Bí thư Trần Lưu Quang: 9 việc phải làm ngay của TPHCM trước 'cơ hội kim cương'

Ngày 15/12, hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Đảng bộ TPHCM nhiệm kỳ 2025-2030 đã diễn ra với các nội dung về tình hình kinh tế - xã hội năm 2025, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2026; công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, công tác dân vận năm 2025 và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2026. Hai vấn đề “nóng” ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người dân là ùn tắc giao thông và an ninh trật tự đã được đưa vào chương trình nghị sự.

Giải bài toán “đô thị nén” bằng gần 400km đường sắt đô thị

Theo Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Trần Quang Lâm, thành phố đang chịu "áp lực khủng khiếp" lên hạ tầng, với hơn 1 triệu xe ô tô và gần 10 triệu xe gắn máy, mật độ lưu thông hiện đã chiếm trọn 100% diện tích đất dành cho giao thông. Đặc biệt, khu vực trung tâm thành phố được ví như một “đô thị nén” sau khi hợp nhất, các cơ quan hành chính và cơ sở tập trung về vùng lõi cũ khiến lưu lượng giao thông tại các cửa ngõ tăng vọt 24%.

Toàn cảnh hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Đảng bộ TPHCM nhiệm kỳ 2025-2030. Ảnh: H.N

Để giải quyết bài toán này, ngành giao thông khẳng định phải hướng tới hạ tầng giao thông bền vững và hiện đại. Một tin vui cho người dân thành phố là sự chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Nhờ những cơ chế pháp lý đặc thù mới từ Nghị quyết 188 và việc sửa đổi Nghị quyết 98, thành phố đã được trao thêm thẩm quyền để áp dụng quy trình rút gọn chưa từng có.

“Chưa bao giờ chúng ta làm nhanh như thế. Từ nay cho đến năm 2030, thành phố sẽ hoàn thành 6 tuyến đường sắt với chiều dài 190km. Tiếp đó, đến năm 2035 sẽ hoàn thành thêm 5 tuyến, nâng tổng chiều dài lên gần 400km. Đây là những trục giao thông xương sống mà các nhà đầu tư đang rốt ráo triển khai”, ông cam kết.

Tuy nhiên, bài học nhãn tiền từ Singapore được lãnh đạo Sở Xây dựng thành phố viện dẫn để cảnh báo rằng chỉ đầu tư hạ tầng là chưa đủ. Giải pháp chiến lược phải là kết hợp giữa “kéo và đẩy”. Tức là kéo phương tiện công cộng đến gần người dân và đẩy nhu cầu sử dụng xe cá nhân ra xa. Song song đó, thành phố đang ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào quản lý.

Một mặt trận “nóng” không kém là cuộc chiến chống tội phạm ma túy. Thiếu tướng Tạ Văn Đẹp, Phó giám đốc Công an TPHCM, cho biết: Nếu như chỉ tiêu toàn quốc là kéo giảm 50% số xã phường có ma túy, thì TPHCM và Hải Phòng lãnh trách nhiệm tiên phong với mục tiêu 100% xã, phường, thị trấn sạch ma túy vào năm 2030. Để hiện thực hóa mục tiêu đầy thách thức này, lãnh đạo công an thành phố đã trình bày 4 giải pháp trọng tâm, trong đó nhấn mạnh sự quyết liệt trong công tác lãnh đạo và sự đồng thuận của nhân dân.

9 đầu việc để tận dụng “cơ hội kim cương”

Kết luận hội nghị, Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang đánh giá năm 2025 khép lại với những kết quả tích cực, đặc biệt là sự vận hành hiệu quả bước đầu của chính quyền địa phương hai cấp và sự đồng thuận của người dân trước những thay đổi mang tính cách mạng về thể chế, thủ tục hành chính được cắt giảm.

Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang: Nghị quyết 260 của Quốc hội là “cơ hội kim cương” cho thành phố phát triển với 4 trụ cột đột phá. Ảnh: N.H

Ông ví von cơ chế mới từ Nghị quyết 260 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM (gọi tắt Nghị quyết 98 sửa đổi) vừa được thông qua ngày 11/12 là “cơ hội kim cương” cho thành phố phát triển với 4 trụ cột đột phá.

Đó là cơ chế khai thác quỹ đất quanh hạ tầng giao thông TOD cho phép thành phố giữ lại 100% nguồn thu; tích hợp quy hoạch kinh tế - xã hội và quy hoạch xây dựng làm một; cơ chế thông thoáng chỉ định thầu cho nhà đầu tư chiến lược trong 12 lĩnh vực và đặc biệt là hình thành Khu thương mại tự do tại Cần Giờ với quy mô khoảng 3.800ha.

Bí thư nêu tính cấp bách của việc nắm bắt thời cơ này khi cảnh báo về áp lực thời gian lúc đặt ra tình huống nếu Nghị quyết 98 hết hiệu lực vào tháng 7/2026, thành phố chỉ còn vỏn vẹn một năm rưỡi để chạy nước rút cùng cơ chế mới.

Để tận dụng tốt “cơ hội kim cương” đó, Bí thư Thành ủy “đặt hàng” 9 đầu việc cụ thể, yêu cầu cả hệ thống chính trị phải vào cuộc ngay từ đầu năm 2026.

Thứ nhất, ông đề nghị Đảng ủy UBND TPHCM xây dựng kế hoạch triển khai Nghị quyết 260 hiệu quả nhất.

Thứ hai, đề xuất những cơ chế đặc biệt trong thẩm quyền để tháo gỡ khó khăn.

“Thứ ba, đối với những dự án trọng điểm, đặc biệt là dự án đầu tư công và đầu tư tư nhân thuộc lĩnh vực quan trọng, tôi đề nghị tham mưu để Ban Thường vụ Thành ủy phân công các đồng chí cụ thể chịu trách nhiệm phụ trách. Giao khoán luôn cho vị đó”, ông Trần Lưu Quang nói.

Thứ tư, thành phố rà soát, thống kê tất cả tài sản công, đặc biệt là nhà đất trên địa bàn. Theo Bí thư, nhiều tài sản đang sử dụng lãng phí, không đúng mục đích. Do đó, cần số hóa chặt chẽ làm cơ sở dữ liệu nhà đất công của thành phố.

Thứ năm, xây dựng nhanh quy hoạch chung của thành phố theo Nghị quyết 260, gồm quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng, cuối năm 2026 phải xong.

Thứ sáu, thành phố có giải pháp để di dời, điều chỉnh mật độ dân số theo hướng giãn ra các khu vực phụ cận. Trước mắt, như cách làm đưa các trường đại học, cơ sở y tế lớn dời ra khu vực Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ).

Thứ bảy, về công tác tổ chức, tới đây có thể tách một số đảng bộ để trực thuộc Thành ủy.

Thứ tám, trong vấn đề an ninh năng lượng, ngành chức năng cần đảm bảo thành phố không thiếu điện trong mọi tình huống.

Thứ chín, Bí thư đề nghị nghiên cứu bài bản cơ chế thưởng ngân sách trong năm tiếp theo cho các địa phương cấp xã, phường thực hiện tốt những phần việc quan trọng.

Bí thư Trần Lưu Quang đã khái quát phương châm hành động cho năm 2026 bằng 3 nguyên tắc ngắn gọn, dễ nhớ nhưng đầy sức nặng: Việc gì khó thì không né tránh, việc gì mới thì không chờ và việc gì có liên quan lẫn nhau thì không đùn đẩy.

Thông điệp “3 không” đó để TPHCM không chỉ giải quyết dứt điểm những tồn tại cũ như ngập nước, kẹt xe, các dự án treo, mà còn tự tin bước vào giai đoạn bứt phá với tâm thế của một đầu tàu kinh tế, cực tăng trưởng năng động nhất cả nước.

Quốc Ngọc