Các cuộc không kích của Mỹ không phá hủy được năng lực hạt nhân của Iran

Trước đó, vào ngày 24/6, cả Iran và Israel đều ra hiệu rằng cuộc chiến trên không giữa hai quốc gia đã kết thúc, ít nhất là cho đến thời điểm hiện tại, sau khi tổng thống Trump công khai chỉ trích họ vì vi phạm lệnh ngừng bắn mà ông công bố.

Khi hai quốc gia dỡ bỏ các hạn chế dân sự sau 12 ngày chiến tranh với việc Mỹ đã tham gia bằng một cuộc tấn công vào các cơ sở làm giàu uranium của Iran, mỗi bên đều tìm cách tuyên bố chiến thắng.

Vào cuối tuần trước, ông Trump đã tuyên bố rằng việc Mỹ thả bom phá boongke nặng hơn 13 tấn đã "xóa sổ" chương trình hạt nhân của Iran. Nhưng tuyên bố đó dường như trái ngược với đánh giá ban đầu của một trong những cơ quan tình báo của chính quyền ông.

Một trong những nguồn tin cho hay, kho uranium làm giàu của Iran vẫn chưa bị xóa bỏ, và chương trình hạt nhân của nước này, phần lớn được chôn sâu dưới lòng đất, có thể chỉ bị chậm lại một hoặc hai tháng. Iran cho biết nghiên cứu hạt nhân của họ là để sản xuất năng lượng dân sự.

Theo Nhà Trắng, đánh giá tình báo là "hoàn toàn sai". Báo cáo do Cơ quan Tình báo quốc phòng đưa ra, các cuộc tấn công đã phong tỏa lối vào của hai trong số các cơ sở, nhưng không làm sụp đổ các tòa nhà ngầm.

Một số máy ly tâm vẫn còn nguyên sau các cuộc tấn công, tờ Washington Post chia sẻ.

Chính quyền tổng thống Trump đã nói với Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc vào ngày 24/6 rằng các cuộc tấn công vào cuối tuần của họ vào các cơ sở hạt nhân của Iran đã "làm suy yếu" chương trình hạt nhân của Iran, không giống như lời khẳng định trước đó của Trump rằng các cơ sở này đã bị "xóa sổ".

Cơ sở hạt nhân Fordow của Iran sau đòn không kích của Mỹ - Ảnh: Maxar

Thủ tướng Israel - Benjamin Netanyahu thông tin vào ngày 24/6 rằng cuộc tấn công vào Iran đã loại bỏ mối đe dọa hủy diệt hạt nhân và quyết tâm ngăn chặn mọi nỗ lực của Tehran nhằm khôi phục chương trình vũ khí của mình.

"Chúng tôi đã loại bỏ hai mối đe dọa hiện hữu tức thời đối với chúng tôi: mối đe dọa hủy diệt hạt nhân và mối đe dọa hủy diệt bởi 20.000 tên lửa đạn đạo" - ông Netanyahu nói.

Tổng thống Iran- Masoud Pezeshkian trong khi đó nhấn mạnh, đất nước của ông đã kết thúc thành công cuộc chiến tranh mang lại "chiến thắng vĩ đại". Pezeshkian cũng nói với Thái tử Saudi - Mohammed bin Salman rằng Tehran đã sẵn sàng giải quyết những bất đồng với Mỹ, theo hãng thông tấn chính thức IRNA.

Israel đã phát động cuộc không chiến bất ngờ vào ngày 13/6, tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran và giết chết các chỉ huy quân sự cấp cao trong đòn giáng tồi tệ nhất vào nước Cộng hòa Hồi giáo kể từ cuộc chiến tranh với Iraq những năm 1980.

Iran, quốc gia phủ nhận việc cố gắng chế tạo vũ khí hạt nhân, đã trả đũa bằng hàng loạt tên lửa nhắm vào các địa điểm và thành phố quân sự của Israel.

Quân đội Israel đã dỡ bỏ các hạn chế hoạt động trên toàn quốc lúc 8 giờ tối (giờ địa phương) ngày 24/6 và các quan chức cho hay, sân bay Ben Gurion, sân bay chính của đất nước gần Tel Aviv, đã mở cửa trở lại. Không phận của Iran cũng sẽ được mở cửa trở lại.

Một quan chức Nhà Trắng chia sẻ, ông Trump đã làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn với Netanyahu và các quan chức chính quyền khác đã liên lạc với chính phủ Iran.

Cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran sau đòn không kích của Mỹ - Ảnh: Reuters

Thỏa thuận ngừng bắn có vẻ mong manh: cả Israel và Iran đều mất nhiều giờ để thừa nhận rằng họ đã chấp nhận lệnh ngừng bắn và cáo buộc vi phạm lẫn nhau.

Tổng thống Mỹ đã khiển trách cả hai bên nhưng đặc biệt chỉ trích gay gắt Israel khi nói với đồng minh thân cận của mình rằng "ngay bây giờ hãy bình tĩnh lại". Sau đó, ông cho biết Israel đã hủy bỏ các cuộc tấn công tiếp theo lệnh của ông.

Bộ trưởng Quốc phòng Israel - Israel Katz đã nói với người đồng cấp Mỹ Pete Hegseth rằng đất nước của ông sẽ tôn trọng lệnh ngừng bắn trừ khi Iran vi phạm. Iran sẽ tôn trọng lệnh ngừng bắn miễn là Israel làm như vậy, theo truyền thông Iran.

Liệu lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran có thể duy trì được hay không vẫn là một câu hỏi lớn khi xét đến sự ngờ vực sâu sắc giữa hai đối thủ. Nhưng khả năng làm trung gian cho lệnh ngừng bắn của Trump cho thấy Washington vẫn giữ được một số đòn bẩy trong khu vực bất ổn này, theo nhận định của hãng tin Reuters.

Tổng tham mưu trưởng quân đội Israel - Eyal Zamir cho biết, một "chương quan trọng" của cuộc xung đột đã kết thúc nhưng chiến dịch chống lại Iran vẫn chưa kết thúc. Quân đội sẽ tập trung trở lại vào cuộc chiến chống lại các chiến binh Hamas do Iran hậu thuẫn ở Gaza.

Bộ chỉ huy quân đội Iran cũng cảnh báo Israel và Mỹ hãy rút kinh nghiệm từ "những đòn giáng mạnh" mà họ đã giáng xuống trong cuộc xung đột.

Chính quyền Iran thông tin, 610 người đã thiệt mạng tại quốc gia của họ do các cuộc không kích của Israel, ngoài ra còn có 4.746 người bị thương. Cuộc pháo kích trả đũa của Iran đã giết chết 28 người ở Israel, đánh dấu lần đầu tiên hệ thống phòng không của nước này bị một số lượng lớn tên lửa Iran xuyên thủng.

Giá dầu lao dốc và thị trường chứng khoán tăng trên toàn thế giới trong dấu hiệu của sự tự tin được thúc đẩy bởi lệnh ngừng bắn, làm dịu đi nỗi lo về sự gián đoạn nguồn cung cấp dầu quan trọng từ vùng Vịnh.

Anh Duy