Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm việc tại Viện Năng lượng về đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII

Sáng 15/1/2025, tại trụ sở Viện Năng lượng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì buổi làm việc tại Viện Năng lượng về một số nội dung liên quan đến triển khai nhiệm vụ lập đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Buổi làm việc còn có sự tham dự của Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long; đại Cục Điện lực và năng lượng tái tạo và đơn vị chức năng trực thuộc Bộ Công Thương.

Đại diện phía Viện Năng lượng là Viện trưởng Trần Kỳ Phúc cùng ban lãnh đạo của viện.

Quang cảnh buổi làm việc. Ảnh: Cấn Dũng

Vấn đề năng lượng ngày càng trở nên quan trọng

Phát biểu mở đầu buổi làm việc, thay mặt Viện Năng lượng, ông Trần Kỳ Phúc, Viện trưởng Viện Năng lượng đã báo cáo Bộ trưởng Bộ Công Thương tổng quan về quá trình xây dựng và phát triển Viện Năng lượng, những thành tựu nổi bật trong những năm qua. Trong đó có nhiệm vụ lập đề án Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (gọi tắt là Quy hoạch điện VIII) và Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Viện trưởng Viện Năng lượng nhấn mạnh, hiện nay Viện Năng lượng đang thực hiện các nhiệm vụ do Bộ Công Thương giao, nhất là giữ vai trò đơn vị tư vấn lập đề án Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII điều chỉnh).

Viện trưởng Viện Năng lượng Trần Kỳ Phúc phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: Cấn Dũng

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu chỉ đạo, Viện Năng lượng với chức năng là cơ quan nghiên cứu và tư vấn chi tiết, đã có những đóng góp quan trọng, tích cực với Bộ Công Thương, với ngành, với đất nước trong những năm vừa qua. Điều đó được thể hiện rất rõ trong hoạt động tư vấn chính sách về lĩnh vực năng lượng, tư vấn về quy hoạch, kế hoạch, thậm chí là cả về kỹ thuật. Cho nên đến thời điểm này, có thể nói rằng những thành tựu, thành tích của ngành năng lượng Việt Nam đều có dấu ấn rất quan trọng của Viện Năng lượng.

“Thời gian gần đây, quy hoạch điện VIII mặc dù chưa thật sự trọn vẹn, nhưng có thể nói chúng ta đã vẽ được một bức tranh mới dựa trên những nền tảng sẵn có”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì buổi làm việc. Ảnh: Cấn Dũng

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, vấn đề năng lượng ngày càng quan trọng hơn bao giờ hết đối với toàn thế giới nhưng đặc biệt là đối với Việt Nam bởi một số lí do:

Thứ nhất, Việt Nam đã xác định mục tiêu 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, 100 năm thành lập nước, nên đến năm 2045 phải phấn đấu trở thành đất nước công nghiệp có thu nhập cao. Muốn như vậy, phải có những bước đi ngoạn ngục. Trong khi đó, năng lượng là bánh mì của nền kinh tế, năng lượng phải đi trước một bước, do đó vấn đề năng lượng rất quan trọng.

Thứ hai, để không bị tụt hậu, Việt Nam phải có những bước đi tắt đón đầu. “Điển hình trong thời gian vừa qua, chúng ta đã có cuộc cách mạng về sắp xếp, tổ chức bộ máy, sau đó là cuộc cách mạng về khoa học công nghệ, chúng ta đang triển khai quyết liệt, đồng bộ. Sắp tới sẽ còn có những quyết sách mạnh mẽ nữa để có được những bước đi để đạt được các mục tiêu đã đề ra”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ ra.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc. Ảnh: Cấn Dũng

Đặc biệt, Việt Nam cũng là một quốc gia có tiềm năng, có lợi thế và có thời cơ để phát triển năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo. Việt Nam có thời cơ bởi quan hệ với nhiều đối tác nước ngoài. Điển hình như mấy ngày gần đây, truyền thông trong và ngoài nước đang quan tâm rất nhiều đến chuyến thăm của Thủ tướng Liên bang Nga tới Việt Nam, đi cùng những tập đoàn năng lượng của quốc gia này.

Vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, cần phải nhìn nhận rõ quy hoạch điện VIII tuy mới được công bố, triển khai nhưng cũng phải đánh giá rằng quy hoạch lần này đã tiến bộ so với các quy hoạch trước rất nhiều, khắc phục được nhiều hạn chế. Nhưng hiện đã trở nên bất cập với xu thế, yêu cầu mới, nên cần phải khẩn trương điều chỉnh sao cho phù hợp.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, cho đến thời điểm hiện tại, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn thì đã có nhiều để ủng hộ để làm nhanh và có những bước đi đột phá trong tư duy và hành động. Việc quy hoạch điện VIII điều chỉnh cần được Quốc hội thông qua sớm (dự kiến ngày 28/2), nên phải hết sức cố gắng. Đáng chú ý, Viện Năng lượng sẽ là một trong những đơn vị chủ công, vừa tư vấn, kết hợp chủ đầu tư và cơ quan quản lý để thực hiện nhiệm vụ.

Phương châm và mục tiêu thực hiện

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu cần có lưu ý về mặt phương châm thực hiện.

Phương châm thứ nhất, phải làm đúng luật, đúng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nhưng phải phù hợp với tình hình.

Cần triển khai những vấn đề đã có trong quy hoạch. Quy hoạch thể hiện rất rõ rằng trong giai đoạn đầu, khi nhà máy điện được xây dựng mà chưa có khí tự nhiên trong nước thì dùng khí hóa lỏng. Sau này, khi có khí tự nhiên thì sẽ thực hiện. Điều này liên quan đến các cam kết quốc tế về vấn đề phát thải.

Phương châm thứ hai, phải bảo đảm cân đối cung cầu, tức là vấn đề phụ tải, quy mô về nguồn và cân đối các vùng miền, cân đối giữa nguồn với truyền tải. Đây là một bài học cần phải rút kinh nghiệm từ quy hoạch điện VII.

Phương châm thứ ba là không cầu toàn. Mục tiêu đặt ra cao nhưng cứ “ngồi chờ” để trọn vẹn thì rất khó. “Chúng ta cứ làm rồi sau này nếu cần thì có điều chỉnh”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định.

Trong lần điều chỉnh quy hoạch lần này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu phải phát huy tiềm năng, lợi thế của đất nước để phát triển các nguồn năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo nhằm vào ba mục tiêu:

Một là, cân bằng phụ tải, hay nói cách khác là đáp ứng nhu cầu trong nước. Vấn đề này, quy hoạch điện VIII đã có nền tảng rồi, bây giờ sẽ điều chỉnh để làm sao bảo đảm cân đối cung, cầu, cân đối vùng miền, nguồn truyền tải, phục vụ nhu cầu sản xuất.

Hai là, cũng là nhu cầu trong nước, nhưng sẽ thực hiện theo cơ chế mua bán trực tiếp.

Thứ ba, sẽ phát triển năng lượng để xuất khẩu.

“Chúng ta sẽ thu hút đầu tư để sản xuất và xuất khẩu. Điển hình như việc phát triển điện gió ngoài khơi ở Tây Nam Bộ để xuất khẩu sang các nước khu vực, hay như vùng Nam Trung Bộ khi phát triển điện mặt trời. Đồng thời xây dựng những cơ sở sản xuất pin lưu trữ. Chúng ta có 3 nhóm mục tiêu trên để ngay lần điều chỉnh quy hoạch này khai thác phát triển tối đa tiềm năng, lợi thế của đất nước, phát triển năng lượng với công thức sản xuất năng lượng mà hiệu quả hơn thì ưu tiên sản xuất năng lượng. Điều này có thể giải quyết tất cả mong mỏi của các địa phương trong giai đoạn quy hoạch điện VIII”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long cùng các đại biểu tham gia buổi làm việc. Ảnh: Cấn Dũng

Phải đúng quy trình thủ tục

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và các đơn vị liên quan khẩn trương cung cấp dữ liệu để phục vụ quá trình rà soát. "NSMO phải báo cáo ngay trong ngày hôm nay. Các địa phương khác đề nghị Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long chỉ đạo để lấy ý kiến tiếp", Bộ trưởng giao nhiệm vụ.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu trong vòng một đến hai ngày tới, dữ liệu phải được hoàn thiện đầy đủ. Nếu địa phương nào không gửi đúng thời hạn, sẽ coi như đồng ý với số liệu cũ. "Việc này cần được làm quyết liệt, đồng thời các địa phương phải chịu trách nhiệm về kết quả rà soát quy hoạch lần này đối với địa phương", Bộ trưởng khẳng định.

Bên cạnh tiến độ, Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng nhấn mạnh yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt quy trình và thủ tục. “Làm nhanh nhưng tuyệt đối không được bỏ qua quy trình và thủ tục.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu, việc điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII cần được thực hiện một cách toàn diện, đảm bảo các yếu tố kỹ thuật, hiệu quả kinh tế và sự phù hợp với định hướng phát triển bền vững của đất nước.

"Năng lượng là yếu tố sống còn, được ví như “bánh mì” của nền kinh tế. Theo đó, cần tập trung khai thác hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió và phát triển mạnh nguồn năng lượng sạch, trong đó có điện hạt nhân. Việc thực hiện phải đi kèm với công tác truyền thông để xã hội hiểu rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của các kế hoạch ngành năng lượng", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về điện hạt nhân, Bộ trưởng nêu rõ, cần kế thừa kết quả nghiên cứu và khảo sát trước đây, tập trung vào các địa điểm đã được đánh giá phù hợp, đồng thời mở rộng nghiên cứu tại những vùng tiềm năng khác. Công nghệ hiện đại cho phép phát triển các tổ máy có quy mô nhỏ hơn, phù hợp với điều kiện của nhiều địa phương, đặc biệt ưu tiên cho những nơi có phụ tải cao và có khả năng cao hơn. Bộ trưởng lưu ý việc phát triển điện hạt nhân cần gắn với cân đối giữa nguồn điện nền và nguồn năng lượng không ổn định từ điện năng lượng tái tạo.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long chụp ảnh lưu niệm cùng lãnh đạo, cán bộ Viện Năng lượng. Ảnh: Cấn Dũng

Riêng khu vực tỉnh Ninh Thuận, Bộ trưởng yêu cầu tập trung tối đa công suất cho hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

“Phải tính toán hệ thống truyền tải để giải bài toán công suất vì phải giải tỏa công suất của ít nhất là 4.000-6.000 MW của 2 nhà máy này. Đồng thời, tập trung tính đến khả năng phải phát triển tổ hợp hạt nhân quy mô lớn ở nhiều vùng khác. Như vậy là các địa điểm khác thì sau này có thể với quy mô vừa phải nên không cần phải quá lớn”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phân tích.

Bộ trưởng cũng đặc biệt lưu ý về vấn đề truyền tải điện, nhấn mạnh sự cần thiết của lưới điện thông minh và nghiên cứu các giải pháp truyền tải liên miền dưới đáy biển. Bộ trưởng cho rằng, việc sử dụng cáp ngầm sẽ giảm thiểu chiếm dụng đất, đồng thời tránh các tác động tiêu cực tới sự phát triển kinh tế địa phương. Bộ trưởng dẫn chứng việc xuất khẩu điện sang các nước khu vực thông qua cáp ngầm đã chứng minh tính khả thi của giải pháp này.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ ra, việc điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII lần này là cơ hội để Viện Năng lượng thể hiện tầm nhìn chiến lược, nhưng phải đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc kỹ thuật, pháp lý và hướng tới phát triển bền vững.

Cuối buổi làm việc Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện điều chỉnh Quy hoạch điện VIII trong thời gian gấp rút còn lại. Theo kế hoạch, ngày 5/2/2025 là hạn cuối để trình bản điều chỉnh này lên Chính phủ, đồng nghĩa với việc các đơn vị chỉ có khoảng 20 ngày, bao gồm cả một tuần nghỉ Tết, để hoàn thành nhiệm vụ.

"Tôi mong các đồng chí lãnh đạo và viên chức Viện Năng lượng tạm gác lại một số công việc gia đình, đặc biệt là các đồng chí trẻ, để tập trung cao độ cho nhiệm vụ lần này. Đây là trách nhiệm lớn lao, cần sự nỗ lực vượt bậc để đảm bảo tiến độ”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ.

Trần Đình - Thế Duy