BCĐ triển khai chính sách đặc thù: Điểm tựa pháp lý để Thủ đô bứt phá

Ban Chỉ đạo sẽ đảm nhận trọng trách hệ thống hóa pháp luật, tham mưu để hoàn thiện cơ chế đặc thù và tháo gỡ các điểm nghẽn dự án trọng điểm.

Nhiều dự án lớn “chênh vênh” về mặt pháp lý

Phát biểu tại hội nghị, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Phi Thường nêu rõ: “Hà Nội đang triển khai hàng loạt dự án trọng điểm với quy mô khổng lồ, từ Khu Olympic, Đại lộ cảnh quan sông Hồng đến tuyến đường sắt đô thị số 5. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về cơ chế pháp lý đặc thù”. Tuy nhiên “Thực tiễn chỉ đạo nhiều khi đi trước pháp luật, phải vận dụng linh hoạt, thậm chí có những điểm còn ‘chênh vênh’ về pháp lý”, ông Thường nhấn mạnh.

Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Phi Thường phát biểu.

Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội đưa ra hai dẫn chứng: “Cầu Tứ Liên: khởi công ngày 19/5, phải xin Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai đúng ngày. Quyết định này sau đó được dùng làm tiêu chí lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt. Dự án TOD – Quảng trường phía Đông Hồ Hoàn Kiếm: để khởi công ngày 10/10, phải họp từ 8 giờ đến 12 giờ để tìm điểm tựa pháp lý trong phạm vi ga C9, phục vụ công tác giải phóng mặt bằng tại khu “đất kim cương”.

Theo ông, những ví dụ này cho thấy cần Ban Chỉ đạo để tạo điểm tựa pháp lý, bảo đảm các cơ quan chuyên môn yên tâm tham mưu và triển khai dự án, đặc biệt các dự án động lực mang tính chiến lược.

Cũng nói về sự cần thiết và vai trò của Ban Chỉ đạo, Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trọng Kỳ Anh nhấn mạnh rằng, nhiều đề xuất và sáng kiến về phát triển đô thị sẽ được đưa vào phạm vi nghiên cứu và triển khai của Ban Chỉ đạo.

Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trọng Kỳ Anh phát biểu.

Những đề xuất này đặc biệt liên quan đến quy hoạch chung của Thủ đô và các nghị quyết do HĐND thành phố ban hành, ví dụ như nghị quyết về di dời các cơ sở sản xuất không phù hợp với quy hoạch. Điều này có nghĩa, Ban Chỉ đạo sẽ là nơi tổng hợp, đánh giá và đưa ra các giải pháp để thực hiện những chủ trương, nghị quyết này một cách hiệu quả.

Ông cũng chỉ rõ rằng hoàn thiện cơ chế triển khai dự án sẽ giúp giải quyết các vướng mắc về kiến trúc, phát triển nhà ở và định hướng quy hoạch đô thị: “Ban Chỉ đạo không chỉ tạo ra cơ sở pháp lý mà còn giúp các sở ngành triển khai các dự án một cách nhanh chóng, đồng bộ và hợp pháp, giảm thiểu các xung đột hoặc chậm trễ do vướng mắc trong cơ chế hiện hành”.

“Ban Chỉ đạo là cả công cụ pháp lý lẫn điểm tựa chiến lược, vừa đảm bảo tính hợp pháp, vừa tạo điều kiện để Hà Nội thực hiện các dự án trọng điểm đúng tiến độ, đồng thời thúc đẩy phát triển đô thị bền vững và hiệu quả”, ông Kỳ Anh nêu rõ.

Vai trò chiến lược của Ban Chỉ đạo

Tại hội nghị, lãnh đạo UBND thành phố làm rõ vai trò trung tâm của Ban Chỉ đạo trong việc hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù của Thủ đô.

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Xuân Lưu, việc triển khai Luật Thủ đô và các cơ chế đặc thù hiện nay đang bộc lộ nhiều khoảng trống, đòi hỏi một thiết chế pháp lý đủ mạnh để vừa bảo đảm tính hợp pháp, vừa tạo đột phá trong phát triển đô thị và hạ tầng trọng điểm. Ông Nguyễn Xuân Lưu nhấn mạnh bốn nhóm nhiệm vụ trọng tâm mà Ban Chỉ đạo sẽ đảm nhận.

Thứ nhất là triển khai đầy đủ những nội dung mà Luật Thủ đô đã cho phép nhưng chưa được thực hiện, nhằm đảm bảo các chính sách pháp luật có hiệu lực trên thực tế, tránh tình trạng luật có hiệu lực nhưng không triển khai được.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Xuân Lưu phát biểu.

Thứ hai là hệ thống hóa các cơ chế đã áp dụng theo dạng cá biệt, từ đó đề xuất áp dụng rộng rãi cho các dự án tương tự, tạo sự đồng bộ và nhất quán, tránh việc phải xin phép từng lần cho cùng một cơ chế.

Thứ ba là tổng hợp các điểm mâu thuẫn giữa các văn bản pháp luật, từ nghị định của Chính phủ đến nghị quyết của Quốc hội, nhằm đề xuất phương án tối ưu, giúp các cơ quan quản lý áp dụng thống nhất theo Điều 4 Luật Thủ đô.

Cuối cùng, nếu ba nhóm nhiệm vụ trên vẫn chưa đủ, Ban Chỉ đạo sẽ nghiên cứu các cơ chế mới vượt trội, để đề xuất sửa đổi hoặc bổ sung Luật Thủ đô, từ đó tạo đột phá cho giai đoạn phát triển mới.

Còn theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Dương Đức Tuấn nhìn nhận bối cảnh pháp lý và phát triển của Thủ đô hiện nay.

Ông phân tích, sau nhiệm kỳ 2025 – 2030, Hà Nội sẽ phải tăng trưởng trên 10%/năm, mức cao hơn hẳn so với giai đoạn trước đây. Trong khi đó, địa giới hành chính của Hà Nội không thay đổi, khác với một số tỉnh, thành khác mở rộng sau sáp nhập để tăng nguồn lực.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Dương Đức Tuấn phát biểu.

Do đó, Ban Chỉ đạo đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cơ chế đặc thù, đột phá, bảo đảm nội hàm pháp lý đủ mạnh để Thủ đô phát triển vượt trội.

Ông Dương Đức Tuấn cũng nhấn mạnh sự tương tác giữa Luật Thủ đô, Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị và hai quy hoạch Thủ đô. Đây là ba trụ cột pháp lý, chính sách và quy hoạch mà Ban Chỉ đạo phải nghiên cứu, đánh giá, lồng ghép đồng bộ. Mục tiêu là đảm bảo tính pháp lý, đồng bộ, đồng thời thích ứng với các cơ chế, luật mới như Luật Đầu tư công, Luật PPP và Luật Đầu tư tư nhân, từ đó tạo nền tảng pháp lý cho các dự án lớn và cơ chế đặc thù phát triển đô thị.

Theo ông, Ban Chỉ đạo sẽ là công cụ quan trọng để Hà Nội không chỉ tháo gỡ các điểm nghẽn thể chế, mà còn định hình các cơ chế ưu việt, giúp thành phố phát triển nhanh, bền vững và cạnh tranh với các trung tâm kinh tế lớn khác. Ban Chỉ đạo cũng là nơi tổng hợp các ý kiến, nhu cầu thực tế của các sở ngành, từ đó đề xuất các cơ chế pháp lý áp dụng ngay, không chờ quy trình dài, nhằm tạo đột phá trong các dự án trọng điểm.

Các bộ ngành Trung ương trực tiếp tham gia Ban Chỉ đạo

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh khẳng định rằng nếu không có các cơ chế vượt trội, Hà Nội khó có thể đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc để các cán bộ dám quyết, làm nhanh. Đây là lý do việc thành lập Ban Chỉ đạo có ý nghĩa đặc biệt: không chỉ là cơ chế hỗ trợ, mà còn là hành lang pháp lý an toàn, giúp cán bộ yên tâm tham mưu và triển khai thực tế. Ông nhấn mạnh rằng các Bộ, ngành sẽ trực tiếp phối hợp, không chỉ hỗ trợ về mặt chức năng mà cùng thực hiện với Hà Nội, đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả.

Bộ trưởng cũng lưu ý rằng Luật Thủ đô dù có nhiều cơ chế đặc thù, nhưng thực tế đã bộc lộ một số hạn chế, đặc biệt là các cơ chế dành cho đầu tư tư nhân vào phát triển đô thị chưa được quy định đầy đủ. Điều này tạo ra khoảng trống pháp lý, cần phải bổ sung hoặc sửa đổi.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh rằng, để Ban Chỉ đạo phát huy tối đa vai trò, cần tiến hành rà soát toàn diện các chính sách hiện hành. Việc này không chỉ là kiểm tra thủ tục mà là bước cơ bản để xác định rõ ràng thẩm quyền và phạm vi áp dụng của từng cơ chế, từ đó tránh chồng chéo, mâu thuẫn hoặc bỏ sót những chính sách cần thiết.

Trước hết, ông nêu rõ những nội dung cần sửa đổi hoặc trình Quốc hội. Đây là những cơ chế đặc thù mà hiện tại Luật Thủ đô chưa quy định đầy đủ hoặc chưa đủ mạnh để triển khai các dự án trọng điểm. Việc xác định rõ những nội dung này sẽ giúp tạo cơ sở pháp lý vững chắc và tính ưu tiên cao nhất, đảm bảo các đề xuất của Hà Nội được Quốc hội xem xét kịp thời, phù hợp với yêu cầu phát triển vượt trội của Thủ đô.

Tiếp theo, Bộ trưởng chỉ ra rằng có những nội dung có thể ban hành theo cơ chế của Chính phủ, nếu thuộc thẩm quyền dưới luật. Đây là bước quan trọng nhằm rút ngắn quy trình, tạo cơ chế triển khai nhanh chóng, giúp các dự án và chính sách đặc thù không bị đình trệ vì chờ đợi ban hành luật mới hay nghị quyết Quốc hội. Việc này cũng thể hiện tinh thần linh hoạt và thực tiễn, vừa bảo đảm pháp lý, vừa kịp tiến độ thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu.

Cuối cùng, ông nhấn mạnh rằng Hà Nội còn có thể tự ban hành các văn bản hướng dẫn theo Luật Thủ đô, trong các trường hợp chưa có quy định cụ thể. Điều này tạo cơ sở để các sở ngành triển khai ngay các dự án, chính sách đặc thù, đồng thời giảm bớt phụ thuộc vào cơ quan Trung ương. Đây là minh chứng cho việc Ban Chỉ đạo không chỉ là cơ quan nghiên cứu, mà còn là công cụ thực thi, hỗ trợ thành phố hiện thực hóa cơ chế đặc thù và tháo gỡ các vướng mắc pháp lý một cách nhanh chóng và đồng bộ.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cũng đề xuất thành lập ngay trong tổ công tác một nhóm xây dựng đề án trình Bộ Chính trị ban hành nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 15, nhằm tạo cơ sở chính trị và pháp lý vững chắc cho các cơ chế đặc thù và các dự án trọng điểm của Thủ đô. Song song với đó, cần thành lập một nhóm xây dựng chính sách đặc thù, trong đó các sở ngành rà soát toàn bộ lĩnh vực quản lý, xác định các chính sách vướng mắc, các cơ chế chưa có nhưng cần thiết, từ đó chuyển thành ngôn ngữ pháp lý cụ thể, giúp Ban Chỉ đạo và các cơ quan liên quan thực thi nhanh chóng, hiệu quả.

Chỉ đạo quyết liệt để Ban Chỉ đạo trở thành công cụ thực thi chiến lược

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc nhấn mạnh rằng việc triển khai Ban Chỉ đạo là nhiệm vụ cấp bách, không chỉ là cơ quan tham mưu mà còn là công cụ thực thi chiến lược, tạo nền tảng pháp lý và chính trị để Hà Nội triển khai các dự án trọng điểm, đồng thời tháo gỡ những điểm nghẽn thể chế.

Bí thư cũng nhấn mạnh tính liên ngành, phối hợp chặt chẽ để Ban Chỉ đạo triển khai nhanh chóng và hiệu quả. Các sở, ngành phải chủ động liên hệ, trao đổi thông tin, báo cáo kịp thời, đồng thời phối hợp trực tiếp với lãnh đạo Thành ủy để giải quyết ngay các vướng mắc phát sinh. Cách làm này đảm bảo mọi vấn đề đều được xử lý dứt điểm, không tồn đọng sang các giai đoạn tiếp theo, từ đó tăng cường hiệu quả công việc của Ban Chỉ đạo.

Bí thư Nguyễn Duy Ngọc cũng chỉ rõ mục tiêu chiến lược của Ban Chỉ đạo: lồng ghép các cơ chế pháp lý với Nghị quyết 15, Luật Thủ đô, các quy hoạch và chính sách đặc thù, tạo cơ sở để triển khai đồng bộ các cơ chế, dự án trọng điểm và chính sách phát triển đô thị. Việc này giúp Hà Nội tăng tốc, tạo đột phá và nâng cao chất lượng quản lý, phát triển Thủ đô, đồng thời khẳng định vai trò hạt nhân, trung tâm và động lực phát triển của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Bí thư nhấn mạnh rằng mọi công việc phải cụ thể, rõ ràng và kịp tiến độ: từ hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Chính trị, Chính phủ, Quốc hội, đến việc tổ chức ngân sách và phối hợp liên ngành. Mục tiêu là Ban Chỉ đạo không chỉ là cơ quan nghiên cứu và đề xuất, mà còn là công cụ chiến lược thực thi cơ chế đặc thù, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, giúp Hà Nội phát triển vượt trội trong giai đoạn 2025 – 2030.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc chỉ đạo, Ban Chỉ đạo phải triển khai ngay các công việc, với mốc thời gian cụ thể: ngay trong tuần này, các sở, ngành phải tổng hợp đầy đủ ý kiến của lãnh đạo thành phố; cuối tuần (Chủ nhật ngày 23/11) phải hoàn thiện báo cáo bước đầu để Thường trực Thành ủy tổng hợp; và nếu phải trình HĐND, quyết định sẽ được thực hiện kịp thời vào tuần tới đảm bảo tiến độ các cơ chế đặc thù và dự án trọng điểm của Thủ đô.

Khiếu Hương