Bất đồng bao phủ cuộc họp khẩn của EU về Ukraine

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. Ảnh: Nền tảng truyền thông X của Chủ tịch EC

Lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) sẽ tham dự cuộc họp khẩn cấp vào ngày 6-3 để tìm cách tăng cường ngân sách quốc phòng, sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố châu Âu phải tự lo cho an ninh của mình và đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo EU bàn cách huy động thêm ngân sách quốc phòng và giảm bớt rào cản trong chi tiêu quân sự. Mục tiêu chính của hội nghị là thiết lập cơ chế tài chính giúp EU tự đảm bảo an ninh và hỗ trợ Ukraine mà không phụ thuộc vào Mỹ như trước đây. Hiện, Đức đang cân nhắc nới lỏng quy định về nợ công để tăng chi tiêu quốc phòng.

Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte cảnh báo, Nga có thể tấn công châu Âu vào cuối thập kỷ, buộc các nước tăng chi tiêu quốc phòng. Chính quyền Trump yêu cầu EU chi 5% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), cao hơn mức 2% của NATO, trong khi 7 nước vẫn chưa đạt ngưỡng này.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu von der Leyen đề xuất huy động 150 tỷ euro để EU mua vũ khí hoặc viện trợ Ukraine, đồng thời cho phép các nước tăng thêm 1,5% GDP vào quốc phòng.

Đầu tư vào ngành quốc phòng Ukraine là một hướng đi mà các nước châu Âu cho rằng khả thi, nhờ chi phí sản xuất thấp, giúp đẩy nhanh cung cấp vũ khí. Tổng thống Zelensky ủng hộ sáng kiến này, đồng thời nhấn mạnh, Ukraine đã sản xuất hơn 1,5 triệu thiết bị bay không người lái trong năm 2024.

Ngoài ra, EU cũng đang cân nhắc về lực lượng gìn giữ hòa bình trong trường hợp Ukraine và Nga đạt được thỏa thuận ngừng bắn.

Hội nghị thượng đỉnh diễn ra trong bối cảnh EU đang ở thời điểm khó khăn nhất trong nhiều năm qua. Khối này bị chia rẽ bởi sự trỗi dậy của phe cực hữu. Hungary và Slovakia thường xuyên ngăn cản các biện pháp hỗ trợ Ukraine. Hungary thậm chí còn đe dọa phủ quyết tuyên bố chung của hội nghị.

Bên cạnh đó, nhiều nước lớn trong EU đang gặp khó khăn về chính trị. Đức chuẩn bị có Thủ tướng mới, uy tín của Chính phủ Pháp đang suy giảm, còn Tây Ban Nha phụ thuộc vào các đảng nhỏ để duy trì liên minh cầm quyền.

Ba Lan, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Donald Tusk, đang thể hiện vai trò dẫn dắt mạnh mẽ. Tuy nhiên, cuộc bầu cử Tổng thống sắp tới tại nước này có thể đưa một ứng viên cánh hữu lên nắm quyền. Chính trường Hà Lan cũng bất ổn khi nội các đang đứng trước nguy cơ sụp đổ.

Trước tình hình này, việc EU đạt được sự đồng thuận trong hội nghị sẽ là một thách thức không hề nhỏ.

Hồng Nhung (Theo Politico, PBS)