Bước đột phá về công nghiệp chế biến

Dây chuyền chế biến tại Trung tâm Chế biến rau quả Doveco Sơn La.

Ưu tiên cho các nhà máy chế biến

Thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU, tỉnh ta đã triển khai các giải pháp theo hướng đồng bộ, như xây dựng cơ chế, chính sách, lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ, phát triển vùng nguyên liệu; đẩy mạnh chuyển giao và áp dụng khoa học, công nghệ tiên tiến vào sản xuất, chế biến, bảo quản nông sản, kết nối sản xuất nông nghiệp với công nghiệp chế biến, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm. Ưu tiên phát triển ngành công nghiệp chế biến tạo ra các sản phẩm nông nghiệp có sức cạnh tranh cao, hàm lượng giá trị gia tăng lớn, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp và thủy sản.

Hình thành và phát triển các vùng chuyên canh quy mô lớn, cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy, với hơn 23.313 ha cà phê; trên 5.900 ha chè; 10.000 ha mía; 44.176 ha sắn; 85.000 ha cây ăn quả các loại, cùng với các loại rau và chăn nuôi và thủy sản số lượng lớn. Khuyến khích, hỗ trợ các hình thức liên kết hợp tác, liên kết tổ chức sản xuất gắn với chế biến sâu, xây dựng quảng bá thương hiệu, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Tỉnh chú trọng xây dựng quy hoạch, xây dựng các khu, cụm công nghiệp; phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ phục vụ công nghiệp chế biến nông sản, làm cơ sở thu hút đầu tư. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã thu hút đầu tư 11 dự án chế biến nông sản quy mô lớn; trong đó, 10 dự án được cấp chủ trương đầu tư mới. Điển hình là Dự án Trung tâm Chế biến rau, quả Doveco Sơn La, tại Mai Sơn; Dự án Nhà máy Chế biến đường lỏng glucose BHL Sơn La, tại Khu công nghiệp Mai Sơn; Nhà máy Chế biến nông sản của Công ty cổ phần Nafoods Tây Bắc, tại huyện Mộc Châu; Dự án đầu tư chế biến, bảo quản sản phẩm nông nghiệp Mộc Châu của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển nông sản Tây Bắc; Tổ hợp trang trại sinh thái và trang trại bò sữa công nghệ cao của Công ty cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu...

Một trong những nhà máy hoàn thành, đi vào hoạt động trong giai đoạn 2021-2025 là nhà máy chế biến cà phê của Công ty cổ phần chế biến cà phê Sơn La. Ông Nguyễn Như Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty, cho biết: Với sự quan tâm tạo điều kiện của tỉnh, Công ty đầu tư xây dựng Nhà máy chế biến cà phê, có công suất thiết kế 50.000 tấn quả tươi/năm. Công ty đang liên kết với 679 hộ, cá nhân xây dựng vùng sản xuất cà phê ứng dụng công nghệ cao khu vực Mai Sơn, quy mô 368 ha; tạo việc làm trực tiếp trong nhà máy cho hơn 100 lao động địa phương.

Dây chuyền chế biến tại Trung tâm Chế biến rau quả Doveco Sơn La.

Tăng tỷ trọng công nghiệp chế biến

Công nghiệp chế biến của tỉnh có bước phát triển về số lượng và chất lượng; đa dạng các sản phẩm từ cây công nghiệp; chế biến rau, quả; chế biến các sản phẩm từ sữa bò; chế biến các sản phẩm từ thịt, thủy sản... Quy mô sản xuất mở rộng, tăng dần tỷ trọng công nghiệp chế biến, từ sản phẩm thô sang chế biến sâu, tạo giá trị tăng cao.

Đến nay, toàn tỉnh có 19 nhà máy và gần 600 cơ sở chế biến nông sản đang hoạt động, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, tập đoàn uy tín trong và ngoài nước đầu tư vào lĩnh vực chế biến, bảo quản, xuất khẩu nông sản. Trong đó, 9 cơ sở chế biến cà phê quy mô lớn, đáp ứng nhu cầu chế biến trên 50% sản lượng cà phê quả tươi toàn tỉnh; trên 20 doanh nghiệp, HTX chế biến chè; 1 nhà máy chế biến đường của Công ty cổ phần Mía đường Sơn La, công suất 5.000 tấn mía/ngày; 2 nhà máy chế biến sắn; 4 nhà máy lớn chế biến rau, quả; 1 nhà máy chế biến sữa bò... Có 58 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh; 214 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên và 29 sản phẩm nông sản được cấp văn bằng bảo hộ. Giá trị hàng hóa nông sản, thực phẩm tham gia xuất khẩu giai đoạn 2021-2025 không ngừng tăng lên, năm 2021 đạt 104,1 triệu USD, đến năm 2025 ước đạt 208 triệu USD. Các sản phẩm xuất khẩu chủ yếu: Cà phê, chè, sắn và các sản phẩm từ sắn, chuối, xoài, nhãn, chanh leo...

Trung tâm Chế biến rau, quả Doveco Sơn La được khánh thành ngày 19/5/2023, là tổ hợp nhà máy chế biến nông sản hiện đại, với tổng công suất 52.000 tấn sản phẩm/năm. Mới đây, Doveco Sơn La tiếp tục đưa vào vận hành dây chuyền đồ hộp giấy dành cho rau quả, với công nghệ Thụy Điển (Tetra Recart) đầu tiên tại Việt Nam, công suất tối đa 6.000 hộp/giờ, khoảng 6-8 triệu hộp/năm. Ông Phạm Ngọc Thành, Phó Tổng giám đốc Công ty Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco), cho biết: Dây chuyền mới đóng gói nhiều loại nông sản cao cấp của Việt Nam nói chung và nông sản Sơn La nói riêng, như: Ngô ngọt, nước ép dứa, các loại đậu... hỗ trợ tiêu thụ và xuất khẩu nông sản địa phương, tạo thêm các cơ hội việc làm và thúc đẩy chuỗi giá trị nông nghiệp của nông dân, hợp tác xã của Sơn La và các tỉnh lân cận.

Phối cảnh dự án chế biến sữa tại Mộc Châu của Công ty cổ phần sữa Việt Nam.

Mục tiêu trở thành trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp

Trong mục tiêu tổng quát dự thảo văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025-2030, xác định: Phát triển nhanh, bền vững, lấy nông nghiệp hàng hóa công nghệ cao, công nghiệp chế biến là trung tâm. Phấn đấu đến năm 2030, Sơn La trở thành trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng trung du và miền núi phía Bắc.

Với quyết tâm chính trị cao, tỉnh Sơn La triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện mục tiêu đề ra. Trong đó, tập trung hỗ trợ các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ triển khai đưa vào vận hành các dự án đã được cấp chủ trương đầu tư.

Dự án Tổ hợp “Thiên đường sữa Mộc Châu” của Công ty cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu là một trong những dự án lớn, gồm 2 hạng mục: Trang trại sinh thái, bò sữa công nghệ cao Mộc Châu và Nhà máy chế biến sữa công nghệ cao Mộc Châu. Các cấp, các ngành của tỉnh đã tích cực hỗ trợ đơn vị để hoàn thành các thủ tục chuẩn bị đầu tư, đất đai, quy hoạch chi tiết, môi trường, giải phóng mặt bằng, xây dựng.

Ông Phạm Hải Nam, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu, chia sẻ: Công ty tập trung triển khai hạng mục trang trại sinh thái, bò sữa công nghệ cao Mộc Châu, với quy mô 4.000 con, tổng vốn đầu tư 1.000 tỷ đồng. Phấn đấu quý I/2026, sẽ đưa vào vận hành trang trại và quý II/2026 hoàn thành giai đoạn 1. Dự án Nhà máy sữa công nghệ cao, Công ty CP Giống bò sữa Mộc Châu được chia làm 2 giai đoạn, giai đoạn I (2022-2025), vốn đầu tư 743 tỷ đồng; giai đoạn II (2029-2030) vốn đầu tư 1.257 tỷ đồng đang được triển khai.

Tỉnh tiếp tục nghiên cứu, xây dựng chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư phát triển cụm công nghiệp; thu hút đầu tư cơ sở chế biến nông sản vào các khu, cụm công nghiệp để xử lý môi trường tập trung; ưu tiên thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp chế biến sâu, nhất là chế biến nông, lâm sản gắn với xây dựng thương hiệu sản phẩm đặc trưng và phát triển chuỗi giá trị bền vững. Thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá, giới thiệu và kết nối tiêu thụ, xuất khẩu sản phẩm nông sản.

Với những kết quả đạt được Nghị quyết số 06-NQ/TU, cùng quyết tâm cao, nỗ lực lớn, giải pháp đồng bộ của tỉnh, tin rằng Sơn La sẽ biến khát vọng thành hiện thực đến năm 2030 trở thành trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng trung du và miền núi phía Bắc, đưa sản phẩm nông sản địa phương vươn xa các thị trường, nâng cao thu nhập cho nhân dân.

Phạm Đức