Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới

Tại Hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về "Thực trạng, thách thức và giải pháp tiêu dùng thuốc lá tại Việt Nam" do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức sáng 23/11, câu chuyện thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới có tác hại như thuốc lá truyền thống đang được gia tăng sử dụng trong giới trẻ đã được đề cập mạnh.

Tại tham luận "Các sản phẩm thuốc lá mới: tác hại, nguy cơ gia tăng sử dụng trong giới trẻ" do Ths. Bs. Nguyễn Tuấn Lâm (Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam) cho biết, hiện nay có rất nhiều thuốc lá mới xuất hiện và có chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá truyền thống.

Đơn cử như thuốc lá điện tử có nicotine, hoạt động theo cơ chế nung nóng một loại dịch chứa nicotine (e-liquid) tạo ra khí aerosol người sử dụng sẽ hít vào. Trong dung dịch thuốc lá điện tử thường có các chất tạo mùi và được pha trong chất Propylene Glycol và/hoặc Glycerin (đóng vai trò dung môi cho nicotine). Ngoài thuốc lá điện tử còn có các hình thức khác như xì gà điện tử (e-cigar), shisha điện tử (e-shishas).

Ở sản phẩm thuốc lá nung nóng iQOS của Phillip Morris cũng được chỉ ra là loại sản phẩm giảm phơi nhiễm, không tương đồng với giảm hại.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong tuyên bố ngày 27/7/2020 cũng nêu rõ, việc giảm phơi nhiễm một số hóa chất trong khói thuốc lá nung nóng (HTPs) so với thuốc lá không đồng nghĩa giảm nguy cơ sức khỏe với con người.

Mặt khác, một số chất độc trong khói HTPs còn cao hơn so với trong khói thuốc thông thường và còn có một số hóa chất mới không có trong khói thuốc thông thường. Dù thuốc lá nung nóng được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá. Thậm chí, một số chất được xếp vào nhóm gây ung thư.

Đáng chú ý là các loại thuốc lá mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng) đang được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay… Các sản phẩm này cũng đang được quảng cáo khá phổ biến trên mạng xã hội được sử dụng phổ biến bởi giới trẻ như Facebook, Instagram, Tiktok. Người tiêu dùng có thể dễ dàng mua bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá mới trên Internet, các trang mạng xã hội.

Trong khi đó, theo bà Trần Thị Trang, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá chưa có quy định điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Bà Trần Thị Trang, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, Bộ Y tế đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới

Theo đó, Việt Nam hiện mới có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điếu do Bộ Y tế ban hành. Các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn của thuốc lá trong Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá chưa điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Chưa có thông tin về thành phần, các chất có trong thuốc lá mới (trên 18.000 chất và hương liệu), chưa đủ thông tin để xác định thành phần các chất cần kiểm soát trong quy chuẩn kỹ thuật…

Đặc biệt, Luật, Thông tư liên tịch số 05/2013/TTLT-BYT-BCT hướng dẫn in cảnh báo sức khỏe đối với bao thuốc lá điếu, không điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Quan điểm, định hướng đề xuất chính sách của Bộ Y tế là nhất quán quan điểm bảo vệ sức khỏe người dân trên các lợi ích kinh tế, dựa trên căn cứ khoa học, điều kiện thực tiễn của Việt Nam: không thí điểm các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Bộ Y tế cũng đề nghị cấm toàn bộ các sản phẩm thuốc lá mới vì các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều là các sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Các loại này cũng làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ và trẻ em gái; gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của thanh thiếu niên nên Nhà nước cần phải bảo vệ giới trẻ; phù hợp với xu hướng của các nước trong khu vực và trên thế giới và khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới và điều kiện Việt Nam.

WHO cũng khuyến cáo các quốc gia thành viên ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng thuốc lá nung nóng và cho rằng, cho phép thí điểm thuốc lá nung nóng dẫn đến khó có thể kiểm soát được các sản phẩm tương tự…

Các nhóm sản phẩm thuốc lá mới
1. Thuốc lá điện tử có nicotine (Electronic nicotine delivery systems -ENDS)
- ENDS nung nóng một loại dịch chứa nicotine (e-liquid) tạo ra khí aerosol người sử dụng sẽ hít vào. Trong dung dịch thuốc lá điện tử thường có các chất tạo mùi và được pha trong chất Propylene Glycol và/hoặc Glycerin (đóng vai trò dung môi cho nicotine).
- Ngoài thuốc lá điện tử còn có các hình thức khác như xì gà điện tử (e-cigar), shisha điện tử (e-shishas).
- Thuốc lá điện tử không chứa nicotine (Electronic non-nicotine delivery systems -ENDS): ENNDS có cơ chế hoạt động tương tự ENDS, nhưng không chứa nicotine. Tuy nhiên một số mẫu vẫn có nicotine. Có thể sếp chung nhóm ENDS.
2. Thuốc lá nung nóng (Heated tobacco products-HTP)
- HTPs nung sợi thuốc lá tới nhiệt độ nhất định bằng thiết bị làm nóng sử dụng pin. Nhiệt độ này thấp hơn nhiệt độ cháy ở đầu điếu thuốc lá (khoảng 600 °C).
Ví dụ: iQOS (Phillip Morris), Glo (BAT), Ploomtech
- Nhóm sản phẩm hỗn hợp (hybrid): có cả sợi thuốc lá và dung dịch nicotine
Ví dụ: Li Hybrid, Ploomtech, Glo ifuse.

Hoàng Nam