Bệnh tai mũi họng do ô nhiễm không khí gia tăng: Diễn tiến âm thầm, gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe

Dễ nhầm với bệnh cảm cúm thông thường

Thời gian gần đây, tại các bệnh viện trên địa bàn TPHCM ghi nhận người bệnh đến thăm khám do mắc các bệnh lý về hô hấp, TMH tăng nhanh. Thống kê tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM, mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 1.200 lượt khám, tăng 3% so với cùng kỳ các năm trước.

Thời tiết thay đổi, giao mùa, ô nhiễm không khí, đặc biệt là bụi mịn đang trở thành nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng các bệnh lý TMH. PGS-TS-BS Lê Trần Quang Minh, Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM, cho biết, TMH là “cửa ngõ của đường hô hấp” nên các tác nhân ô nhiễm khi xâm nhập cơ thể thường gây tổn thương tại đây trước khi lan xuống phổi.

Đáng lo ngại, trong bụi mịn còn có thể lẫn các tinh thể kim loại nặng, khi hít phải có thể gây viêm mũi xoang, viêm họng, viêm tai giữa lâu dài, làm tăng nguy cơ bệnh phổi và ung thư đường hô hấp.

Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, TS-BS Lý Xuân Quang, Trưởng khoa Tai mũi họng, cho hay, những ngày chỉ số bụi mịn (PM2.5) ở mức cao, lượng người bệnh đến khám tại bệnh viện tăng 20% - 30% so với ngày bình thường.

Không chỉ người lớn mà trẻ em, người cao tuổi cũng là nhóm chịu ảnh hưởng rõ rệt, với các biểu hiện tái phát nhiều lần, khó điều trị dứt điểm. Các bệnh lý TMH thường gặp gồm viêm họng, viêm amidan, mũi xoang và tai giữa; với các triệu chứng: ngạt mũi, chảy mũi, đau họng, đau tai, ù tai, nghe kém, khàn tiếng, khó nuốt… “Phần lớn các bệnh lý TMH thường được chẩn đoán bằng việc thăm khám thông thường, khai thác bệnh sử hoặc nội soi mũi họng.

Tuy nhiên, một số trường hợp cần chẩn đoán chuyên sâu, sử dụng đến các phương tiện xét nghiệm máu, nước bọt; nội soi, siêu âm đầu cổ… để đánh giá mức độ bệnh và tìm ra phương pháp điều trị phù hợp”, TS-BS Lý Xuân Quang thông tin.

TS-BS Lý Xuân Quang, Trưởng khoa Tai mũi họng, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, thăm khám cho người bệnh

Theo các chuyên gia y tế, triệu chứng ban đầu của bệnh TMH do ô nhiễm không khí dễ bị nhầm với cảm cúm thông thường. Bản chất cảm cúm thực chất là viêm đường hô hấp trên do siêu vi, thường chỉ kéo dài trong khoảng 48-72 giờ đầu với các biểu hiện như ho, sổ mũi, chảy mũi, xung huyết kết mạc. Nếu được chăm sóc tại chỗ đúng cách, bệnh có thể tự khỏi.

Tuy nhiên, khi các triệu chứng kéo dài sau 72 giờ, xuất hiện đau họng, ho đàm xanh hoặc vàng, sốt, nhức đầu, đặc biệt đau vùng xoang trán, xoang hàm, đó là dấu hiệu cảnh báo nhiễm khuẩn hoặc biến chứng, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Nguy cơ chuyển sang mạn tính

Theo PGS-TS-BS Lê Trần Quang Minh, bụi mịn PM2.5 có khả năng xâm nhập sâu vào đường hô hấp, bám dính tại niêm mạc mũi, họng và xoang. Việc tiếp xúc thường xuyên với không khí ô nhiễm làm tổn thương lớp lông chuyển - “hàng rào bảo vệ” tự nhiên của đường hô hấp trên, khiến vi khuẩn, virus dễ dàng tấn công.

Hệ quả là các bệnh TMH dễ khởi phát hơn, diễn tiến kéo dài và có nguy cơ chuyển sang mạn tính nếu không được kiểm soát tốt. “Sự gia tăng bệnh TMH do ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn tạo ra gánh nặng cho hệ thống y tế. Chi phí khám chữa bệnh, thuốc men, thời gian nghỉ làm… đều tăng lên. Đặc biệt, với những người bệnh mắc bệnh mạn tính, việc điều trị kéo dài gây tốn kém và ảnh hưởng tâm lý”, PGS-TS-BS Lê Trần Quang Minh thông tin.

Hiện nhiều người cho rằng, các bệnh lý TMH là những bệnh thường gặp, không cần đến bệnh viện và có thể tự điều trị bằng các loại thuốc kháng viêm. Đây là việc làm nguy hiểm, gây ra ảnh hưởng xấu cho sức khỏe của người bệnh về lâu dài. Việc sử dụng thuốc trong điều trị nói chung đều tuân thủ theo nguyên tắc: đúng thuốc, đúng đường sử dụng, đúng liều lượng và đúng thời gian.

Ngoài ra, vùng TMH là những vùng có niêm mạc rất nhạy cảm, vì vậy khi sử dụng các thuốc tại chỗ cần phải lưu ý về liều lượng sử dụng thuốc, phụ huynh không nên tự ý cho trẻ sử dụng thuốc khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ.

Trước thực trạng gia tăng bệnh do ô nhiễm không khí, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) khuyến cáo người dân cần chủ động bảo vệ sức khỏe TMH, đeo khẩu trang đạt chuẩn khi ra ngoài, hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm, giữ vệ sinh mũi họng, súc họng bằng dung dịch phù hợp và khám chuyên khoa khi có triệu chứng kéo dài.

Trong thời điểm không khí bị ô nhiễm, nếu xuất hiện các triệu chứng hoặc bệnh cấp tính như sốt, viêm mũi họng, viêm phổi phế quản, huyết áp, tim mạch… thì cần đến ngay các cơ sở y tế để khám và được tư vấn, điều trị.

THÀNH AN