Bộ đội Biên phòng Phú Yên góp phần làm nên chiến thắng 1/4

Thắng lợi lịch sử này là kết quả của quá trình đấu tranh anh dũng, kiên cường của toàn quân và toàn dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng suốt hơn 20 năm với nhiều hy sinh, mất mát, trong đó có một phần đóng góp của lực lượng An ninh vũ trang (ANVT) Phú Yên, tiền thân của BĐBP Phú Yên ngày nay.

Cán bộ chiến sĩ BĐBP tỉnh về nguồn, thăm lại nơi thành lập lực lượng năm 1965. Ảnh: LẠC VIỆT

Bảo vệ tuyệt đối an toàn các cơ quan của Tỉnh ủy

Để cứu vãn nguy cơ sụp đổ của chế độ Sài Gòn và sự phá sản của chiến lược "Chiến tranh đặc biệt", từ năm 1965, đế quốc Mỹ đã ào ạt đưa quân Mỹ và quân các nước chư hầu vào miền Nam, tiến hành cuộc "Chiến tranh cục bộ" với quy mô lớn; đồng thời dùng không quân, hải quân hùng hổ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại đối với miền Bắc.

Trước yêu cầu nhiệm vụ lúc bấy giờ, ngày 25/8/1965, Đại đội ANVT Phú Yên, tiền thân của BĐBP Phú Yên ngày nay được thành lập. Ra đời vào thời điểm hết sức khốc liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong gần 10 năm chiến đấu trong điều kiện chiến tranh vô cùng ác liệt, đầy khó khăn gian khổ và hy sinh, nhưng cán bộ chiến sĩ Đại đội ANVT đã phát huy tốt bản chất truyền thống anh hùng của lực lượng ANVT, độc lập và phối hợp tốt với các lực lượng bảo vệ tuyệt đối an toàn các cơ quan của Tỉnh ủy, các đồng chí lãnh đạo tỉnh và Khu 5, các cuộc hội nghị quan trọng của Tỉnh ủy, bảo vệ tài liệu quan trọng của Đảng.

Đồng thời bảo vệ an toàn vùng căn cứ cách mạng, vùng giải phóng, mục tiêu trại giam và những lần trao trả tù hàng binh. Đặc biệt, đơn vị đi đầu trong việc tổ chức tăng gia sản xuất tự túc một phần lương thực nuôi quân được Tỉnh ủy lấy đó làm gương để phát động phong trào trong toàn tỉnh.

Đại đội ANVT cũng đã sát cánh, hiệp đồng chặt chẽ, cùng với các LLVT của tỉnh, phối hợp diệt ác, phá kìm, phá ấp chiến lược, tổ chức đánh địch, chống càn, chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, lập nhiều chiến công xuất sắc, và kịp thời hỗ trợ cho lực lượng chủ lực chiến đấu, lập nhiều chiến công vang dội.

Tiêu biểu như, tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968; chiến dịch đầu xuân 1970, đánh bại kế hoạch “Bình định đặc biệt” và “Bình định nước rút” của địch; cuộc tiến công chiến lược hè 1972, góp phần cùng cả nước làm phá sản chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”, buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris vào ngày 27/1/1973, công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam; quân đội Mỹ phải rút khỏi miền Nam.

Bảo vệ Sở Chỉ huy tiền phương

Phụ nữ BĐBP tỉnh dâng hương tưởng niệm tại Bia di tích lịch sử Nơi thành lập Đại đội An ninh vũ trang Phú Yên (tiền thân của BĐBP Phú Yên). Ảnh: LẠC VIỆT

Bước sang năm 1975, “đứng trước thời cơ chiến lược lớn”, Bộ Chính trị hạ quyết tâm: “Động viên nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền.

Trong năm 1975-1976, đẩy mạnh đấu tranh quân sự và đấu tranh chính trị, kết hợp với đấu tranh ngoại giao, làm thay đổi nhanh chóng và toàn diện so sánh lực lượng trên chiến trường miền Nam theo hướng có lợi cho ta, tiến hành khẩn trương và hoàn thành công tác chuẩn bị mọi mặt tạo điều kiện chín muồi, tiến hành tổng công kích, tổng khởi nghĩa tiêu diệt và làm tan rã quân ngụy, đánh đổ ngụy quyền từ trung ương đến địa phương, giành chính quyền về tay Nhân dân, giải phóng miền Nam Việt Nam”. “Nếu thời cơ đến vào đầu năm hoặc cuối năm 1975 thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975”.

Thực hiện quyết tâm của Bộ Chính trị và cấp trên, ngày 27/2/1975, Đại đội ANVT hoạt động ở Tuy Hòa 2 phối hợp với Tiểu đoàn 96 Tỉnh đội tấn công diệt gọn một tiểu đoàn bảo an ở Hòa Định, mở rộng đánh địch giải phóng Hòa Trị, án ngự đường số 7, chuẩn bị lực lượng giải phóng TX Tuy Hòa.

Để bảo đảm thắng lợi chiến dịch xuân 1975, Ban Thường vụ Tỉnh ủy thành lập hai sở chỉ huy: Sở Chỉ huy cơ bản và Sở Chỉ huy tiền phương. Đại đội ANVT cử một trung đội bảo vệ Sở Chỉ huy tiền phương, còn lại phân thành nhiều tổ xuống các huyện phát động quần chúng, đôn đốc chuẩn bị các mặt phục vụ chiến dịch.

Đội trinh sát vũ trang bám địa bàn nội thị, móc nối cơ sở vận động Nhân dân may cờ, dự kiến cán bộ khóm, phường khi tiếp quản, có kế hoạch bảo vệ các đồng chí lãnh đạo Sở Chỉ huy tiền phương khi vào thị xã, đề phòng địch tấn công.

Sau khi ta tiêu diệt và bắt sống gần hết đạo quân của địch từ Tây Nguyên tháo chạy xuống đồng bằng, làm nên Chiến thắng Đường 5; ngày 27/3, địch ở Xuân Phước, Xuân Lãnh đều rút chạy, ta làm chủ các xã Xuân Phước, Xuân Quang 2. ANVT cùng du kích truy lùng bọn ác ôn, bắt tàn quân, thu chiến lợi phẩm.

5 giờ sáng 1/4/1975, ta đồng loạt nổ súng tấn công vào sào huyệt của địch ở TX Tuy Hòa. Tại các huyện Tuy An, Đồng Xuân, Sông Cầu, lực lượng ANVT cùng bộ đội địa phương của huyện, du kích phối hợp với hướng trọng điểm nổ súng đánh chiếm từng khu vực, bao vây quận lỵ, chi khu.

Đến 9 giờ, toàn bộ ngụy quân, ngụy quyền ở các huyện đầu hàng, giao nộp vũ khí cho cách mạng. Đến 11 giờ cùng ngày, bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, an ninh, ANVT, dân quân du kích tiến công quyết liệt, quần chúng nhân dân nổi dậy đều khắp, tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ lực lượng ngụy quân, ngụy quyền, giải phóng TX Tuy Hòa và toàn tỉnh Phú Yên.

Làm tốt công tác tiếp quản, ổn định đời sống nhân dân

Sau khi giải phóng tỉnh nhà, theo kế hoạch được giao, Đại đội ANVT dưới sự chỉ huy của các đồng chí: Lê Văn Mạnh (Đại đội trưởng), Trần Văn Thành (Chính trị viên), Lê Đình Tín (Đại đội phó) đã làm tốt công tác tiếp quản các cơ quan Ty Cảnh sát, tình báo trá hình của địch, thu giữ nhiều tài liệu địch để lại; đồng thời phát động Nhân dân truy bắt địch lẩn trốn, bảo vệ các mục tiêu quan trọng, các đồng chí Thường vụ Tỉnh ủy; tăng cường tuần tra kiểm soát giữ gìn ANTT trong thị xã không để địch phá hoại, góp phần cùng các lực lượng ổn định đời sống nhân dân.

Từ khi thành lập (25/8/1965) cho đến khi kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đại đội ANVT đã lập được nhiều chiến công xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ được giao, góp phần nhỏ bé của mình vào thắng lợi vĩ đại của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc vào ngày 30/4/1975.

Với những chiến công, thành tích trên, ngày 6/6/1976, Đại đội ANVT Phú Yên đã vinh dự được Chủ tịch nước Cộng hòa XHCN Việt Nam phong tặng danh hiệu: Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân.

Đại tá TRƯƠNG THIÊN AN - Chính ủy BĐBP tỉnh