Bất động sản tăng giá, ngân hàng càng khó thu hồi tài sản bảo đảm

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) vừa tổ chức họp với Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp và các tổ chức tín dụng (TCTD) để giải quyết vướng mắc trong xử lý TSBĐ thay thế nghĩa vụ trả nợ, đặc biệt là bất động sản (BĐS).

Theo phản ánh của các ngân hàng, họ đang gặp những vướng mắc liên quan đến việc nhận chính TSBĐ thay thế nghĩa vụ trả nợ theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm và nắm giữ BĐS do xử lý nợ xấu.

Đại diện VIB cho rằng, TCTD cần được quyền chuyển nhượng tài sản và đăng ký biến động đất đai để đảm bảo tính hợp pháp và giảm rủi ro pháp lý. VIB cũng đề xuất cần có văn bản hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng về việc thực hiện quyền này.

Đại diện ACB đã đưa ra các ý kiến về việc không bắt buộc phải sử dụng TSBĐ, với quyền chuyển nhượng TSBĐ và cần có hướng dẫn chi tiết về thời gian xử lý tài sản. ACB cũng đề nghị bổ sung quy định về tỷ lệ giá trị tài sản cố định nhận gánh nợ, giúp duy trì sự ổn định trong hoạt động tài chính.

Trong đó, các TCTD đều đồng tình rằng cần có hướng dẫn rõ ràng và linh hoạt hơn trong việc xử lý TSBĐ và chuyển nhượng quyền sở hữu, nhằm hỗ trợ việc thu hồi nợ hiệu quả.

Các TCTD vướng mắc về nắm giữ bất động sản do việc xử lý nợ và nhận chính TSBĐ thay thế nghĩa vụ trả nợ.

Theo bà Trần Thị Minh Tâm, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế ngân hàng (VNBA), pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể thế nào là “nắm giữ BĐS do việc xử lý nợ” và quyền, nghĩa vụ của TCTD nắm giữ đối với tài sản thế chấp và Bên thế chấp (việc “nắm giữ TSBĐ” được quy định trong từng trường hợp khác nhau) dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong giải quyết quan hệ giữa các bên và việc thực hiện quyền của TCTD.

Do vậy, trên thực tế phát sinh trường hợp bên thế chấp đã chuyển giao/bàn giao TSBĐ là bất động sản cho TCTD hoặc công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của ngân hàng (AMC) để xử lý nợ. Tuy nhiên, khi nhận thấy tài sản tăng giá thì bên thế chấp cố tình tạo ra tranh chấp để đòi lại BĐS do TCTD nắm giữ theo quy định. Các tranh chấp này gây nhiều khó khăn trong việc TCTD quản lý cũng như xử lý tài sản.

Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế ngân hàng cho rằng, việc chưa đăng ký sang tên TSBĐ cũng khiến các TCTD không thể tự mình bán tài sản nên sau khi hết thời gian nắm giữ, TCTD phải thực hiện phương thức bán qua tổ chức đấu giá, phát sinh thêm thủ tục, bị kéo dài thời gian xử lý, hạn chế quyền chủ động của TCTD.

Để tháo gỡ những vướng mắc trên, đối với quy định hiện hành về nắm giữ BĐS do việc xử lý nợ, VNBA kiến nghị NHNN phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các Bộ, ngành liên quan xem xét ban hành quy định rõ về khái niệm “nắm giữ BĐS” do xử lý nợ theo khoản 3 điều 139 Luật các TCTD và quyền của TCTD trong thời gian “nắm giữ BĐS”.

Đối với quy định hiện hành về nhận TSBĐ thay thế nghĩa vụ trả nợ, VNBA kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp xem xét ban hành quy định/hướng dẫn thủ tục đăng ký biến động đất đai và tài sản gắn liền với đất đối với trường hợp TCTD nhận chính TSBĐ để thay thế nghĩa vụ trả nợ theo hướng không yêu cầu phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh về việc chấp thuận chủ trương nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Huyền Anh