Bảo vệ quyền lợi của người mua bảo hiểm

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp

Ảnh: Hồ Long

Trong phiên làm việc sáng nay, 29.3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, các đại biểu thảo luận về dự án Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi).

Sửa đổi quy định về quyền lợi có thể được bảo hiểm

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày và nêu rõ, so với dự thảo luật Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai, dự thảo luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 7 chương và 154 điều (giảm 1 chương và 3 điều), có 39 điều sửa đổi nội dung, 70 điều chỉnh sửa câu chữ, bổ sung về kỹ thuật, bổ sung 7 điều, bãi bỏ một số quy định tại 9 điều và giữ nguyên 38 điều. Đối với những vấn đề đặt ra cần giải quyết khi thuyết minh trình dự án Luật, đến nay dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý bảo đảm đáp ứng theo mục tiêu đề ra.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi)

Ảnh: Hồ Long

Các vấn đề đã thống nhất tiếp thu, chỉnh lý như kết cấu của dự thảo luật; nguyên tắc áp dụng luật; hợp đồng bảo hiểm; về doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài, chi nhánh doanh nghiệp tái bảo hiểm nước ngoài; đại lý bảo hiểm, môi giới bảo hiểm, tổ chức cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm; bảo hiểm vi mô.

Đối với quy định về hợp đồng bảo hiểm, một số ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát và làm rõ các quy định về hợp đồng bảo hiểm để bảo đảm vừa phù hợp với các nguyên tắc chung về hợp đồng theo quy định của Bộ luật Dân sự, vừa bảo đảm tính đặc thù của hoạt động kinh doanh bảo hiểm trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.

Thường trực Ủy ban Kinh tế nêu rõ, hợp đồng bảo hiểm (Chương II) là một chế định quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm. Do đó, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh sửa, bổ sung và quy định rõ một số nội dung tại Chương này như: bổ sung quy định về hợp đồng bảo hiểm vô hiệu theo quy định của Bộ luật Dân sự; sửa đổi quy định về quyền lợi có thể được bảo hiểm; hậu quả pháp lý của việc đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng bảo hiểm…

Tuy nhiên, để bảo đảm nhất quán giữa các quy định trong chính dự thảo Luật, phù hợp với các nguyên tắc chung về hợp đồng theo quy định của Bộ luật Dân sự, bảo đảm tính đặc thù của hoạt động kinh doanh bảo hiểm trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, Thường trực Ủy ban Kinh tế sẽ phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan tiếp tục rà soát, nghiên cứu hoàn thiện các quy định về hợp đồng bảo hiểm tại dự thảo Luật như quy định về điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm, giao kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe cho trường hợp chết, thời gian cân nhắc tham gia bảo hiểm…, đồng thời sẽ trình xin ý kiến tại Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách và gửi xin ý kiến các Đoàn ĐBQH, sau đó tiếp tục hoàn thiện báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Ba tới (tháng 5.2022).

Khuyến cáo bên mua ý thức về rủi ro của sản phẩm bảo hiểm

Cho rằng dự thảo Luật đã tiếp thu nhiều ý kiến của cơ quan thẩm tra và ý kiến của các đại biểu Quốc hội, tuy nhiên từ thực tiễn tham khảo ý kiến của cử tri trong ngành bảo hiểm, ĐBQH Tạ Thị Yên (Điện Biên) lưu ý, hợp đồng bảo hiểm đang có nhiều thuật ngữ, điều khoản thuận lợi cho bên bán bảo hiểm, nên cần có quy định rõ về quyền lợi, trách nhiệm mang tính nguyên tắc tối thiểu của doanh nghiệp bảo hiểm với bên mua bảo hiểm với từng loại hình bảo hiểm. Theo đại biểu Tạ Thị Yên, nên nghiên cứu để luật, hay văn bản hướng dẫn dưới luật cần có quy định hợp đồng mẫu với những điều khoản mang tính chất tham khảo, công khai với người dân để người dân hiểu rõ trước khi mua bảo hiểm.

Đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên (Điện Biên) phát biểu

Ảnh: Hồ Long

Đối với bảo hiểm nhân thọ, đại biểu Tạ Thị Yên cho rằng, cần quy định doanh nghiệp bảo hiểm phải ghi rõ phí bảo hiểm hàng năm, khoản tiết kiệm hàng năm để khách hàng không bị nhầm lẫn giữa giá trị tích lũy và khoản phí mất đi hàng năm. Hiện tại vấn đề này phụ thuộc vào tư vấn trực tiếp nên xảy ra nhiều tranh cãi giữa bên mua và bên bán bảo hiểm về việc không làm rõ thông tin này. Thông thường, để sản phẩm có tính hấp dẫn, đại lý bảo hiểm thường giải thích cho bên mua bảo hiểm giá trị tích lũy ở mức cao nhất có thể trong bảng minh họa, mà không nói đến giá trị bảo đảm mà mức là bên mua bảo hiểm nhận được thực tế sẽ thấp hơn; ngoài ra rủi ro của các sản phẩm bảo hiểm kết hợp đầu tư cũng ít khi được đại lý bảo hiểm nhắc đến khi tư vấn, kết quả là bên mua bảo hiểm phải chịu tổn thất đầu tư mà không được tư vấn rõ ràng ngay từ đầu. Vì vậy, ngoài những thông tin cần thiết trong hợp đồng bảo hiểm cần bổ sung khuyến cáo để bên mua bảo hiểm ý thức về rủi ro của sản phẩm, bên cạnh quyền lợi của người mua bảo hiểm.

Ảnh: Hồ Long

Cùng băn khoăn về bảo vệ quyền lợi của người mua bảo hiểm, ĐBQH Hoàng Thị Thanh Thúy (Tây Ninh) cho biết, tại khoản 2, điều 22 của dự thảo luật có quy định: “doanh nghiệp bảo hiểm phải hoàn lại chi phí bảo hiểm cho bên mua bảo hiểm sau khi trừ đi chi phí hợp lý theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm”. Tuy nhiên, dự thảo luật không giải thích thế nào là chi phí hợp lý, mà phụ thuộc vào sự thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm. Thực tế, hợp đồng bảo hiểm là hợp đồng mẫu, không thể thay đổi, mà nhất là cá nhân càng không thể hiểu rõ tầm quan trọng của việc này. Do đó, đề nghị bổ sung trong luật hoặc giải thích văn bản dưới luật, chi phí hợp này phải được bổ sung trong hợp đồng bảo hiểm, tránh trường hợp đại lý bảo hiểm cố tình liệt kê chi phí không hợp lý để ép người mua bảo hiểm phải chịu.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, các ý kiến phát biểu cơ bản nhất trí với nội dung đã được tiếp thu, chỉnh lý của dự thảo luật như áp dụng pháp luật, kết cấu của dự thảo luật…Đồng thời đóng góp thêm nhiều ý kiến hoàn thiện dự án luật bảo đảm tính khả thi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật.

Khẳng định Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách đã thành công tốt đẹp, vượt kế hoạch thời gian đề ra, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan có liên quan nghiêm túc tiếp thu ý kiến các đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội nghị này; tiếp tục lấy ý kiến của các Đoàn ĐBQH, các cơ quan, tổ chức hữu quan để tiếp tục hoàn chỉnh 4 dự thảo luật, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến cho ý kiến trước khi trình Quốc hội thảo luận, xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ Ba tới.

Hoàng Ngọc