Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Dạy thêm, học thêm vì 'chưa đủ'

Tiếp tục Kỳ họp thứ 9, chiều 19/6, Quốc hội khóa XV tiến hành phiên chất vấn Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn về lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình nêu thực trạng dạy thêm, học thêm tràn lan gây áp lực cho học sinh, ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường học đường và đi ngược với tinh thần đổi mới giáo dục.

Đánh giá cao việc Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 29 quy định về dạy thêm, học thêm để chấn chỉnh tình trạng này, song đại biểu cho rằng thông tư 29 chưa phải giải pháp hoàn hảo, đặc biệt trong môi trường học đường áp lực về thành tích thi cử, kỳ vọng xã hội lớn. Bộ trưởng có giải pháp căn cơ giải quyết tình trạng này, đại biểu chất vấn.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, sở dĩ cần dạy thêm, học thêm vì chưa đủ nên mới phải "thêm" và có nhiều cái "chưa đủ". Cái "chưa đủ" đầu tiên phải nói đến là lương của giáo viên chưa đủ để sống. Cái "chưa đủ" thứ hai là về trường lớp để các học sinh không phải cạnh tranh suất nhập học, đặc biệt là ở các thành phố lớn, đô thị, khu đông dân cư. Do đó các kỳ thi vào trung học phổ thông tại nhiều nơi còn căng thẳng hơn cả kỳ thi vào đại học.

Theo Bộ trưởng, "chưa đủ" nữa là việc phụ huynh chưa đủ niềm tin, chưa cảm thấy thỏa mãn khi con em thành tích không tốt. Về phía nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên cũng chưa hoàn thành trách nhiệm chương trình chính.

"Ở góc độ nào đó, sự đổi mới của giáo dục còn phải làm nhiều việc mới có thể đáp ứng. Còn nhiều cái chưa khiến vẫn phải dạy thêm, học thêm. Công tác quản lý, cơ chế điều hành cũng chưa đủ," Bộ trưởng thừa nhận.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng nguyên nhân cốt lõi của vấn đề này là việc chuyển chương trình từ giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức sang phát triển năng lực của trẻ. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đi theo hướng này và đã làm được nhiều việc song còn thiếu nhiều điều kiện để triển khai.

"Không thể duy nhất có một giải pháp nào để khắc phục việc này một sớm một chiều mà cần giải pháp tổng thể," Bộ trưởng nói thêm.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Media Quốc hội.

Đánh giá việc quản lý dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả

Cũng liên quan đến vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đặt câu hỏi nguyên nhân việc triển khai Thông tư 29 về dạy thêm học thêm chưa hiệu quả. Đại biểu đề nghị bộ trưởng nêu giải pháp căn cơ để quản lý tốt nhất việc dạy thêm, học thêm.

"Báo cáo 719 đánh giá việc triển khai dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả, vẫn còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến nhà trường, giáo viên, phụ huynh và học sinh. Theo bộ trưởng, nguyên nhân chủ yếu do đâu, có phải do cách tiếp cận trong xây dựng quy định còn nhiều bất cập? Bộ trưởng có giải pháp căn cơ gì để quản lý tốt nhất việc dạy thêm, học thêm thời gian tới?", bà Thủy đặt câu hỏi.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhìn nhận để một chính sách của một ngành có thể thực hiện được hiệu quả khi ban hành không chỉ là câu chuyện câu chữ trong một văn bản mà còn cần sự thực hiện từ trung ương đến địa phương, cả ngành cấp tỉnh, cấp xã.

Nếu một văn bản tốt mà các cấp thực hiện không đầy đủ chức trách của mình thì hiệu quả chắc chắn không được như mong muốn. Thông tư 29 đã đề cập đến trách nhiệm của ngành giáo dục và đào tạo, trách nhiệm cấp tỉnh, huyện và xã, các trường học, giáo viên và các đối tượng có liên quan. Trong quá trình thực hiện, nhiều địa phương tích cực vào cuộc kiểm tra, triển khai. Ngay sau khi thông tư có hiệu lực, bộ cũng đã cử đoàn đi kiểm tra, nhiều nơi thực hiện tốt.

"Nên nếu nói một cách phổ quát rằng thông tư đó không được thực hiện tốt trên cả nước là oan cho một số tỉnh, thành," Bộ trưởng Sơn trả lời và nói thêm rằng Thông tư 29 tư ban hành 12/2025 và có hiệu lực ngày 14/2/2025. Có thể thấy, thời gian thực hiện thông tư chưa nhiều, nên đánh giá hiệu quả của nó như đại biểu nói e rằng hơi sớm.

Cũng theo Bộ trưởng, khi thông tư được ban hành đã được lấy ý kiến các bộ ngành, giáo viên. Vì vậy, tư lệnh ngành giáo dục cho rằng cần triển khai đầy đủ rồi mới đánh giá mức độ đầy đủ của nó. Để thông tư thực hiện có hiệu quả, Bộ trưởng bày tỏ mong muốn các địa phương cùng vào cuộc với ngành giáo dục để văn bản đi vào cuộc sống.

Tranh luận lại với câu trả lời của bộ trưởng, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy khẳng định viện dẫn ban đầu của mình không phải nhận định của cá nhân, mà là trích dẫn nguyên văn trang 20, Báo cáo số 719 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Do đó đại biểu quan tâm đến tính tương thích giữa các nhận định đối với nguyên nhân và giải pháp kèm theo.

Theo đại biểu, trong báo cáo có đánh giá việc thực hiện Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm chưa hiệu quả, vẫn còn khoảng cách giữa chính sách và thực tiễn. Bên cạnh đó, báo cáo cũng cho rằng các địa phương lúng túng trong thực hiện Thông tư 29. Vì vậy, đại biểu thấy nguyên nhân đưa ra không liên quan việc triển khai thông tư.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy cũng đánh giá việc tiếp cận vấn đề của ngành giáo dục chưa hợp lý, như việc đưa ngành nghề dạy thêm, học thêm vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện phải có tiêu chí liên quan quốc phòng, an ninh quốc gia hay trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng hoặc bảo vệ môi trường.

"Ngành nghề dạy thêm, học thêm tôi thấy không thuộc các tiêu chí này. Ngoài ra, từ năm 2020 trở về trước, dạy thêm, học thêm là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, còn từ 2020 trở về đây đã bỏ ra khỏi danh mục kinh doanh có điều kiện. Tại sao từ Thông tư 29/2024, mới triển khai thời gian ngắn lại đề xuất đưa vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện?", bà Thủy tranh luận.

Hồi đáp sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định, quá trình triển khai Thông tư 29 không có gì mâu thuẫn, đồng thời, sẽ tiếp thu góp ý của đại biểu.

Kiều Chinh