Biến cỏ, vảy cá lóc, râu ngô... thành tiền

Nhiều dự án tại cuộc thi Khởi nghiệp Xanh 2025 đã tận dụng các nguyên liệu phong phú sử dụng theo kinh tế tuần hoàn.

Khởi nghiệp từ tài nguyên bản địa, phế phẩm nông nghiệp

Từ An Giang, nhóm bạn trẻ gồm Trần Hữu Bằng, Hồ Ngọc Nhi và Phạm Thị Ngọc Nguyễn đã mang đến cuộc thi Khởi nghiệp Xanh 2025 dự án "Trà Ngọc Mễ" - dòng trà thảo mộc độc đáo được chế biến từ râu ngô non, thu hoạch tại huyện Chợ Mới (cũ).

Dự án từng giành giải Ba tại Cuộc thi Ý tưởng khởi nghiệp dành cho học sinh, sinh viên năm 2024, tổ chức tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp.

Sau khi cung cấp sản phẩm cho thị trường trong nước và xuất khẩu sang Trung Quốc với sản lượng từ 800 đến 900 hộp trong giai đoạn 2024 - 2025, nhóm tiếp tục nuôi tham vọng chinh phục những sân chơi lớn hơn. Đồng thời, họ kỳ vọng góp phần quảng bá nông sản Việt và nâng cao giá trị kinh tế cho cây bắp địa phương.

“Chúng tôi còn dự tính sẽ mở rộng sang thân, lá và vỏ ngô để làm trà, nhằm tận dụng tối đa nguyên liệu và nâng cao giá trị cho loài cây này,” Trần Hữu Bằng, trưởng nhóm dự án, chia sẻ.

Dự án "BTE04-Thức ăn chăn nuôi từ bột vỏ sầu riêng lên men và phụ phẩm địa phương" lọt vào vòng chung kết cuộc thi Khởi nghiệp Xanh 2025.

Bên cạnh Trà Ngọc Mễ, nhiều sản phẩm độc đáo khác cũng góp mặt tại vòng bán kết cuộc thi Khởi nghiệp Xanh 2025, gây ấn tượng mạnh với ban giám khảo.

Tiêu biểu là dự án "BTE04 - Thức ăn chăn nuôi từ bột vỏ sầu riêng lên men và phụ phẩm địa phương" của nhóm Võ Trần Anh Huy, Nguyễn Nhựt Thụy và Võ Thanh Trúc đến từ Vĩnh Long.

Dự án tận dụng vỏ sầu riêng- một loại phụ phẩm nông nghiệp dồi dào tại địa phương - để sản xuất thức ăn chăn nuôi bằng công nghệ lên men sinh học, biến “rác thải” thành nguồn tài nguyên hữu ích.

Sản phẩm BTE04 có khả năng tăng cường sức đề kháng cho vật nuôi, giúp giảm việc sử dụng thuốc kháng sinh và chất tăng trưởng. Điều này không chỉ giúp hộ chăn nuôi vừa và nhỏ tăng lợi nhuận lên 30-35% mà còn góp phần vào nền nông nghiệp bền vững.

Đặc biệt, dự án còn mang lại hiệu quả về môi trường, giảm 10-15% chi phí xử lý rác thải vỏ sầu riêng cho các cơ sở chế biến; góp phần giảm thiểu khí thải nhà kính và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

BTE04-Thức ăn chăn nuôi từ bột vỏ sầu riêng lên men và phụ phẩm địa phương.

Trong khi đó, nhóm bạn trẻ Đinh Văn Nam, Giang Quốc Đạt và Trần Đức Thịnh (TPHCM) đã gây chú ý với sản phẩm than nén từ vỏ tỏi kết hợp sáp đậu nành - được đánh giá là “đầu tiên trên thế giới” trong lĩnh vực này.

Sản phẩm có giá khoảng 2.000 đồng/viên, có thể cháy liên tục từ 10 đến 15 phút. Than nén này được thiết kế để phục vụ nhiều mục đích như nướng thực phẩm, sưởi ấm, xua đuổi côn trùng và đặc biệt hữu ích trong các tình huống khẩn cấp như lũ lụt, cắm trại hay mất điện.

Trong quá trình phát triển, nhóm đã vượt qua nhiều khó khăn, đặc biệt là khâu thử nghiệm chất kết dính. Họ đã tận dụng phòng thí nghiệm của Trường Đại học Công Thương TPHCM và Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) để nghiên cứu và hoàn thiện sản phẩm.

Với thành phần hoàn toàn từ tự nhiên, thiết kế gọn nhẹ và thân thiện với môi trường, sản phẩm than nén từ vỏ tỏi được kỳ vọng sẽ tiếp cận thị trường trong nước lẫn quốc tế, mở ra hướng đi mới cho các sản phẩm tái chế từ phụ phẩm nông nghiệp.

Những gợi ý cho sinh viên khởi nghiệp xanh

Tại cuộc thi Khởi nghiệp Xanh 2025, bà Vũ Kim Hạnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ Doanh nghiệp (BSA) nhận định, điểm đáng mừng là các bạn trẻ đã khai thác hiệu quả nguồn nguyên liệu phong phú theo hướng kinh tế tuần hoàn. Những cái tên như cỏ mần trầu, vỏ sầu riêng, lá ổi, da cá đuối, trái sa kê, dầu mù u… không chỉ là nguyên liệu mà còn mang theo những câu chuyện thú vị phía sau.

"Tôi rất thích danh sách nguyên liệu này, vì nguyên liệu mới rất quan trọng. Hơn nữa, đây đều là tài nguyên bản địa, thậm chí là phụ phẩm nông nghiệp. Dưới góc nhìn sáng tạo của các bạn trẻ, những nguyên liệu ấy đã được nâng tầm giá trị", bà Hạnh chia sẻ.

Theo bà, điểm chung nổi bật của các dự án năm nay là tinh thần khởi nghiệp gắn liền với phát triển bền vững, giảm thiểu tác động môi trường, tận dụng tài nguyên địa phương và hướng đến nâng cao giá trị cộng đồng.

Dự án sản phẩm than nén từ vỏ tỏi kết hợp sáp đậu nành gây ấn tượng với ban giám khảo.c

Bà Hạnh dẫn chứng: "Chẳng hạn như sợi dứa hiện đã được Fastlink chế tác thành vải PINALINA. CEO Fastlink đang nuôi tham vọng đưa nguyên liệu này lên bản đồ nguyên liệu mới của thời kỳ 4.0. Tôi tin tham vọng này có cơ sở, bởi Fastlink đã hoàn tất đơn hàng 10.000 áo thun cho một công ty xây dựng tại Việt Nam.

Giám khảo Trần Ngọc Diệp - Giám đốc Hợp tác xã Thảo dược Việt Nam cho rằng, sinh viên thường chọn những vấn đề lớn của xã hội như môi trường, rác thải hay nông sản sạch để phát triển dự án. Lợi thế của họ là có cơ sở vật chất trong trường để nghiên cứu, nên sản phẩm được chuẩn bị chuyên nghiệp, công phu.

Tuy nhiên, bà Diệp cũng chỉ ra hạn chế chung là thiếu kinh nghiệm thực tế và chưa nắm rõ nhu cầu cụ thể của người tiêu dùng. Từ thực tế đó, bà Diệp gợi ý: sinh viên cần được định hướng ngay từ đầu về cách tiếp cận nhu cầu thị trường, tránh chỉ dừng lại ở việc giải quyết vấn đề xã hội. Với những dự án đã có khách hàng, điều quan trọng là giúp các bạn mở rộng tầm nhìn và tháo gỡ bài toán nguồn nguyên liệu.

Quốc Hải