Bộ trưởng Bộ Tài chính: Chính sách thuế 'không gây khó dễ cho hộ kinh doanh'

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.

Hồi âm quan tâm của nhiều đại biểu về chính sách thuế với hộ kinh doanh, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, phương pháp thu về cơ bản vẫn như vậy, tuy nhiên ngưỡng doanh thu phải nộp thuế đã tăng từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng. Như vậy, các hộ kinh doanh có lợi hơn, “không thể nói là gây khó dễ cho các hộ kinh doanh”.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, chiều 19/11 Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Một trong những vấn đề nhiều đại biểu đề cập là quy định thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ kinh doanh với ngưỡng doanh thu chịu thuế từ 200 triệu đồng/năm là không thực sự bình đẳng với các đối tượng làm công ăn lương.

Theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Vân Chi thì “Luật Thuế thu nhập cá nhân trước đây chỉ thu với những đối tượng có thu nhập cao nhưng hiện nay đã được mở rộng ra để áp dụng chung. Chính vì vậy, đối với những đối tượng yếu thế nhất thì nên có những cân nhắc thấu đáo hơn”.

Mức 200 triệu đồng này, theo đại biểu, để thống nhất với Luật Thuế giá trị gia tăng sửa từ năm trước.

Báo cáo giải trình, về thuế với hộ kinh doanh, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết đây là vấn đề “rất khó và phức tạp”. Theo Bộ trưởng, việc thu thuế đối với hộ kinh doanh không phải đến bây giờ mới thực hiện mà đã thu ổn định nhiều năm. Vấn đề đặt ra hiện nay là phương pháp tính thuế.

Bộ trưởng cũng cho biết phương pháp tính thuế đối với hộ kinh doanh về cơ bản không thay đổi so với trước. Trước đây là thuế khoán, người kinh doanh tự xác định một mức và nộp theo mức đó, nay chuyển sang thu theo kê khai. Thực tế khi chuyển sang phương thức này, kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin, số thu từ thuế hộ kinh doanh tăng 64% so với trước, cho thấy đây là vấn đề rất cần phải làm, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Phân tích cụ thể hơn, Bộ trưởng làm rõ, phương pháp thu về cơ bản vẫn như vậy, tuy nhiên ngưỡng doanh thu phải nộp thuế đã tăng từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng. Như vậy, các hộ kinh doanh có lợi hơn, “không thể nói là gây khó dễ cho các hộ kinh doanh”.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng đồng tình với nhiều ý kiến đại biểu rằng phải bảo đảm công bằng khi tính thuế giữa người làm công ăn lương và hộ kinh doanh, bởi “không sợ thiếu, chỉ sợ không công bằng”. Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi phần nào đã được điều chỉnh theo hướng này khi nâng ngưỡng chịu thuế với hộ kinh doanh, theo đó doanh thu từ 200 triệu trở lên mới phải nộp thuế.

Tuy vậy, từ các góp ý của đại biểu, Bộ trưởng cho rằng vẫn phải tính toán lại để bảo đảm không để hộ kinh doanh cảm thấy bị thiệt thòi hơn so với người làm công ăn lương về mức thuế khởi điểm.

Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu nội dung này để nghiên cứu, tính toán làm sao có được mức tính thuế khởi điểm phù hợp với hộ kinh doanh, Bộ trưởng hồi âm đại biểu.

Về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng cho hay Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành nghị quyết từ ngày 17/10/2025, nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc lên 6,2 triệu đồng/tháng. Với mức mới này, cá nhân có thu nhập 17 triệu đồng/tháng nếu không có người phụ thuộc, hoặc 24 triệu đồng/tháng nếu có một người phụ thuộc, hoặc 31 triệu đồng/tháng nếu có hai người phụ thuộc thì chưa phải nộp thuế.

Đối với thuế chuyển nhượng bất động sản, Bộ trưởng cho biết dự thảo kế thừa mức thuế 2% trên giá trị chuyển nhượng từng lần - phương pháp đơn giản, dễ thực hiện, dễ kiểm tra và phù hợp với tình hình hiện nay. Việc chuyển sang đánh thuế theo chênh lệch thu nhập vừa qua đã được nghiên cứu kỹ, tuy nhiên chưa khả thi do cơ sở dữ liệu chưa đầy đủ.

Tuy nhiên, khi có đủ dữ liệu số hóa đất đai, gắn với VNeID và việc lập sàn giao dịch bất động sản được triển khai, Nhà nước có thể triển khai phương thức tính thuế theo đúng bản chất, dựa trên thu nhập thực tế từ giao dịch bất động sản.

Hồi âm các ý kiến của đại biểu về thu nhập khác và giảm trừ gia cảnh, đặc biệt là đề xuất giảm trừ theo vùng miền, Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã nghiên cứu.

Bộ trưởng nêu rõ mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, có nhu cầu tiêu dùng khác nhau, ở địa bàn khác nhau. Nếu đặt vấn đề quy định ngưỡng giảm trừ ở nông thôn thấp hơn ở đô thị thì vô hình chung là đánh thuế vào những người có thu nhập thấp, điều kiện sống và làm việc khó khăn.

Thêm vào đó, việc xác định một người nộp thuế ở khu vực nào cũng rất phức tạp do sự di chuyển thường xuyên của một bộ phận lao động trong nền kinh tế, cá nhân sinh sống ở một nơi, làm việc ở nơi khác, người phụ thuộc ở nơi khác, phát sinh thu nhập tại nhiều nơi.

Chính phủ bàn vấn đề giảm trừ theo vùng, theo khu vực, “nghe thì có vẻ rất phù hợp nhưng rất khó thực hiện” và quan trọng là không bảo đảm được sự công bằng, minh bạch, Bộ trưởng hồi âm đại biểu.

Nguyễn Lê