Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quản Minh Cường điều hành thảo luận ở Tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm

Phiên thảo luận tại Tổ 16 gồm Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) các tỉnh, thành phố: Đà Nẵng, Cao Bằng, Tuyên Quang. Tham dự có đồng chí Nguyễn Đức Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội. Đồng chí Quản Minh Cường, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng điều hành phiên thảo luận tại tổ.

Đồng chí Quản Minh Cường, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng điều hành thảo luận ở Tổ 16.

Tham gia góp ý về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, đại biểu Đoàn Thị Lê An, Đoàn ĐBQH tỉnh thống nhất cao với sự cần thiết ban hành dự án luật; đồng thời góp ý, bổ sung một số nội dung nhằm bảo đảm luật được xây dựng chặt chẽ và sát thực tiễn để thuận lợi trong quá trình thực hiện khi luật ban hành, có hiệu lực.

Đóng góp ý kiến về nguyên tắc đảm nhiệm chức vụ (Điều 82), đại biểu cho biết, dự thảo Luật bổ sung quy định các chức danh “Chuyên gia tính toán, Trưởng bộ phận quản trị rủi ro, Trưởng bộ phận kiểm soát tuân thủ” không được kiêm nhiệm bất kỳ chức danh quản lý nào tại cùng tổ chức (trừ chuyên gia tính toán kiêm trưởng bộ phận định phí bảo hiểm) và không được đồng thời làm việc tại doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài khác. Tương tự, Kế toán trưởng, Trưởng bộ phận kiểm toán nội bộ cũng không được kiêm nhiệm (trừ Kế toán trưởng kiêm trưởng bộ phận tài chính kế toán) và không làm việc tại tổ chức khác cùng lĩnh vực. Quy định này là rất cần thiết để bảo đảm tính độc lập, khách quan trong quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ, tương đồng với xu hướng quản trị doanh nghiệp hiện đại. So sánh với các dự án luật trong lĩnh vực tài chính, ví dụ Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), việc củng cố vai trò độc lập của các chức danh kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro cũng luôn được nhấn mạnh để tăng cường sự vững mạnh và an toàn hệ thống. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cân nhắc bổ sung quy định chi tiết hơn về cơ chế giám sát việc tuân thủ quy định này.

Về điều kiện cá nhân và tổ chức hoạt động đại lý bảo hiểm, đồng thời làm đại lý bảo hiểm cho nhiều doanh nghiệp, tại khoản 1 Điều 127 dự thảo quy định cá nhân đang làm đại lý bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ không được đồng thời làm đại lý cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ khác và tương tự cho doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ. Đại biểu Đoàn Thị Lê An đồng ý với tiêu chí nhằm đảm bảo minh bạch, tránh xung đột lợi ích khi một đại lý làm cho nhiều doanh nghiệp cùng loại hình bảo hiểm. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần làm rõ loại hình bảo hiểm và có nên áp dụng cả với các sản phẩm phụ trợ, bảo hiểm vi mô hay bảo hiểm công nghệ mới. Đồng thời, cần có cơ chế giám sát việc chuyển đổi đại lý: nếu cá nhân đại lý muốn chuyển từ doanh nghiệp A sang doanh nghiệp B, cần quy định thời gian chờ, thông báo, bảo đảm quyền lợi người tham gia bảo hiểm.

Đại biểu Đoàn Thị Lê An phát biểu thảo luận tại tổ.

Theo đại biểu, dự thảo Luật củng cố quy định về việc cá nhân không được đồng thời làm đại lý bảo hiểm cho hai doanh nghiệp bảo hiểm cùng loại hình (nhân thọ hoặc phi nhân thọ). Quy định này nhằm ngăn ngừa xung đột lợi ích và tăng cường tính chuyên nghiệp của đại lý. Tuy nhiên, trong bối cảnh các dự án luật khác thúc đẩy cạnh tranh và đa dạng hóa dịch vụ, việc cấm hoàn toàn hoạt động đại lý chéo giữa các doanh nghiệp cùng loại hình cần được đánh giá kỹ lưỡng về tác động đến thị trường lao động và khả năng tiếp cận sản phẩm của người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét có thể có ngoại lệ hoặc quy định chặt chẽ hơn thay vì cấm tuyệt đối, nhằm dung hòa giữa việc kiểm soát rủi ro và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh.

Về tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm, phân chia thặng dư, tại khoản 1 Điều 101 quy định doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam phải thực hiện việc tách, ghi nhận và theo dõi riêng đối với: a). Nguồn vốn chủ sở hữu, nguồn phí bảo hiểm và tài sản tương ứng của từng nguồn vốn; b). Doanh thu/chi phí/kết quả từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm, hoạt động đầu tư của từng nguồn. c). Nguồn phí bảo hiểm từ hoạt động trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam. Khoản 2 quy định riêng đối với doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ về phương pháp tách và phân chia thặng dư.

Đại biểu Đoàn Thị Lê An tán thành việc quy định tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm, điều này góp phần đảm bảo an toàn tài chính, minh bạch trong hoạt động bảo hiểm và tránh sử dụng nhầm lẫn nguồn vốn để đầu tư mạo hiểm, gây rủi ro cho người tham gia. Tuy nhiên, để đảm bảo khả năng thực thi, đại biểu đề nghị xác định rõ nguyên tắc phân bổ chi phí chung, bởi thực tế doanh nghiệp bảo hiểm có chi phí dùng chung giữa hoạt động bảo hiểm và đầu tư, cần có hướng dẫn cụ thể để tránh chi phí bị đẩy vào nguồn phí bảo hiểm gây tăng phí cho bên mua; đưa ra mốc thời gian chuyển đổi và áp dụng của doanh nghiệp hiện hữu: doanh nghiệp đã hoạt động lâu năm cần thời gian điều chỉnh, vì vậy cần quy định chuyển tiếp cụ thể (ví dụ: trong vòng 12 tháng kể từ khi Luật có hiệu lực); cần có chế tài rõ nếu doanh nghiệp không thực hiện hoặc thực hiện sai việc tách nguồn vốn như phạt hành chính, đình chỉ hoạt động hoặc công khai tên doanh nghiệp vi phạm; với doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có hợp đồng chia lãi, đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế giám sát phân chia thặng dư để bảo vệ quyền lợi người tham gia: rõ ràng phương pháp phân chia, thời điểm phân chia và trách nhiệm giải trình.

Về thời điểm có hiệu lực và chuyển tiếp (Điều 156), đại biểu cho biết dự thảo Luật quy định thời điểm áp dụng các điều khoản về an toàn vốn (khoản 4, 5 Điều 94, Điều 95 và các Điều 109 đến 114, 116) là từ ngày 01 tháng 01 năm 2031, với một lộ trình chuẩn bị từ 2028 đến 2030. Việc lùi thời điểm áp dụng các quy định mới về an toàn vốn là hợp lý, tạo thời gian cần thiết cho doanh nghiệp bảo hiểm chuẩn bị nguồn lực, đặc biệt là vốn và hệ thống công nghệ thông tin, để đáp ứng chuẩn mực an toàn vốn mới. Theo đại biểu, đây là một cách tiếp cận thận trọng và thực tế, tương tự như việc áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) hoặc chuẩn mực Basel trong lĩnh vực ngân hàng, nơi thường có lộ trình thực hiện kéo dài nhiều năm. Đại biểu đề nghị giữ nguyên quy định này để đảm bảo sự ổn định và khả thi của thị trường.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét phần quy định chuyển tiếp rõ ràng đối với doanh nghiệp hiện hành (ví dụ: thời gian thực hiện các điều chỉnh, báo cáo chuyển đổi, miễn trừ tạm thời) để tránh chồng chéo, gây xáo trộn thị trường. Xác định rõ hiệu lực thi hành của Luật sửa đổi từ ngày nào, các điều khoản nào được áp dụng ngay, điều khoản nào có thời gian trì hoãn. Xem xét thêm việc hợp tác quốc tế, quản lý doanh nghiệp bảo hiểm có vốn đầu tư nước ngoài, tái bảo hiểm nước ngoài nhằm đảm bảo hội nhập và quản lý có hiệu quả. Việc bảo vệ quyền lợi người tham gia bảo hiểm cần được nhấn mạnh: có thể bổ sung chương riêng về “Quyền và nghĩa vụ của người tham gia bảo hiểm”, “Cơ chế giải quyết tranh chấp, khiếu nại” để người dân dễ theo dõi. Cải thiện môi trường công nghệ số trong hoạt động bảo hiểm: ví dụ quy định việc sử dụng hợp đồng điện tử, khai thác dữ liệu lớn, bảo vệ thông tin cá nhân người tham gia; điều này phù hợp xu hướng phát triển và cần sớm được đưa vào Luật hoặc nghị định hướng dẫn.

Theo chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng ngày 11/12/2025 Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Dương Tường