Bình Định: Hấp dẫn nghệ thuật Hội Chọi gà dân gian lần thứ nhất

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Văn Thiện, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cho biết: Trò chơi chọi gà và nghệ thuật nuôi gà chọi, là một loại hình nghệ thuật giải trí mang đậm nét văn hóa truyền thống ở nông thôn Bình Định và nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Không gian chọi gà trước đây thường diễn ra vào dịp trước và sau Tết cổ truyền, nhiều địa phương đã tổ chức như ngày hội, có sự chuẩn bị chu đáo về địa điểm, khách mời, các tầng lớp nghệ nhân và các điều kiện cho trường đấu.

Các đại biểu cắt băng khánh thành khai mạc Hội Chọi gà dân gian - Bình Định 2023 lần thứ nhất

Song hành với thời gian, nghệ thuật chọi gà không ngừng được kế thừa, phát huy tác phong nhanh nhẹn, sáng tạo trong mỗi người dân Bình Định nói riêng và của các địa phương từng tồn tại, lưu truyền nghệ thuật chọi gà và nuôi gà chọi nói chung. Nét văn hóa ấy là động lực góp sức, khơi dậy niềm đam mê trong lao động sản xuất. Bản sắc ấy đã làm tươi mát tâm hồn, sức khỏe cường tráng và bồi đắp cho mối gắn kết cộng đồng ngày thêm bền chặt. Bởi vậy, nghệ thuật chọi gà và nuôi gà chọi không chỉ tồn tại và thăng hoa trong phạm vi tỉnh Bình Định mà đã lan tỏa ra trong và ngoài nước. Có được thành quả ấy trước hết là do công sức, trí tuệ, tâm huyết của các bậc tiền nhân, của bao thế hệ, nghệ nhân và các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt là thời Tây Sơn, Đông định vương Nguyễn Lữ - người sáng lập thế võ Hùng kê quyền từ nghệ thuật chọi gà và đã đi vào nền võ cổ truyền Bình Định, đi vào lao động sáng tạo, rèn luyện sức khỏe trong Nhân dân.

“Khôi phục trò chơi dân gian chọi gà được tổ chức bài bản trong khuôn khổ Cuộc Triển lãm - Hội thi Sinh vật cảnh Miền Trung - Tây Nguyên mở rộng năm 2023 giúp những người dân đang gìn giữ giống gà chọi quý và tạo sân chơi lành mạnh, giao lưu, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao đời sống tinh thần cho các tầng lớp nhân dân trong tỉnh và cả nước nói chung”, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam chia sẻ và bày tỏ, tuy là lần thứ nhất được tổ chức Hội Chọi gà dân gian nhưng đã được sự quan tâm của Hội Sinh vật cảnh Việt Nam và lãnh đạo tỉnh Bình Định, các tổ chức trong nước và nước ngoài liên quan nên đã có nhiều nghệ nhân gà chọi từ nước bạn Thái Lan, Philippines đến tham gia, cổ vũ. Từ đó, tạo ra nét đặc sắc, thu hút du khách trong và ngoài nước hành hương về Bình Định tham gia các hoạt động chọi gà trong tương lai.

Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cũng mong muốn, không những phải tạo ra sân chơi lành mạnh, tạo động lực để người dân, nghệ nhân nuôi gà chọi tham gia giao lưu công khai, hợp pháp mà còn phải thay đổi nhận thức, thói quen sử dụng chọi gà để gây ra tiêu cực trong xã hội’, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam bày tỏ.

Theo ông Phạm Thanh Việt, Giám đốc Công ty Alphanoi, Hội Chọi gà dân gian - Bình Định 2023 lần thứ nhất sẽ diễn ra từ ngày 21 – 25.8 bao gồm các nội dung: Thi cắt lông gà tơ để chuẩn bị cho quá trình huấn luyện; thi dán lông, kết lông, cấy lông cho gà chiến; thi giằng mỏ trên, khâu mỏ dưới cho chiến kê trong lúc thi đấu; thi làm nước cho gà chọi; thi cắt tai tích, may tai tích cho gà tơ để chuẩn bị cho quá trình huấn luyện; thi chọi gà truyền thống.

Nghệ nhân trình diễn một công đoạn chế tác trang phục bảo hộ gà chọi…

Người dân Bình Định vẫn còn lưu giữ nhiều trò chơi dân gian chọi gà, điển hình như hình thức đứng trên một chân, chân kia co lên tự nhiên, bàn chân rơìi khỏi mặt đất, hai tay co phía trước ngực. Khi có lệnh, từng cặp một nhảy lò cò tự nhiên và dùng hai tay đẩy nhau hoặc né tránh. Ai mất thăng bằng để chân chạm đất là bị thấp điểm. Người chạm chân xuống đất lại co chân lên, tiếp tục cuộc chơi. Trong hai phút ai có số lần để chạm đất nhiều hơn, người đó thua…

Cũng theo ông Việt, qua Hội Chọi gà dân gian lần này sẽ phục dựng, gìn giữ và phát triển trò chơi chọi gà dân gian, tạo một sân chơi lành mạnh cho người dân nuôi gà nòi đòn. Đồng thời, giúp phục dựng tri thức chọi gà dân gian có giá trị văn hóa đặc trưng của Việt Nam. Hơn hết, phục dựng bài bản Hội Chọi gà dân gian và nghệ thuật nuôi gà chọi ở Bình Định làm cơ sở để tiến đến lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể đề nghị Bộ VHTTDL ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đồng thời, làm cầu nối giao lưu, lan tỏa với các tỉnh, thành trực thuộc trung ương… lan tỏa, phát huy mạnh mẽ, đề xuất tiến đến quy trình đề nghị UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Hấp dẫn phần thi làm nước cho gà chọi

Tại lễ khai mạc, một số nghệ nhân đã trình diễn một công đoạn chế tác trang phục bảo hộ gà chọi; kỹ thuật đan giỏ, lồng gà; chia sẻ bí quyết vượt lên số phận, đóng góp cho nghề chăm sóc gà chọi và phát huy nét đẹp một nghề truyền thống kết lông gà đã có ở Bình Định trên 200 năm qua; trình diễn mỹ thuật vẽ tranh chuyển tải không gian chăm sóc gà chọi; phát triển thành loại hình nghệ thuật hội họa diễn tả không gian thiêng về gà chọi…

PHAN HIẾU