Bảo vệ di sản văn hóa bằng công nghệ và nghề thủ công

Dự án tại quần thể chùa Eiheiji (Vĩnh Hải tự), ngôi chùa Thiền tông nổi tiếng được xây từ thế kỷ 13 ở tỉnh Fukui, là một ví dụ điển hình, cho thấy sự giao thoa độc đáo giữa hiện đại và truyền thống nhằm bảo tồn các công trình kiến trúc cổ xưa trước những mối đe dọa tự nhiên ngày càng nghiêm trọng.

Các chuyên gia từ T&I 3D và Shimizu Corporation sử dụng công nghệ quét laser 3D để ghi lại chi tiết mọi khía cạnh của cấu trúc chùa, từ những đường nét kiến trúc phức tạp đến các chi tiết ẩn bên trong tường và cột, tạo ra một “bản sao số”. Quá trình quét 3D sử dụng các máy quét laser tiên tiến để thu thập hàng triệu điểm dữ liệu, tạo nên một bản đồ số chính xác đến từng milimét.

Những dữ liệu này giúp các chuyên gia phân tích tình trạng hiện tại của công trình, phát hiện các hư hỏng tiềm ẩn và lập kế hoạch bảo trì, phục hồi và tăng cường khả năng chống chịu của công trình trước các thảm họa tự nhiên. Đặc biệt, trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm tăng nguy cơ lở đất, độ ẩm cao và động đất, bản sao số đóng vai trò như một “bản sao lưu” kỹ thuật số, đảm bảo rằng thông tin về công trình sẽ không bị mất đi ngay cả khi cấu trúc vật lý bị hư hại.

Quần thể chùa Eiheiji được tạo bản sao số. Ảnh: Wikipedia

Song song với công nghệ hiện đại, Nhật Bản vẫn duy trì và phát huy các kỹ thuật thủ công truyền thống để bảo tồn di sản văn hóa. Tại lâu đài Kanazawa, các nghệ nhân đang phục hồi những bức tường bị hư hại do động đất, bằng kỹ thuật Arakabe với thạch cao truyền thống được làm từ rơm rạ, đất sét và vôi.

Kỹ thuật này không chỉ bền vững mà còn mang lại vẻ đẹp mộc mạc, đặc trưng cho kiến trúc Nhật Bản cổ xưa. Các nghệ nhân lành nghề, với kinh nghiệm được truyền qua nhiều thế hệ, đảm bảo rằng mỗi chi tiết được phục hồi đều giữ được tính xác thực lịch sử và văn hóa.

Sự kết hợp giữa công nghệ quét 3D và kỹ thuật thủ công truyền thống tạo ra một cách tiếp cận toàn diện. Trong khi công nghệ cung cấp dữ liệu chính xác và hỗ trợ lập kế hoạch, các kỹ thuật thủ công đảm bảo rằng quá trình phục hồi tôn trọng giá trị lịch sử và thẩm mỹ của công trình.

Ví dụ, tại chùa Eiheiji, dữ liệu từ bản sao số được sử dụng để hướng dẫn các nghệ nhân trong việc tái tạo các chi tiết kiến trúc phức tạp, đảm bảo rằng mọi sửa chữa đều phù hợp với thiết kế ban đầu. Các dự án bảo tồn này không chỉ có ý nghĩa về mặt kỹ thuật mà còn mang giá trị văn hóa và tinh thần sâu sắc.

Với các nhà sư tại chùa Eiheiji, việc bảo tồn ngôi chùa không chỉ là bảo vệ một công trình kiến trúc mà còn là gìn giữ một trung tâm tâm linh quan trọng. Bản sao số cho phép họ chia sẻ di sản Thiền tông với thế giới thông qua các nền tảng trực tuyến, giúp những người không thể đến trực tiếp vẫn có thể trải nghiệm vẻ đẹp và ý nghĩa của ngôi chùa.

Các dự án này cũng truyền cảm hứng cho các quốc gia khác đang tìm cách bảo vệ di sản văn hóa của mình. Bằng cách kết hợp công nghệ hiện đại với các giá trị truyền thống, Nhật Bản đang thiết lập một tiêu chuẩn mới cho việc bảo tồn di sản, không chỉ vì thế hệ hiện tại mà còn cho các thế hệ tương lai.

VIỆT LÊ