Bộ Y tế họp khẩn: 40.000 ca nghi sởi, 5 người tử vong

Trước diễn biến phức tạp của bệnh sởi, chiều 15/3 Bộ Y tế đã tổ chức họp khẩn "Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng chống bệnh sởi".

Tốc độ lây của sởi nhanh hơn Covid-19

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trên thế giới, tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, trong đó một số bệnh có vắc xin phòng bệnh từ lâu (sởi, ho gà...) có xu hướng gia tăng tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Năm 2024, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo việc gia tăng số ca mắc bệnh sởi và nguy cơ bùng phát dịch sởi tại nhiều khu vực trên toàn thế giới với 184 quốc gia ghi nhận trường hợp mắc.

Trong 5 năm qua, dịch sởi đã bùng phát ở 103 quốc gia, nguyên nhân chính là do tỷ lệ tiêm vắc xin thấp (80% hoặc ít hơn). WHO đã đưa ra cảnh báo về việc gia tăng số ca mắc bệnh sởi và nguy cơ bùng phát dịch sởi tại nhiều khu vực trên toàn thế giới.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại Hội nghị.

Từ đầu năm 2025 đến nay cả nước ghi nhận 40 nghìn trường hợp nghi sởi, trong đó có 3.447 trường hợp dương tính với sởi tại 61 tỉnh, thành phố, 5 trường hợp tử vong ở TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước...

57% số ca mắc tập trung ở khu vực phía Nam; 15% ở khu vực phía Bắc và miền Trung là 19%. So với cùng kỳ năm 2024, số ca mắc sởi thời điểm hiện tại tăng khoảng 30 lần.

Số ca mắc phân bố rải rác ở các nhóm tuổi, trong đó trẻ từ 9 tháng đến dưới 15 tuổi chiếm 72,7%; dưới 9 tháng tuổi 15% và 6 tháng tuổi là 5,4%. Đặc biệt có gần 10% trẻ từ 6-9 tháng tuổi mắc sởi - đây là nhóm chưa đến tuổi tiêm chủng vắc xin sởi. Số mắc là trẻ nam cao hơn nữ.

Trong số các ca mắc sởi có hơn 90% chưa tiêm vắc xin, 4,9% không rõ tiền sử tiêm chủng và 4,3% đã tiêm.

Bộ Y tế dự báo dịch sởi đang có xu hướng giảm, nhưng chưa dừng lại hoàn toàn và vẫn cần hết sức thận trọng với nguy cơ bùng phát, đặc biệt tại các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

"Đặc trưng của bệnh sởi là lây lan nhanh. 90% người chưa có miễn dịch sẽ bị mắc nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân. Trung bình 1 người mắc sởi có thể lây cho 12 đến 18 người khác và chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95%”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết.

Quang cảnh cuộc họp tại Bộ Y tế.

Tại Việt Nam, việc biến đổi khí hậu, giao mùa làm cho tình hình dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, số ca mắc sởi có xu hướng tăng. Trước khi triển khai tiêm 1 liều vắc xin sởi trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, tình hình dịch sởi vẫn diễn biến phức tạp.

Số mắc ghi nhận chủ yếu ở miền Bắc với tỷ lệ mắc là 137,7/100.000 dân năm 1979 và 125,7/100.000 dân năm 1983, đây là 2 đỉnh của một chu kỳ dịch sởi cách nhau khoảng 3-4 năm.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, việc tiêm vắc xin sởi được bắt đầu đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam từ tháng 10/1985. Sau 40 năm tổ chức tiêm vắc xin sởi cho trẻ em, tỷ lệ mắc sởi đã giảm rõ rệt.

Tỷ lệ mắc bệnh sởi đã giảm xuống từ 112,8/100.000 dân năm 1986 xuống còn 29,8/100.000 dân năm 2010, sau chiến dịch tiêm vắc xin sởi cho trẻ từ 1-5 tuổi trên toàn quốc cuối năm 2010 tỷ lệ mắc sởi tiếp tục giảm trong các năm 2010 - 2012. Tuy nhiên vẫn tạo những đợt bùng phát dịch sởi theo chu kỳ khoảng 5 năm: đợt dịch sởi 2014-2015, 2019-2020 và đợt này là 2024-2025.

Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu, các địa phương cần theo dõi sát diễn biến dịch bệnh và báo cáo ngay tình hình. Bên cạnh đó, cần huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành chứ không chỉ có ngành y tế; đồng thời chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế, nhất là các vùng có nguy cơ cao để xử lý ngay dịch bệnh.

Tốc độ tiêm chủng chậm so với tốc độ lây lan của dịch

Để ngăn ngừa dịch sởi bùng phát cần bao phủ vắc xin từ trên 95% với 2 liều vắc xin phòng sởi trong cộng đồng.

Hiện nay Bộ Y tế đang chỉ đạo các địa phương triển khai tổ chức tiêm chủng vắc xin phòng bệnh sởi theo kế hoạch.

Họp khẩn "Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác phòng chống bệnh sởi".

Tính đến nay 28 tỉnh, thành phố đã kết thúc chiến dịch tiêm vắc xin phòng, chống dịch sởi giai đoạn 1. Tuy nhiên, hiện một số tỉnh tỷ lệ tiêm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm, trong đó có sởi chỉ đạt từ 40-50%, đặc biệt có 2 tỉnh tỷ lệ tiêm bằng 0%.

"Tốc độ tiêm chủng đang chậm so với tốc độ lây lan của dịch”, TS Hoàng Minh Đức - Cục trưởng Cục Phòng bệnh lo ngại.

Đặc biệt, trong cộng đồng đang có hiện tượng “anti vắc xin”. "Sau Covid-19, một số người dân cho rằng tiêm vắc xin hay không tiêm vắc xin như nhau nên không đưa trẻ đi tiêm. Cùng với đó, trẻ ở vùng sâu, vùng xa tiếp cận với dịch vụ tiêm chủng còn khó khăn", TS Hoàng Minh Đức cho biết.

Trước diễn biến của tình hình dịch hiện nay, GS.TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho rằng, các địa phương cần quản lý 2 đối tượng, đó là đối tượng chưa tiêm và khó tiêm ở vùng sâu, vùng xa. Để bảo đảm tỷ lệ tiêm chủng đạt trên 95% cần phải rà soát tỷ lệ tiêm chủng đến từng xã, phường, tránh bỏ lọt đối tượng.

“Chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất 95% do đó cần phải đẩy nhanh tốc độ tiêm vắc xin”, GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.

Tiêm vắc xin để bảo vệ trẻ - Ảnh minh họa

Trước diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh sởi, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đề nghị, UBND các tỉnh, thành phố phải ưu tiên bảo đảm nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng, chống bệnh sởi, đặc biệt là với các đối tượng trẻ em chưa đến độ tuổi tiêm chủng hoặc chưa tiêm đủ mũi vắc xin.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng yêu cầu các tỉnh, thành phố rà soát các khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp để tổ chức tiêm bù, tiêm vét và bảo đảm không để dịch bệnh lây lan rộng.

Thúy Nga/ VietnamDaily