Bỏ thuốc lá ngay hôm nay để có ngày mai khỏe mạnh hơn

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá cướp đi sinh mạng của hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó, hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp, và khoảng 1,2 triệu người chết dù không hút thuốc nhưng tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động.

Theo thống kê, 90% các trường hợp ung thư phổi được chẩn đoán mỗi năm trên toàn thế giới là người có hút thuốc lá. Đồng thời, 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có nguyên nhân từ khói thuốc.

Thực tế cho thấy, rất nhiều người nghiện thuốc lá suốt 30 đến 40 năm đã mắc phải những căn bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư thực quản và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Nghiện thuốc lá hơn 30 năm, ông Dương Văn Hùng (66 tuổi, Hà Nội) đã nhiều lần cai thuốc nhưng đều không thành công. "Có lần đã bỏ được một tháng, nhưng rồi lại hút lại. Tôi chưa đủ quyết tâm và mỗi khi ngửi thấy mùi thuốc lại thấy thèm. Vẫn biết cai thuốc sẽ tốt cho sức khỏe, nhưng tôi vẫn chưa bỏ được”, ông Hùng nói.

ThS.BS Nguyễn Thị Phương Anh, Trưởng Khoa Thăm dò và Phục hồi chức năng, Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, hút thuốc lá không chỉ gây hại cho bản thân người hút mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người xung quanh.

Theo bác sỹ Phương Anh, thuốc lá trước tiên tác động trực tiếp đến vùng hầu họng, khoang miệng, răng, lợi, đường hô hấp và hệ tim mạch.

Có rất nhiều bệnh ung thư do thuốc lá gây ra, bao gồm ung thư vòm họng, tổn thương mạch vành, mạch máu não, các cơ quan tiêu hóa, hệ chuyển hóa, bệnh lý về xương, răng, lông, tóc, móng và da. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc lá còn ảnh hưởng lớn đến chức năng sinh sản của cả nam và nữ.

Nếu bố hoặc mẹ hút thuốc, nguy cơ trẻ sinh non sẽ tăng cao. Trong khói thuốc có chứa đến 7.000 chất độc hại, trong đó có 70 chất đã được chứng minh gây ung thư. Khí CO2 sinh ra từ khói thuốc làm ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ oxy trong cơ thể, từ đó gây ra nhiều bệnh mãn tính.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, người không hút thuốc nhưng làm việc trong môi trường có khói thuốc cũng bị ảnh hưởng nặng nề, tương đương với việc hút 5 điếu thuốc mỗi ngày. Đặc biệt, những em bé sinh ra trong môi trường đầy khói thuốc có nguy cơ cao mắc các bệnh lý như hen phế quản, thiếu cân, dị tật bẩm sinh và các vấn đề hô hấp khác.

Vì vậy, bác sỹ Phương Anh khuyến cáo rằng những người chưa từng hút thuốc hoặc đang có ý định hút thì không nên thử, dù chỉ một lần. Hút thuốc là hành vi rất dễ gây nghiện, và một khi cơ thể đã quen với nicotine thì rất khó chịu đựng được cảm giác thiếu chất này.

Bên cạnh đó, người dân cần chủ động tìm hiểu kỹ về tác hại của thuốc lá, bởi hiện nay vẫn còn rất nhiều người không ý thức đầy đủ về hậu quả, chỉ đến khi bệnh phát ra mới tìm cách điều trị thì đã muộn.

Tại Bệnh viện Phổi Trung ương, nhiều bệnh nhân phải thở máy, thở oxy do tổn thương phổi nghiêm trọng. Tuy nhiên, rất nhiều người trong số đó vẫn tranh thủ hút trộm một điếu khi không có mặt bác sỹ để làm dịu cơn thèm, điều này cho thấy thuốc lá có mức độ gây nghiện rất cao.

Nói rõ thêm về tác hại của thuốc lá, PGS.TS Phan Thu Phương, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, thuốc lá là một chất cực kỳ nguy hiểm, gây chết người dưới mọi hình thức.

Theo thống kê, 90% các trường hợp ung thư phổi được chẩn đoán mỗi năm trên toàn thế giới là người có hút thuốc lá. Đồng thời, 75% các ca bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có nguyên nhân từ khói thuốc.

Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư miệng cao gấp 27 lần và ung thư thanh quản cao gấp 12 lần so với người không hút.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, lợi ích của việc bỏ thuốc lá là rất lớn và có thể cảm nhận được gần như ngay lập tức. Tổ chức Y tế Thế giới nêu rõ rằng, chỉ sau 20 phút ngừng hút thuốc, cơ thể đã bắt đầu có những thay đổi tích cực đầu tiên.

Cụ thể, sau 20 phút, nhịp tim giảm xuống đáng kể; sau 2 tuần đến 3 tháng, nguy cơ đau tim giảm và chức năng phổi bắt đầu được cải thiện; sau 1 đến 9 tháng, tình trạng ho và khó thở giảm hẳn; sau 1 năm, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch giảm xuống còn một nửa so với người hút thuốc; sau 5 năm, nguy cơ đột quỵ giảm xuống tương đương với người không hút thuốc, khoảng từ 5 đến 15 năm sau khi bỏ.

Sau 10 năm, khả năng tử vong do ung thư phổi giảm một nửa và nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác như ung thư khoang miệng, vòm họng, thực quản, bàng quang, thận và tuyến tụy cũng giảm rõ rệt; sau 15 năm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch trở về ngang với người không hút thuốc lá.

Để cai nghiện thuốc lá hiệu quả, các chuyên gia cho rằng cần có ba yếu tố then chốt: hiểu biết, quyết tâm và sự hỗ trợ. Trong đó, yếu tố quyết tâm là quan trọng nhất. Khi quyết định bỏ thuốc, người hút cần chọn một ngày không có nhiều áp lực và tuyên bố với bạn bè, người thân rằng mình sẽ bỏ thuốc.

Tiếp đó, cần ghi nhớ và thực hiện năm nguyên tắc là loại bỏ tất cả dụng cụ liên quan đến thuốc lá, giặt sạch chăn màn, quần áo trước ngày bỏ thuốc để loại bỏ mùi hương gợi nhớ; chọn những địa điểm vui chơi cùng bạn bè nhưng tuyệt đối không mang theo thuốc lá; với những trường hợp phụ thuộc vào nicotine, nên sử dụng các biện pháp hỗ trợ bổ sung nicotine theo chỉ định của bác sỹ để giảm nhẹ các triệu chứng khi cai;

Đồng thời, cần tạo cho bản thân những thú vui khác như ăn vặt, chơi thể thao, đọc sách để phân tán sự chú ý. Điều quan trọng là phải liên tục củng cố niềm tin, sự quyết tâm trong quá trình cai thuốc và tuyệt đối không hút lại, dù chỉ một hơi, bởi rất dễ tái nghiện trở lại.

Với những người đã thực sự muốn bỏ thuốc nhưng vẫn không thể làm được, lời khuyên là nên tìm đến các cơ sở y tế để được tư vấn trực tiếp và hỗ trợ trong quá trình cai nghiện. Người bỏ thuốc cũng cần có sự đồng hành của người thân, bạn bè và nhân viên y tế để có thêm động lực và sự hỗ trợ cần thiết trong hành trình đầy thử thách này.

D.Ngân