Các nhà khoa học châu Âu phát hiện liệu pháp khiến tế bào ung thư chết do áp lực

Các nhà khoa học cho thấy một khả năng mới điều trị u nguyên bào thần kinh đệm. Ảnh Euro News. Next

Một công trình nghiên cứu của các nhà khoa học đã chứng minh được, những khối u glioblastoma (U nguyên bào thần kinh đệm) xâm lấn trong tương lai có thể được điều trị dễ dàng. U nguyên bào thần kinh đệm là một loại ung thư ác tính, bắt đầu từ sự phát triển của những tế bào trong não hoặc tủy sống. Khối u phát triển nhanh chóng, có thể xâm lấn và phá hủy các mô khỏe mạnh. U nguyên bào thần kinh đệm hình thành từ các tế bào, được gọi là tế bào hình sao hỗ trợ các tế bào thần kinh. Bệnh ung thư u nguyên bào thần kinh đệm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Nghiên cứu của nhóm nhà khoa học mang lại kết quả đầy hứa hẹn, cho thấy một khả năng mới điều trị u nguyên bào thần kinh đệm, một trong những bệnh u não phổ biến và nguy hiểm nhất ở người lớn. Bệnh u não này ước tính đang ảnh hưởng đến khoảng 19.000 người mỗi năm ở EU.

Kể từ đầu những năm 2000 đến nay, phương pháp điều trị u nguyên bào thần kinh đệm không thay đổi, bao gồm hóa trị, xạ trị và phẫu thuật. Thời gian sống sót trung bình cho một bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh nguy hiểm này là 15 tháng.

Tế bào ung thư bị áp lực một cách tự nhiên

TS Eric Chevet, trưởng phòng thí nghiệm nghiên cứu ung thư của Viện Y tế và Sức khỏe Quốc gia Pháp (INSERM), cho biết: “Tế bào ung thư là tế bào bị áp lực, đây là những tế bào không bình thường, về cơ bản thường xuyên bị áp lực và sử dụng những cơ chế phản ứng với áp lực để phát triển mở rộng kích thước”.

Trong cuộc phỏng vấn với Euronews Next, ông nói: “Đặc điểm của những tế bào ung thư nói chung là có sức đề kháng cao, mạnh mẽ hơn tế bào thông thường và có khả năng di chuyển, vì vậy những tế bào ung thư có khả năng chịu được những áp lực bổ sung như hóa trị liệu”.

Trong trường hợp u nguyên bào thần kinh đệm, những tế bào ung thư sử dụng một loại protein, được gọi là IRE1 như một phần của cơ chế phản ứng với áp lực khiến tế bào bị bệnh kháng thuốc ung thư hơn.

Các nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu tìm hiểu, việc tác động vào quá trình này có thể làm suy yếu sự phát triển của các tế bào ung thư hay không. Nhóm nghiên cứu đã công bố những kết quả đầy hứa hẹn trên tạp chí iScience.

Công trình nghiên cứu mang tính đột phá này là kết quả hợp tác khoa học giữa các nhà nghiên cứu từ INSERM của Pháp và Đại học Gothenburg ở Thụy Điển. Nhóm nghiên cứu đã thực hiện theo ba bước.

Bước đầu tiên, nhóm nhà khoa học thuộc Đại học Gothenburg sử dụng những mô hình điện toán trong khuôn khổ của phương pháp “in silico”, sử dụng công nghệ máy học trên nền tảng chip máy tính trí tuệ nhân tạo (AI).

Bằng công nghệ này, các nhà khoa học Thụy Điển đã sàng lọc khoảng 15 triệu phân tử, chạy mô phỏng để dự đoán cách những phân tử hóa học khác nhau phản ứng với protein IRE1 trong cơ thể. Một phần tử được xác định là có thể có giá trị trong ức chế protein IRE1, phân tử Z4P.

Bước thứ hai, các nhà khoa học đã thử nghiệm ở cấp tế bào để kiểm tra xác định tác động của phân tử Z4P với tế bào ung thư. Các nhà khoa học đã nhận thấy, phân tử Z4P không chỉ làm suy giảm khả năng đề kháng chống lại áp lực của những tế bào ung thư mà còn ngăn chặn khả năng di chuyển của chúng, một trong những tính năng khiến u nguyên bào thần kinh đệm dưới tác động của trị liệu có thể chuyển hóa thành tình trạng bệnh lý nguy hiểm cho bệnh nhân.

Sau khi đã xác định được kết quả trên các mô hình mô phỏng hỗ trợ AI, các nhà khoa học thử nghiệm phát hiện của nghiên cứu trên cơ thể sống. Nhóm nghiên cứu sử dụng phân tử Z4P tấn công vào các tế bào ung thư ở chuột, kết hợp trị liệu với một loại thuốc có tên gọi là temozolomide (TMZ), loại hóa trị liệu thường được sử dụng trong điều trị u nguyên bào thần kinh đệm.

Nhóm nghiên cứu phát hiện được, phương pháp điều trị kết hợp này nhanh chóng làm suy yếu khả năng chống lại áp lực của tế bào ung thư, thu nhỏ đáng kể kích thước của khối u. Điều đó cho thấy rõ ràng vai trò tích cực của phân tử Z4P.

Trong thử nghiệm trị liệu song song, chỉ sử dụng thuốc hóa trị liệu TMZ, các khối u của chuột xuất hiện lại sau một khoảng thời gian từ 100 đến 150 ngày. Nhưng với sự kết hợp giữa TMZ và phân tử Z4P, tất cả các tế bào ung thư biến mất nhanh chóng và những con chuột thử nghiệm không bị ung thư tái phát sau 200 ngày.

Phương hướng phát triển tương lai

Mặc dù công trình nghiên cứu có được những kết quả đầy hứa hẹn, nhưng sẽ cần nhiều thời gian mới có thể chế tạo được loại thuốc mới. TS Chevet cảnh báo, có thể không dưới 15 năm nữa, những kết quả của nghiên cứu này mới mang lại một phương pháp điều trị mới cho bệnh nhân. Đây là một dự đoán lạc quan, tính đến trường hợp không có bất kỳ trở ngại nào trên đường phát triển.

Theo ông, phân tử Z4P cần được tối ưu hóa để tăng cường hiệu quả trong những tác động nhằm vào các tế bào ung thư, đồng thời phải được thử nghiệm trên nhiều nhóm động vật hơn trước khi có thể được phép thử nghiệm đối với bệnh nhân con người.

Trong bước thứ ba, phát triển những kết quả nghiên cứu của công trình khoa học này, phòng thí nghiệm INSERM của TS Chevet sẽ phối hợp chặt chẽ với nhóm nhà khoa học khác thuộc Viện Khoa học Hóa học Rennes của Pháp.

Mặc dù cần có nhiều thời gian hơn để có được kết quả cuối cùng, các phát hiện của công trình nghiên cứu mở ra những phương pháp điều trị khả thi mới chống lại các loại bệnh ung thư khác.

Leif Eriksson, GS hóa lý tại Đại học Gothenburg, đồng tác giả công trình nghiên cứu cho biết: “Chúng tôi cũng đã bắt đầu nghiên cứu sử dụng phân tử Z4P cho các dạng khối u ác tính khác như ung thư tuyến tụy, ung thư vú bộ ba âm tính và một số bệnh ung thư gan”.

Theo Euro News

Thái Bằng