Bộ Tài chính đột phá cải cách thể chế trên nhiều lĩnh vực trọng yếu

Pháp luật hải quan được Bộ Tài chính tập trung hoàn thiện, làm nền tảng cho việc đổi mới toàn diện hoạt động hải quan. Ảnh: internet

Trong giai đoạn 2021-2025, Bộ Tài chính đã thể hiện vai trò tiên phong trong việc cải cách thể chế, hoàn thiện khung khổ pháp lý trên nhiều lĩnh vực trọng yếu, nhằm phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững, thích ứng linh hoạt với bối cảnh mới và yêu cầu hội nhập sâu rộng.

Pháp luật về thuế, phí, lệ phí được Bộ Tài chính đặc biệt chú trọng với Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 được trình Thủ tướng phê duyệt. Chiến lược đã đề ra các mục tiêu, định hướng, giải pháp cho việc thực hiện sửa đổi tổng thể hệ thống thuế cũng như của từng sắc thuế trong hệ thống thuế của Việt Nam. Trên cơ sở đó, Bộ đã chủ động thực hiện nghiên cứu, rà soát đánh giá tổng thể các chính sách, đề xuất sửa đổi, bổ sung toàn diện, đồng bộ.

Trong những thời điểm khó khăn của nền kinh tế, Bộ đã chủ động nghiên cứu, tham mưu trình Chính phủ, trình Chính phủ để trình Quốc hội ban hành và ban hành theo thẩm quyền nhiều giải pháp về chính sách thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn, ổn định sản xuất và mở rộng đầu tư, kinh doanh. Đặc biệt, trước ảnh hưởng của dịch COVID-19 và biến động kinh tế chính trị quốc tế, Bộ đã đề xuất các giải pháp trong lĩnh vực tài chính với tổng quy mô hỗ trợ khoảng 900 nghìn tỷ đồng.

Cùng với đó, đề xuất thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với nhiều hàng hóa, dịch vụ và giảm mạnh thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu trong giai đoạn vừa qua. Chính sách này đã có “tác dụng kép”, vừa giúp giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, kích thích tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, vừa góp phần duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.

Cùng với lĩnh vực thuế, pháp luật hải quan cũng được Bộ Tài chính tập trung hoàn thiện, làm nền tảng cho việc đổi mới toàn diện hoạt động hải quan và thực hiện phương thức quản lý hải quan hiện đại. Hơn 600 đề án các cấp đã được xây dựng, trình duyệt nhằm đổi mới toàn diện hoạt động hải quan, chuyển đổi số, cải cách hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Quản lý tài sản công cũng được chú trọng với hàng loạt luật, nghị định và thông tư được ban hành để hoàn thiện hệ thống pháp luật. Từ năm 2021 đến nay, Bộ đã tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành 01 luật, 16 nghị định của Chính phủ, 05 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và ban hành theo thẩm quyền 16 thông tư; tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành 02 nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024 thuộc trách nhiệm của Bộ Tài chính.

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành các Quyết định về giảm tiền thuê đất các năm 2021, 2022, 2023 cho các đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19; trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với 11 nhóm đối tượng để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội; giảm 30% tiền thuê đất năm 2024, năm 2025 để phục vụ điều hành kinh tế - xã hội.

Trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài và đầu tư ra nước ngoài, Bộ đã tham mưu ban hành Chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021-2030, xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi đặc biệt và đề án thành lập Quỹ hỗ trợ đầu tư. Đặc biệt, Bộ Tài chính đã nghiên cứu, đề xuất xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam với 14 cơ chế đặc thù nhằm thu hút dòng vốn chất lượng cao phục vụ các đột phá chiến lược và phát triển các động lực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, đổi mới sáng tạo.

Pháp luật về thống kê được triển khai theo Chiến lược phát triển thống kê Việt Nam 2021-2030 với tầm nhìn đến năm 2045, qua việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, chương trình điều tra thống kê quốc gia và hệ thống chỉ tiêu cấp tỉnh, huyện, xã. Hệ thống pháp luật về kinh doanh bảo hiểm cũng được củng cố với 17 văn bản quy phạm pháp luật, gồm luật, nghị định, quyết định và thông tư, tạo hành lang pháp lý vững chắc thúc đẩy phát triển thị trường này.

Trong lĩnh vực quản lý giá, Bộ phối hợp xây dựng và triển khai Luật Giá số 16/2023/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/7/2024. Hệ thống các văn bản hướng dẫn Luật đã được hoàn thiện và ban hành với 03 nghị định và 14 thông tư. Đây là khung pháp lý cơ bản để triển khai công tác quản lý, điều tiết giá, thẩm định giá một cách thống nhất, đồng bộ, hiệu quả trên phạm vi cả nước, đảm bảo phù hợp với thực tiễn bối cảnh kinh tế - xã hội, tạo thuận lợi cho công tác tổ chức triển khai thực hiện Luật.

Pháp luật về quản lý đấu thầu cũng được Bộ Tài chính hoàn thiện thông qua việc tham mưu ban hành Luật Đấu thầu 2023 và nhiều nghị định chi tiết, đảm bảo minh bạch, công khai, tuân thủ các hiệp định thương mại quốc tế như CPTPP, EVFTA, UKVFTA. Khung pháp lý cho thị trường chứng khoán tiếp tục được hoàn thiện với nhiều đề án phát triển quan trọng: tổ chức lại Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam theo mô hình công ty mẹ - con; chiến lược phát triển thị trường đến năm 2030; các đề án chứng khoán hóa khoản nợ, phát hành tài sản mã hóa, phát triển thị trường các-bon…

Về bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam thuộc Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để xây dựng, hoàn thiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế. Các chính sách được mở rộng bao phủ, tăng quyền lợi cho người tham gia, đặc biệt với người có hoàn cảnh khó khăn và vùng sâu, vùng xa, góp phần giảm gánh nặng tài chính và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế...

Có thể thấy, cải cách thể chế không còn là khái niệm chung chung mà đang hiện hữu rõ rệt trong từng lĩnh vực quản lý tài chính công. Những kết quả này không chỉ góp phần cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mà còn thể hiện quyết tâm chính trị và nỗ lực hành động của Bộ Tài chính trong việc hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng.

Trần Huyền