Bún bò Huế chính thức trở thành Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Di sản từ tri thức dân gian

Không đơn thuần là một món ăn, bún bò Huế là kết tinh của hàng trăm năm tri thức dân gian được chắt lọc, lưu truyền qua nhiều thế hệ. Từ những làng nghề truyền thống như làng bún Vân Cù, Ô Sa, cho đến các gia đình nghệ nhân nấu bún lâu đời, tất cả đã góp phần hình thành nên một biểu tượng ẩm thực mang đậm dấu ấn văn hóa vùng đất Thần Kinh.

Bún bò Huế gắn bó sâu sắc với đời sống cộng đồng - hiện diện trong các dịp cúng giỗ, lễ hội, sinh hoạt thường nhật - trở thành phần không thể thiếu trong tâm thức người Huế. Theo dòng chảy thời gian, món ăn đã vượt khỏi biên giới vùng miền, hiện diện ở khắp các thành phố lớn trên cả nước, được người Việt và bạn bè quốc tế đón nhận nồng nhiệt.

Bún bò Huế không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn được ghi nhận rộng rãi trên các diễn đàn ẩm thực quốc tế. Năm 2014, đầu bếp huyền thoại Anthony Bourdain từng ca ngợi món ăn này trên kênh CNN là “món súp tuyệt vời nhất tôi từng nếm thử”. Năm 2016, bún bò Huế được Tổ chức Kỷ lục châu Á đưa vào Top 100 món ăn đạt giá trị ẩm thực châu Á.

Trang TasteAtlas - chuyên trang ẩm thực nổi tiếng thế giới - cũng xếp bún bò Huế vào Top 100 món ăn sáng ngon nhất toàn cầu. Đồng thời, món ăn này góp phần đưa Huế lọt vào danh sách 35 thành phố có nền ẩm thực hấp dẫn nhất thế giới, theo bình chọn năm 2023.

Đằng sau danh tiếng của bún bò Huế là những người thầm lặng gìn giữ và truyền dạy tinh hoa món ăn này qua từng thế hệ. Những nghệ nhân như Mai Thị Trà, Hoàng Thị Như Huy, Tôn Nữ Thị Hà, Phan Tôn Gia Hiền… đã cống hiến cả đời mình cho việc bảo tồn giá trị của món bún truyền thống – từ kỹ thuật chọn nguyên liệu, nêm nếm gia vị, hầm nước lèo cho đến cách trình bày sao cho vừa đẹp mắt, vừa giữ đúng bản sắc ẩm thực Huế.

Sự công phu và chuẩn mực ấy chính là linh hồn của món ăn - khiến cho bún bò Huế không bị hòa tan giữa muôn vàn biến tấu hiện đại.

Hướng tới thành phố sáng tạo UNESCO

Theo Sở Văn hóa và Thể thao TP Huế, việc được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể lần này sẽ là bước đệm quan trọng để thành phố tiếp tục triển khai chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa gắn với du lịch ẩm thực. Đồng thời, Huế cũng đang từng bước hoàn thiện hồ sơ đề cử trở thành Thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực ẩm thực, nơi bún bò Huế là một trong những đại diện tiêu biểu.

Sắp tới, các hoạt động như truyền dạy nghề, tôn vinh nghệ nhân, tổ chức lễ hội bún bò Huế, quảng bá trên nền tảng số… sẽ được triển khai đồng bộ, góp phần lan tỏa sâu rộng giá trị tri thức dân gian của món ăn này đến cộng đồng trong và ngoài nước.

Bún bò Huế không chỉ là món ăn làm say lòng thực khách, mà còn là một di sản sống - kết nối truyền thống và hiện đại, văn hóa và con người, bản sắc địa phương và vị thế quốc tế. Việc được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lần này là lời khẳng định mạnh mẽ: Ẩm thực Huế, và rộng hơn là ẩm thực Việt, đủ sức chinh phục thế giới bằng sự tinh tế, độc đáo và chiều sâu văn hóa hiếm có.

Hải Nhi - Hải Oanh