Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: 'Dạy thêm, học thêm sẽ cản trở đổi mới giáo dục'

Chiều 19/6, tại phiên chất vấn của Quốc hội về nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực giáo dục, nhiều đại biểu đã đề cập tới tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho rằng, làm tốt công tác quản lý chuyên môn, đảm bảo chất lượng giờ học chính khóa trên lớp sẽ là giải pháp quan trọng, cơ bản khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan hiện nay.

Song nếu đã làm tốt công tác này mà tình trạng dạy thêm, học thêm vẫn khá phổ biến, cần rà soát, đánh giá lại chương trình giáo dục, có hay không việc chương trình dạy quá nặng? Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu rõ giải pháp để đảm bảo chất lượng chương trình chính khóa trên lớp theo đúng yêu cầu đề ra.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình. Ảnh: Media Quốc hội.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, dưới góc độ chuyên môn, việc dạy thêm, học thêm là một khâu, một phần trong hệ thống trang bị kiến thức kiểu cũ. Trong đó, sách giáo khoa là đóng gói kiến thức để chuyển giao, thầy cô là người truyền thụ, thi cử là kiểm tra kiến thức. Đi cùng với đó là luyện thi, là bài mẫu, văn mẫu, toán mẫu, toán đố, là học thuộc.

Dạy thêm, học thêm là một khâu trong chuỗi của hệ thống trang bị kiến thức như vậy.

Theo Bộ trưởng, việc dạy thêm, học thêm sẽ níu kéo, làm cho việc trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu và cản trở sự đổi mới. Do đó, khi đưa ra Thông tư 29, Bộ không chỉ giải quyết vấn đề xã hội mà là một phần của công cuộc đổi mới, làm cho trường học thay đổi, mở đường cho hệ thống mới của giáo dục, phát triển năng lực của trẻ em.

Bộ trưởng cho rằng cách tiếp cận mới là dùng trang thiết bị, giải quyết vấn đề thực tế mà trẻ em phải đối mặt. Đó chính là năng lực tự học, tự mở rộng kiến thức để ứng phó thời đại bùng nổ tri thức hiện nay.

Học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển của con người. Bộ trưởng cho rằng giải pháp cần tổng thể, trong đó hoàn thành tốt chương trình chính khóa là cốt lõi. Giáo viên phải hoàn thành hết trách nhiệm công vụ của mình ngay trong giờ chính, với phương pháp và yêu cầu mới. Đây là câu chuyện quan trọng của đổi mới giáo dục.

Về vấn đề thi cử, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết những năm qua, Bộ đang thiết kế các kỳ thi theo hướng là đánh giá năng lực, tư duy cho phù hợp chương trình giáo dục, giảm loại bài có tính đánh đố, toán mẹo. Việc ra đề đang hướng vào đánh giá năng lực và khả năng tư duy của học sinh. Quá trình này phải điều chỉnh từng bước, vì giáo dục là quá trình chứ không phải mong muốn "một sớm một chiều", thay đổi bất ngờ là không phù hợp.

Bộ trưởng Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Media Quốc hội.

Học sinh tự nguyện có được học thêm tại trường?

Cũng liên quan đến vấn đề dạy thêm, học thêm, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc cho biết Điều 11 của Luật Nhà giáo không cấm nhà giáo dạy thêm mà cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Vậy học sinh tự nguyện học thêm tại trường, học cô giáo của mình có được không?, đại biểu nêu.

Đại biểu Nguyễn Văn Mạnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc. Ảnh: Media Quốc hội.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đánh giá đây là cách đặt vấn đề "rất lý thú". Bộ trưởng khẳng định cả Luật Nhà giáo và Thông tư 29 của Bộ Giáo dục đều thống nhất "nghiêm cấm nhà giáo ép buộc học sinh học thêm dưới mọi hình thức".

Trường hợp học sinh tự nguyện, Bộ trưởng nhấn mạnh ngoài thời gian học chính khóa, giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự học, sử dụng thời gian học ngoài giờ chính khóa một cách hiệu quả, chứ không phải có nhu cầu là dạy thêm.

Bộ trưởng nhấn mạnh quan điểm hạn chế dạy thêm ngay tại nhà trường để học sinh có thời gian tự học, đọc tài liệu, học thêm kỹ năng và trang bị những thứ cần thiết khác.

"Học sinh phải có thời gian cho việc khác, chứ không phải cứ có thời gian hở ra là lôi nhau ra dạy thêm, học thêm. Phải đảm bảo giữ tuổi thơ cho trẻ em, các em còn phải vui chơi," Bộ trưởng nhấn mạnh và cho biết khi thiết kế môn học đã đảm bảo các yếu tố theo yêu cầu nên không phải cứ học sinh tự nguyện là nhà trường sẽ đáp ứng việc dạy thêm.

Kiều Chinh