Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Đã xử phạt, thu hồi giấy phép hàng loạt doanh nghiệp lừa xuất khẩu lao động
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) chất vấn, 'thời gian qua, số lao động bị lừa đi xuất khẩu lao động khá nhiều, gây hậu quả nghiêm trọng. Nguyên nhân và những giải pháp khắc phục của Bộ trưởng?
Về các trường hợp người lao động bị lừa xuất khẩu lao động, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, phần đông lao động bị lừa qua các công ty ma không được cấp phép, theo đó, lừa đi không đúng ngành nghề, có cả lừa cả đầu đi và đầu đến. Thời gian qua Bộ cũng xử phạt nhiều trường hợp, riêng năm 2022, Bộ đã thanh tra, xử phạt 62 doanh nghiệp và 4 doanh nghiệp thu hồi giấy phép.
Liên quan đến chất vấn của Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga về thực trạng là nhiều học sinh tốt nghiệp THCS lại không thi được vào các trường THPT công lập nên đã chọn vừa học nghề vừa học văn hóa tại các trường trung cấp với mục đích là có tấm bằng tốt nghiệp THPT rồi lại tiếp tục thi vào các trường đại học, như vậy là có sự lãng phí không hề nhỏ trong đào tạo trung cấp nghề. Đại biểu đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, có khảo sát cụ thể về vấn đề này chưa và giải pháp của Bộ để khắc phục trong thời gian tới?
Giải trình làm rõ nội dung trên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, việc thu hút học sinh vào trường nghề không phải điều dễ dàng. Số trung cấp nghề tăng do áp dụng nguyên tắc (9 cộng). Tức học sinh sau tốt nghiệp phổ thông vào thẳng trường nghề vừa học văn hóa vừa học nghề. Còn việc có gây lãng phí hay không hiện chưa có đánh giá toàn diện vấn đề này.
Tuy nhiên cũng theo Bộ trưởng, việc vừa học nghề vừa học văn hóa giúp rút ngắn thời gian, tạo thuận lợi hơn cho học viên ra trường có thể tham gia thị trường lao động. Các nước đang phát triển cũng áp dụng mô hình này, cả Đức, Nhật Bản và Canada cũng áp dụng.
Về công tác tuyển sinh, công tác giáo dục nghề nghiệp, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết công tác này đã có nhiều bước tiến, song quy hoạch mạng lưới đào tạo còn nhiều bất cập.
Bộ trưởng cho biết, hiện nay, cùng trên một địa bàn có nhiều trường nghề khác nhau, có nhiều ngành nghề khác nhau, trùng nhau, dẫn đến số học viên không đáp ứng được yêu cầu, khó tìm việc sau khi đào tạo xong. Chính vì vậy, thời gian tới, đào tạo cần gắn với nhu cầu thị trường, cần làm quyết liệt hơn việc dự báo cung cầu, chỉ tiến hành đào tạo khi xác định được nhu cầu. Bên cạnh đó, các trường cần liên kết, hợp tác chặt chẽ, đặt hàng được các doanh nghiệp, để học viên đào tạo ra có việc làm, có nghề nghiệp ổn định.
Bộ trưởng cho rằng, hiện nay có tình trạng chồng chéo, trùng lắp trong ngành nghề đào tạo, các trường nghề về bản đang thực hiện theo tinh thần, việc đào tạo được tự chủ, trừ một số ngành nghề đào tạo chất lượng cao, nhà nước đặt hàng thì đào tạo theo yêu cầu. Tình trạng chung của các trường nghề là tuyển sinh được thì đào tạo, chưa thực sự gắn với nhu cầu thị trường.
Thời gian qua, 63 tỉnh thành đã cùng với Bộ tiến hành quy hoạch lại mạng lưới giáo dục nghề nghiệp, sáp nhập các trường trung cấp, các trung tâm giáo dục nghề nghiệp, một trường cao đẳng ở một địa phương có thể dạy nhiều hệ khác nhau, nhiều chương trình khác nhau.
Cùng với đó, hệ thống trường nghề của các bộ, ngành, đoàn thể cũng được sắp xếp lại theo tinh thần quy về một đầu mối, theo đúng Chiến lược giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030 tầm nhìn năm 2045, để tránh trùng lặp về chức năng, về ngành nghề đào tạo như hiện nay.