Bùi Văn Phụng - nông dân chế tạo máy làm bún liên hoàn

Anh Bùi Văn Phụng giới thiệu sản máy sản xuất bún, phở, bánh ướt do anh chế tạo - Ảnh: Trần Thúy

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình làm bún ở làng nghề bún truyền thống xã Triệu Sơn, anh Phụng thấu hiểu được cảnh thức khuya dậy sớm, trải qua nhiều công đoạn rất vất vả mới làm ra sản phẩm. Thời điểm đó nghề làm bún chủ yếu làm bằng thủ công, các dụng cụ đều thô sơ do người dân tự chế tác như cối đá, chày gỗ, rổ rá đan bằng tre, lá chuối... Bên cạnh đó quá trình sản xuất phải trải qua công đoạn ngâm ủ gạo phụ thuộc rất lớn vào thời tiết. Từ thực tế đó, anh nung nấu ý định chế tạo ra máy làm bún nhằm rút ngắn một vài công đoạn để các hộ sản xuất đỡ vất vả.

Năm 1994, anh bắt đầu với ý tưởng tạo ra máy xay gạo thay cho công đoạn giã gạo thành bột bằng cối đá. Với trình độ lớp 12, không học qua cơ khí cũng như kỹ thuật điện, anh tự tìm hiểu qua tivi, báo, đài, sản phẩm đầu tay là máy xay gạo chạy bằng máy nổ, vừa sử dụng vừa rút kinh nghiệm để hoàn thành dần. Anh Phụng chia sẻ: Thời gian đó ở Quảng Trị và các vùng lân cận chưa có máy cắt, máy tiện vật liệu nên những ý tưởng không thực hiện được. Qua tìm hiểu anh mới tìm vào Thành phố Hồ Chí Minh để học, kết hợp với kinh nghiệm thực tế của bản thân. Với 45 triệu đồng vay mượn được, năm 2007 bắt đầu mở xưởng cơ khí nhỏ tự tạo ra các loại máy tách lúa tạp chất từ gạo…, đến nay anh đã tự tạo ra được chuỗi máy làm bún, phở, bánh ướt liên hoàn bằng hệ thống điện tự động hóa 3 pha. Gạo sau khi được xay thành bột bỏ vào máy liên hoàn sẽ cho ra sản phẩm bún, phở, bánh ướt đạt chất lượng. Hệ thống máy liên hoàn gồm máy đánh bột, ép thành sợi (phở, bún) rồi cuối cùng là nồi luộc sợi chín, tùy sản phẩm mà hệ thống máy liên hoàn khác nhau ở bộ phận tạo khuôn thành phẩm. “Tôi làm thợ sản xuất ra máy nhưng chính những người dân vận hành máy góp ý những hạn chế, chia sẻ kinh nghiệm về máy để tôi dần khắc phục và hoàn thiện máy. Tùy theo năng suất sản xuất của hộ là 1,5 – 2 tạ/giờ, 2,5 – 3 tạ/giờ hay cao hơn để chế tạo ra máy có công suất tương ứng để tiết kiệm điện cho người làm nghề. Hiện tại, tôi vẫn đang ấp ủ chế tạo được dàn máy liên hoàn đối với làm bột bánh canh thay vì từng công đoạn riêng lẻ của từng loại máy độc lập như hiện nay. Hiện giá bán 70 – 80 triệu đồng/dàn máy làm bún liên hoàn tùy công suất máy hoặc tùy nhu cầu của hộ sản xuất cần từng loại máy độc lập với những mức giá khác nhau”, anh Phụng cho biết.

Những năm gần đây, do nhu cầu sử dụng bún, phở, bánh ướt, mì Quảng các loại ngày càng nhiều, các dàn máy làm bún liên hoàn của anh Phụng càng phát huy tác dụng. Thời gian đầu, mỗi tháng cơ sở sản xuất 4 dàn máy để kịp cung cấp, dần thị trường máy bảo hòa nên anh chủ yếu sản xuất theo đơn đặt hàng. Theo lời anh Phụng, từ năm 2007 đến nay cơ sở của anh đã sản xuất hơn 500 máy các loại như: máy tách tạp chất, máy vo gạo, máy xay gạo, bột, máy ép, dàn máy liên hoàn… Ngoài phục vụ các hộ làm nghề trong tỉnh và các tỉnh Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, con em trong xã qua Lào lập nghiệp cũng tìm về cơ sở đặt mua máy. Với diện tích 200 m2 , xưởng sản xuất cơ khí của gia đình anh Bùi Văn Phụng đã tạo việc làm cho 4-5 thợ với mức thu nhập 5-6 triệu đồng/người/tháng. Ngoài xưởng cơ khí, gia đình anh còn có cơ sở xay xát, cung cấp lúa, gạo lớn của địa phương và các vùng lân cận. Sau khi trừ chi phí, khấu hao tài sản, thu nhập của gia đình anh mỗi năm khoảng 600 triệu đồng.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Triệu Sơn Nguyễn Cường cho biết: Xã Triệu Sơn nổi tiếng với hai làng nghề làm bún truyền thống là Linh Chiểu và Thượng Trạch với hơn 100 hộ làm nghề. Anh Bùi Văn Phụng là người tiên phong chế tạo ra các loại máy sản xuất bún, phở, bánh, bột các loại với giá phù hợp với khả năng của người làm nghề nên đến nay, hầu hết các hộ làm nghề đều sử dụng loại máy của anh sản xuất, nhờ đó nghề làm bún đỡ vất vả hơn, tiết kiệm được công lao động. Cơ sở sản xuất cơ khí và xay xát lúa gạo của anh đã giải quyết được việc làm cho nhiều lao động địa phương. Anh đã đóng góp rất lớn trong việc đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần làm nên thương hiệu “Bún sạch Vạn Linh” (thôn Linh Chiểu) đạt 3 sao của Chương trình OCOP của tỉnh năm 2019 và nhãn hiệu tập thể “Bún Thượng Trạch” năm 2020.

Từ một nông dân làm bún, thấu hiểu được những vất vả của người làm nghề, anh Bùi Văn Phụng đã trở thành một người thợ cơ khí với những sáng chế được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận. Anh Phụng đã được bình chọn là hội viên sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh nhiều năm liền, được Hội Nông dân tỉnh tuyên dương tại Hội nghị tổng kết phong trào sản xuất kinh doanh giỏi giai đoạn 2010 - 2016 và nhiều giấy khen, bằng khen về những sáng chế của mình.

Trần Thúy