Bộ Tài chính yêu cầu xử lý dứt điểm vướng mắc ở cơ sở khi triển khai mô hình chính quyền 2 cấp

Ngày 9/9, tại Hà Nội, Đảng bộ Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị Ban Thường vụ phiên họp chuyên đề tháng 9/2025 để thảo luận, cho ý kiến về báo cáo đánh giá tình hình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau hơn 2 tháng vận hành.

Toàn cảnh hội nghị

Báo cáo từ Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ cho thấy, thời gian qua, Bộ Tài chính đã nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và Ban Bí thư, kịp thời ban hành quyết định, văn bản phân công nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc; đồng thời gửi công điện, văn bản đôn đốc các địa phương triển khai.

Để đáp ứng yêu cầu vận hành bộ máy mới, Bộ đã rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, trình Chính phủ và Quốc hội điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2025, bổ sung 8 dự án luật và nghị quyết theo thủ tục rút gọn. Bộ cũng đang xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.

Trên phương diện nguồn lực, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 196/2025/QH15, bổ sung 44 nghìn tỷ đồng dự toán ngân sách trung ương năm 2025 để chi trả chế độ. Trường hợp phát sinh thêm nhu cầu, Quốc hội cho phép sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương của ngân sách trung ương.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã ban hành nhiều nghị quyết, kết luận chỉ đạo quyết liệt để sớm đưa mô hình 2 cấp vào vận hành, phục vụ người dân và doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính tập trung xây dựng nghị định, thông tư nhằm phân cấp, phân quyền, phân định rõ thẩm quyền khi các địa phương chuyển đổi từ mô hình 3 cấp sang 2 cấp. Trong quá trình triển khai, Bộ đã tổ chức hội nghị, cử cán bộ trực tiếp xuống xã, phường để tháo gỡ khó khăn, hướng dẫn địa phương thực hiện.

Dù có nhiều chuyển biến, song báo cáo cho thấy vẫn còn nhiều khó khăn ở cấp cơ sở, đặc biệt tại xã, phường. Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, một số địa phương còn chậm trễ; hệ thống Kho bạc Nhà nước ghi nhận nhiều xã chưa mở tài khoản, chưa thực hiện thủ tục rút tiền trả lương.

Việc phân bổ lại dự toán ngân sách tại nhiều địa phương chưa triển khai do Hội đồng nhân dân chưa họp, hoặc thiếu nhân sự đủ điều kiện bổ nhiệm kế toán trưởng để mở tài khoản. Trang thiết bị, hạ tầng công nghệ thông tin tại một số xã, phường cũng còn thiếu hoặc chậm được trang bị, nguyên nhân có thể từ thủ tục đấu thầu kéo dài hoặc chưa chủ động triển khai.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại hội nghị

Giám đốc Kho bạc Nhà nước Trần Quân cho biết, quy định tài chính đã được ban hành đầy đủ, nhưng tổ chức bộ máy ở xã, phường thiếu thống nhất. Thực tế tại Đông Nam Bộ, chỉ trong một cuộc họp buổi sáng, 23 xã phát biểu thì có tới 17 ý kiến khác nhau về cách xác định đơn vị sử dụng ngân sách. Quan điểm lãnh đạo cấp xã cũng không đồng nhất: có nơi muốn tập trung tài khoản để dễ quản lý, trong khi nơi khác lại phân giao cho từng phòng chuyên môn.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, ngành Tài chính phải tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các địa phương tháo gỡ vướng mắc, đặc biệt khi bộ máy cơ sở chưa ổn định. Vụ Pháp chế được giao rà soát, tham mưu hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân quyền, trên cơ sở nghị quyết, đề án và thực tiễn triển khai tại địa phương.

Kho bạc Nhà nước có trách nhiệm đôn đốc các địa phương mở tài khoản, chi trả tiền lương, an sinh xã hội và đầu tư; phối hợp với Vụ Ngân sách nhà nước tổ chức chi trả kèm phụ lục chi tiết gửi từng địa phương. Bộ trưởng yêu cầu dứt khoát phải hoàn thành việc này trước ngày 15/9. Vụ Ngân sách nhà nước được giao tổng hợp báo cáo nhu cầu số hóa tài liệu của các địa phương.

Trong tuần tới, Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ sẽ làm đầu mối, phối hợp với Kho bạc Nhà nước và Vụ Ngân sách nhà nước lựa chọn một số địa phương có tình trạng tồn đọng lớn để thành lập đoàn công tác trực tiếp xuống cơ sở, tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm bộ máy vận hành hiệu quả.

Phùng Xuân