Bổ sung nhiều quy định chuyên biệt, nhân văn dành cho người chưa thành niên

Dự thảo luật này được xây dựng nhằm bảo vệ quyền, lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên (NCTN); bảo đảm việc xử lý NCTN phù hợp với độ tuổi, khả năng nhận thức, đặc điểm nhân thân, tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội; giáo dục, giúp đỡ NCTN tự sửa chữa sai lầm, cải thiện hành vi, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Một điểm trong dự thảo luật được các đại biểu quan tâm là quy định 12 biện pháp xử lý chuyển hướng với NCTN, gồm: Khiển trách; xin lỗi bị hại; bồi thường thiệt hại; giáo dục tại xã, phường, thị trấn; quản thúc tại gia đình; hạn chế khung giờ đi lại; cấm tiếp xúc với người có nguy cơ dẫn đến NCTN phạm tội mới; cấm đến địa điểm có nguy cơ dẫn đến NCTN phạm tội mới; tham gia chương trình học tập, dạy nghề; tham gia điều trị hoặc tư vấn tâm lý; thực hiện công việc phục vụ cộng đồng; giáo dục tại trường giáo dưỡng.

Trước đó, giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tư pháp NCTN, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), có ý kiến đề nghị mở rộng thêm một số tội danh và một số trường hợp không cho phép NCTN được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng.

Toàn cảnh phiên họp tại hội trường. Ảnh: TRỌNG HẢI

UBTVQH thấy rằng, nếu bổ sung thêm các trường hợp không được phép áp dụng xử lý chuyển hướng như ý kiến nêu trên thì sẽ làm tăng nặng hơn rất nhiều trách nhiệm hình sự của NCTN so với hiện hành. Như vậy, sẽ không phù hợp với quan điểm chỉ đạo xuyên suốt đặt ra đối với quá trình soạn thảo, thẩm tra, chỉnh lý dự thảo luật đó là căn bản không được làm tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với NCTN so với quy định hiện hành. Do đó, đề nghị Quốc hội cho giữ quan điểm chỉ đạo này và không bổ sung các trường hợp không được phép xử lý chuyển hướng, gây bất lợi và làm nặng hơn trách nhiệm hình sự của NCTN so với quy định của hiện hành.

Bên cạnh đó, một số ý kiến nhất trí với quy định phải tách vụ án trong giai đoạn điều tra và đề nghị giao cho liên ngành tư pháp Trung ương hướng dẫn cụ thể thời điểm tách vụ án. Có ý kiến nhất trí quy định phải tách vụ án ngay sau khi có chứng cứ chứng minh hành vi phạm tội của bị can. Có ý kiến đề nghị quy định có thể tách vụ án.

Trước các ý kiến trên, UBTVQH cho biết, nhằm thể chế hóa yêu cầu của Đảng về “phát triển hệ thống tư pháp thân thiện và bảo vệ trẻ em”, thực thi đầy đủ các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, dự thảo luật đã bổ sung nhiều chính sách và quy định chuyên biệt, thân thiện và nhân văn hơn dành cho NCTN.

UBTVQH đã chỉ đạo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội xin ý kiến 5 cơ quan có liên quan về quy định tách vụ án hình sự. Văn bản tham gia ý kiến của 5 cơ quan (Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao) đều thống nhất việc tách vụ án trong trường hợp vụ án có bị can là NCTN và bị can là người trưởng thành.

Để bảo đảm phù hợp và bao quát đầy đủ các trường hợp phát sinh trong thực tiễn giải quyết án, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và ý kiến của các cơ quan tư pháp Trung ương, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định tách vụ án nhằm bảo đảm thực thi đầy đủ các chính sách nhân văn, tiến bộ đối với NCTN, đồng thời, không quy định cụ thể trong luật về thời điểm tách vụ án tại giai đoạn điều tra mà giao cho liên ngành tư pháp Trung ương quy định chi tiết việc tách vụ án.

HOÀNG CHUNG