'Bữa ăn 10 tệ' và cách tiết kiệm đến cùng cực của giới trẻ Trung Quốc

Tuy nhiên, thực tế lại đối lập. Chuyên viên tiếp thị 39 tuổi ở Thượng Hải là một trong số nhiều người Trung Quốc ở độ tuổi 20-30 buộc phải cắt giảm chi tiêu và sống tằn tiện trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp tăng, thị trường bất động sản chững lại, theo Reuters.

"Tôi không còn làm móng tay, không làm tóc nữa và chỉ mua mỹ phẩm nội địa", Fu nói.

Tiết kiệm theo kiểu mới đang được khuếch đại bởi những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, trở thành mối đe dọa lớn đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Chi tiêu của người tiêu dùng chiếm hơn một nửa GDP của Trung Quốc.

"Chúng tôi đã lập biểu đồ để xem xét hành vi của người tiêu dùng trong 16 năm qua và thấy rằng giai đoạn này là lúc mà người tiêu dùng trẻ tuổi lo lắng nhất", Benjamin Cavender, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Nghiên cứu Thị trường Trung Quốc (CMR), cho biết.

Giới trẻ Trung Quốc ngày càng tiết kiệm, hạn chế tiêu xài vì lo lắng tương lai bất ổn. Ảnh: Reuters.

Không đầu tư, hạn chế tiêu xài

Theo số liệu của chính phủ Trung Quốc, tỷ lệ thất nghiệp ở những người 16-24 tuổi ở mức gần 19%, sau khi đạt mức kỷ lục 20% vào tháng 7.

Theo hai cuộc khảo sát trong lĩnh vực bán lẻ và thương mại điện tử, nhiều người trẻ đã bị cắt giảm lương. Mức lương trung bình ở 38 thành phố lớn của Trung Quốc đã giảm 1% trong 3 tháng đầu năm nay, theo dữ liệu của công ty tuyển dụng trực tuyến Zhilian Zhaopin.

Do đó, một số người trẻ thích tiết kiệm hơn là tiêu xài.

"Tôi thường đi xem 2 bộ phim mỗi tháng, nhưng đã không bước vào rạp chiếu kể từ khi đại dịch bùng phát", Fu cho biết.

Doanh số bán lẻ ở Trung Quốc chỉ tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 7, phục hồi lên 5,4% vào tháng 8 nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức chung là 7% trong năm 2019, trước đại dịch.

Chi tiêu cá nhân giảm đe dọa đến sự phát triển của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Ảnh: Global Times.

Theo khảo sát hàng quý gần đây, ngân hàng trung ương của Trung Quốc PBOC, gần 60% người dân có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn thay vì tiêu dùng hoặc đầu tư. Vào 3 năm trước, tỷ lệ này là 45%.

Các hộ gia đình Trung Quốc nói chung đã gửi thêm 10,8 nghìn tỷ nhân dân tệ (1,54 nghìn tỷ USD) vào khoản tiết kiệm ngân hàng trong 8 tháng đầu năm, tăng từ 6,4 nghìn tỷ nhân dân tệ trong cùng kỳ năm ngoái.

Đó là vấn đề lớn đối với các nhà hoạch định chính sách kinh tế của Trung Quốc, những người từ lâu đã dựa vào việc tăng tiêu dùng để thúc đẩy tăng trưởng.

Trung Quốc là nền kinh tế hàng đầu duy nhất cắt giảm lãi suất trong năm nay, với nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng. Các ngân hàng lớn đều đã cắt giảm lãi suất tiền gửi cá nhân vào ngày 15/9, một biện pháp nhằm giảm tiết kiệm và thúc đẩy tiêu dùng.

Bữa tối 10 nhân dân tệ

Sau nhiều năm chủ nghĩa tiêu dùng được thúc đẩy bởi lương tăng, tín dụng dễ dàng và mua sắm trực tuyến thuận tiện, xu hướng tiết kiệm mới đang khiến giới trẻ Trung Quốc trở nên giống với những bậc cha mẹ cẩn trọng của họ, thế hệ lớn lên trong giai đoạn khó khăn và hình thành lối sống tằn tiện trước khi nền kinh tế phát triển.

"Giữa thị trường việc làm khó khăn và áp lực kinh tế, cảm giác bất an và không chắc chắn của những người trẻ tuổi là điều mà họ chưa bao giờ trải qua", Zhiwu Chen, giáo sư tài chính tại Trường Kinh doanh Đại học Hong Kong, cho biết.

Tuy nhiên, khác với thế hệ trước, một số người trẻ đang thể hiện tính tiết kiệm trên mạng xã hội.

Một phụ nữ ở độ tuổi 20 tại thành phố Hàng Châu đã thu hút hàng trăm nghìn người theo dõi khi đăng hơn 100 video về cách làm bữa tối chỉ với 10 nhân dân tệ (tương đương 1,4 USD) trên ứng dụng phong cách sống Xiaohongshu và trang web phát trực tuyến Bilibili.

Trong clip dài một phút với gần 400.000 lượt xem, người phụ nữ chế biến món ăn làm từ phi lê cá ba sa trị giá 4 nhân dân tệ, 5 nhân dân tệ tôm đông lạnh và 2 nhân dân tệ tiền mua rau.

Nhiều cuộc thảo luận trên mạng xã hội cũng chia sẻ các mẹo tiết kiệm tiền, chẳng hạn như thử thách sống với 1.600 nhân dân tệ (228 USD) một tháng ở Thượng Hải, một trong những thành phố đắt đỏ bậc nhất Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc đang tìm mọi cách thúc đẩy chi tiêu của người dân. Ảnh: AP.

Yang Jun, người cho biết cô ngập sâu trong nợ thẻ tín dụng trước đại dịch, đã thành lập một nhóm có tên là Low Consumption Research Institute (tạm dịch: nghiên cứu chi tiêu ở mức thấp) trên nền tảng Douban vào năm 2019.

Nhóm hiện có hơn 150.000 thành viên. Yang cho biết cô đang cắt giảm nhiều khoản chi tiêu như uống cà phê mỗi ngày và bán một số đồ đạc trên các trang mua bán đồ cũ để kiếm tiền.

"Covid-19 khiến mọi người bi quan. Bạn không thể giống như trước đây, tiêu hết số tiền kiếm được và hy vọng lấy lại vào tháng sau", cô gái 28 tuổi nói.

Yang chia sẻ nhờ sống tiết kiệm hết mức mà cô đã trả được hết nợ.

Trong khi đó, Fu, chuyên viên tiếp thị, cho biết đã chuyển sang dùng các loại mỹ phẩm của thương hiệu trong nước với mức giá rẻ hơn khoảng 60% so với hàng nước ngoài xách tay.

Fu cũng hoãn kế hoạch bán hai căn hộ nhỏ để mua một ngôi nhà lớn hơn ở gần trường học của con trai và từ bỏ việc nâng cấp chiếc xe hơi gia đình đang sử dụng.

"Vì sao tôi không dám đổi nhà và xe, dù hoàn toàn đủ tiền để làm điều đó? Vì mọi thứ giờ đây đều không chắc chắn", Fu bày tỏ.

Lê Vy