đời sống xã hội, có thể ứng dụng, vận dụng vào rất nhiều lĩnh vực, nhưng để kiểm soát và sử dụng trí tuệ nhân tạo như một công cụ hữu ích cho con người, thì việc xây dựng một đạo luật vào giai đoạn này là cần thiết.

Nhấn mạnh AI là vấn đề mới, Đại biểu Tạ Văn Hạ, Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng khẳng định, việc xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo là rất đúng và cần thiết. Đặt vấn đề văn hóa trong sử dụng AI, đại biểu Tạ Văn Hạ cho rằng, hiện nay chúng ta chưa có hành lang pháp lý rõ ràng trong việc kiểm soát môi trường ảo. Văn hóa số đang tác động từng ngày, từng giờ đến mọi mặt đời sống xã hội, đến thế hệ trẻ em. Vì vậy, cần xây dựng và xác định văn hóa số.

Đại biểu Tạ Văn Hạ đề nghị bổ sung vào chương 5 của dự thảo Luật quy định nguyên tắc bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc khi sử dụng AI; yêu cầu AI phải tôn trọng ngôn ngữ, giá trị văn hóa và sự đa dạng văn hóa, khuyến khích AI giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và sáng tạo văn hóa. Giao Chính phủ xây dựng chiến lược về kho dữ liệu văn hóa và ngôn ngữ Việt dùng cho AI. Đồng thời quy định văn hóa sáng tạo AI và khuyến khích ngành công nghiệp sáng tạo văn hóa số dựa trên AI.

Đại biểu Tạ Văn Hạ đề xuất bổ sung chuẩn mực văn hóa sử dụng AI trong giáo dục và đời sống. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức, văn hóa sử dụng AI không chỉ trong trường học mà còn trong giáo dục cộng đồng… Ngoài ra, cần nghiên cứu cơ chế giám sát, đánh giá tác động văn hóa của AI.

Còn đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ cho biết, phạm vi điều chỉnh quy định của dự án Luật hiện rất rộng và nhiều hoạt động, trong khi đó có những hoạt động mà nội hàm của dự án Luật chưa bao hàm như hoạt động nghiên cứu trí tuệ nhân tạo. Một số nội dung mà phạm vi điều chỉnh chưa bao quát được như: Đạo đức và trách nhiệm trong hoạt động trí tuệ nhân tạo; thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong hoạt động trí tuệ nhân tạo. Do vậy, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung để phù hợp với nội hàm của dự án Luật. Ngoài ra, cần nghiên cứu và bổ sung quy định về nội hàm của việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào Chương 4, bởi mặc dù chương này đề cập đến vấn đề ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nhưng hiện chưa làm rõ nội hàm của nội dung này.

Đại biểu Bế Minh Đức, Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng cho biết, hiện dự thảo Luật đang quy định cấm từng nội dung rải rác ở các điều luật, trong đó tập trung ở Điều 7, Điều 11. Dự thảo Luật hiện nay chưa có quy định về điều cấm. Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung các điều cấm cụ thể vào trong Luật để xử lý các hệ thống có rủi ro không thể chấp nhận được. Đồng thời quy định điều cấm phải thống nhất trong việc xây dựng pháp luật hiện nay cũng như trong quản lý và phục vụ cho công việc được tốt hơn.

Liên quan đến Quỹ phát triển trí tuệ nhân tạo quốc gia tại Điều 23, đại biểu Bế Minh Đức khẳng định sự cần thiết nhằm thúc đẩy, hỗ trợ năng lực nghiên cứu cũng như ứng dụng AI ở trong nước. Tuy nhiên, đại biểu nêu thực tế Việt Nam có nhiều quỹ: Quỹ phát triển công nghệ quốc gia, Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia cũng nhằm mục tiêu hỗ trợ nghiên cứu và đổi mới công nghệ, trong đó có AI. Mặc dù phạm vi và đối tượng hỗ trợ của mỗi loại quỹ có sự khác nhau nhưng đều tập trung ở lĩnh vực khoa học công nghệ. Vì vậy, đại biểu Bế Minh Đức đề nghị cần có sự rà soát, xác định mối quan hệ giữa các loại quỹ để phát huy tính hiệu quả của các loại quỹ, tránh trùng lặp về chức năng, phân tán nguồn lực và tăng gánh nặng ngân sách.

Lê Vân/Báo Tin tức và Dân tộc