Bức tranh phụ nữ nguyện cầu

Họa sĩ René Bassouls là một trong số những nhân vật như thế. Ông có nhiều bức tranh cho thấy sự "hòa tan" vào đời sống văn hóa bản địa, bức "Cầu nguyện trước thần phật" (Guru Rinpoché) là một trong số đó.

Trong bức họa chất liệu phấn màu có kích thước 53,5 x 45,5 cm với chữ ký của tác giả ở góc dưới bên trái, họa sĩ đã khắc họa hình ảnh hai người phụ nữ đang thực hiện nghi lễ thắp nhang cầu khấn trước thần phật. Cả hai đều bận trang phục áo dài truyền thống, khăn vấn tóc màu sắc nâu sòng, giản dị cung kính trang nghiêm trong bối cảnh một ngôi đền hoặc chùa cổ ở nước ta thời xưa. Tác giả cho thấy phong cách tả thực khi sử dụng chất liệu phấn màu với sắc độ chủ đạo là sắc vàng, nâu và đỏ trầm đặc tả khung cảnh và không khí ở một địa danh mang tính tâm linh. Sắc vàng tươi ánh lên lung linh trong những chi tiết khuôn hình cho thấy thái độ cung kính cũng như vẻ đẹp của lòng sùng đạo, của ánh sáng từ bi tiếp dẫn con người đến với các đấng linh thiêng. Từng chi tiết nhỏ như bệ thờ, bát hương, câu đối chữ Hán, tấm chiếu trải hay bóng người đều được chăm chút một cách kỹ lưỡng.

Đi đền, đi chùa nguyện cầu những điều tốt lành cho gia đình là một nét đẹp trong tập tục truyền thống của dân tộc ta, cũng như trong văn hóa phương Đông nhiều đời nay. Người phụ nữ, những người bà, người mẹ luôn duy trì và gìn giữ nền nếp ấy. Biết bao người hôm nay đã lớn lên cùng những lời tụng kinh niệm phật, những kỷ niệm theo chân bà, theo chân mẹ đi lễ chùa, lễ đền, sống trong không khí trang nghiêm, thuần hậu bên những mái chùa, mái đình, mái đền cổ cùng bao câu chuyện huyền tích ngàn năm. Có lẽ trên hành trình Đông Dương của mình, họa sĩ người Pháp đã nhiều lần bắt gặp và ấn tượng hình ảnh quen thuộc, những phụ nữ Việt đi lễ chùa, cúi đầu trước các đấng thần phật. Điều đó đã khắc sâu vào trong tâm trí ông và những nét vẽ, bức chân dung cho thấy niềm mến thương, một phút lặng nhìn cuộc sống.

Người phụ nữ Việt Nam với những phẩm chất hiền lương, trung hậu, niềm tin tôn giáo trong họ càng trở nên căn cốt, đậm sâu. Bằng những nét vẽ chân phương, mộc mạc và cũng mang tính chính xác cao, một họa sĩ ngoại quốc đã bày tỏ lòng ngưỡng vọng với một nét đẹp tâm linh ở một vùng đất ông đã yêu mến và gắn bó. Bức tranh là một tác phẩm ghi lại hành trình sáng tạo của René Bassouls cũng như trở thành tư liệu quý về bản sắc văn hóa tâm linh được thực hành trong tĩnh lặng.

Mộc Anh