Các nhà sản xuất EV Trung Quốc làm đảo lộn thị trường ô tô của 'Detroit của châu Á'

Mở rộng thần tốc

Một khách hàng đang thử nghiệm xe điện Hyper HT của GAC Aion tại nhà máy Aion EV ở Rayong, Thái Lan. Ảnh: NYT.

Ma Haiyang và tám đồng nghiệp của ông đã đến Thái Lan một năm trước để thành lập hoạt động kinh doanh đầu tiên ở nước ngoài cho GAC Aion, một nhà sản xuất xe điện đến từ Trung Quốc. Họ không có văn phòng, không có nhà máy, không có nhân viên địa phương và về cơ bản là không có cơ sở gì.

Nhóm Aion đã mở cửa hàng đầu tiên tại… một khách sạn ở Bangkok, chiếm dụng các phòng hội nghị và tổ chức các cuộc họp ở sảnh khách sạn này. Họ có một danh sách dài những việc phải làm: Tìm không gian văn phòng, tuyển dụng đại lý và đưa ra chiến lược kinh doanh. Nhóm đã làm việc suốt ngày đêm và 74 ngày sau khi đến Thái Lan, đã bán được chiếc xe điện đầu tiên của mình.

Ông Ma, giờ là tổng giám đốc Aion khu vực Đông Nam Á, cho biết: "Cơ hội để xe năng lượng mới của Trung Quốc ra nước ngoài sẽ tương đối ngắn", sử dụng cụm từ mà Trung Quốc ưa thích để chỉ xe điện hoàn toàn và xe hybrid chạy bằng xăng-điện. Ông nói thêm: "Đây là lý do tại sao chúng tôi muốn nhanh chóng".

Các nhà sản xuất xe điện của Trung Quốc như Aion đang đổ xô vào các thị trường nước ngoài. Thái Lan là một trong những quốc gia đầu tiên chứng kiến sự đổ bộ đột ngột của các thương hiệu ô tô Trung Quốc và đang phải đối mặt với cách tham vọng và sức cạnh tranh của họ đang định hình lại ngành công nghiệp ô tô của mình.

Aion đã điều chỉnh những chiếc xe của mình cho thị trường địa phương. Ảnh: NYT.

Sự xuất hiện của xe điện Trung Quốc có thể thấy rõ ở khắp mọi nơi tại Thái Lan. Các biển quảng cáo được phủ kín bằng quảng cáo về ô tô Trung Quốc. Giá đất tăng vọt vì rất nhiều công ty Trung Quốc đang xây dựng nhà máy sản xuất ô tô.

Những thay đổi nhanh chóng trên thị trường ô tô Thái Lan cũng cho thấy các công ty Trung Quốc đang vượt lên trước các đối thủ toàn cầu của họ tại Nhật Bản, nơi đã xa lánh xe điện, và Mỹ, nơi Tesla thống trị lĩnh vực này.

Năm ngoái, doanh số bán hàng của các thương hiệu Nhật Bản nổi tiếng như Nissan, Mazda và Mitsubishi đã giảm mạnh khi người tiêu dùng mua ô tô điện mới từ các nhà sản xuất Trung Quốc thay thế. Các đại lý đã từng hợp tác với các hãng sản xuất ô tô Nhật Bản và Mỹ trong nhiều thập kỷ hiện đang chuyển nhượng các phòng trưng bày để nhường chỗ cho xe Trung Quốc. Trong bối cảnh thị trường ngày càng đông đúc, các thương hiệu Trung Quốc đang giảm giá xe điện.

Đẩy mạnh ra nước ngoài là giai đoạn tiếp theo trong chiến lược dài hạn của Bắc Kinh nhằm tập trung vào xe năng lượng mới và đảo ngược cán cân quyền lực trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Sau nhiều năm được chính phủ hỗ trợ cho lĩnh vực này, các nhà sản xuất Trung Quốc đã thành thạo trong việc sản xuất hàng loạt xe điện. Họ đã thiết lập được chuỗi cung ứng đáng tin cậy, đồng thời giải quyết các vấn đề để giảm giá.

Việc đẩy mạnh ra nước ngoài đó đã phải đối mặt với thuế quan tại hai thị trường ô tô lớn để ngăn chặn tình trạng dư thừa xe Trung Quốc đè bẹp các đối thủ trong nước. Tháng trước, Liên minh châu Âu cho biết họ sẽ áp dụng thuế quan lên tới 38% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc vào khối. Một tháng trước đó, Mỹ đã tăng gấp bốn lần thuế quan đối với xe điện được sản xuất tại Trung Quốc.

Thái Lan nhỏ hơn so với các thị trường khác, nhưng đây là thị trường lớn nhất ở Đông Nam Á. Được mệnh danh là “Detroit của châu Á”, nơi đây đóng vai trò là trung tâm sản xuất của khu vực. Vị trí gần và mối quan hệ thương mại chặt chẽ với Trung Quốc cũng cho phép nhập khẩu ô tô Trung Quốc nhanh chóng và rẻ.

“Đây là thị trường đầu cầu”, Tu Le, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Sino Auto Insights cho biết. “Nó phù hợp với nhiều thương hiệu Trung Quốc vì mức giá thấp hơn”.

Trong một thị trường từng được coi là thành trì của Nhật Bản, sự thay đổi đã diễn ra. Các thương hiệu ô tô Nhật Bản chiếm 86% doanh số bán ô tô mới vào năm 2022. Con số đó đã giảm xuống còn 75% vào năm ngoái, với BYD, Great Wall Motor và SAIC Motor của Trung Quốc chiếm thị phần đáng kể.

Năm 2021, Thái Lan cho biết họ muốn xe điện chiếm 30% sản lượng ô tô của mình vào cuối thập kỷ này, một mục tiêu đầy tham vọng dường như không thể đạt được nếu không có các công ty Trung Quốc. Chính phủ nước này cũng đưa ra các khoản trợ cấp và giảm thuế để thúc đẩy nhu cầu.

Nền kinh tế yếu kém của Thái Lan đã góp phần làm giảm đáng kể doanh số bán ô tô nói chung trong năm nay. Doanh số bán xe điện đã chậm lại rất nhiều nhưng vẫn tăng 50% so với năm ngoái. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã phản ứng bằng cách giảm giá, khiến một số đối thủ cạnh tranh lo ngại về cuộc đua xuống đáy.

Chong Baoyu, tổng giám đốc của Great Wall Motor tại đơn vị kinh doanh ở Thái Lan, cho biết một cuộc chiến giá cả toàn diện sẽ "giết chết ngành công nghiệp" vì khách hàng sẽ trì hoãn việc mua xe, kỳ vọng giá sẽ giảm thêm.

"Việc giảm giá là giải pháp ngắn hạn nhưng không phải là giải pháp dài hạn", ông nói.

Bốn năm trước, Great Wall Motor đã mua lại các nhà máy của General Motors như một phần trong quá trình rút lui của nhà sản xuất ô tô Mỹ.

Vào tháng 5, khi thuế quan của Liên minh châu Âu đối với Trung Quốc đang đến gần, Great Wall Motor đã thông báo rằng họ sẽ đóng cửa trụ sở khu vực tại Munich, với lý do "thị trường xe điện châu Âu ngày càng thách thức".

Ông Chong nói rằng công ty có kế hoạch tiếp tục hoạt động tại châu Âu, nhưng viễn cảnh về thuế quan khiến Thái Lan trở thành thị trường thậm chí còn quan trọng hơn đối với các thương hiệu Trung Quốc.

Sáu công ty xe điện Trung Quốc đã bán ô tô tại Thái Lan và ba công ty nữa sẽ tham gia trong năm nay. BYD, Aion, Great Wall, Neta của Hozon Auto và Chery nằm trong số những công ty đã mở hoặc đang xây dựng nhà máy tại Thái Lan.

“Khi người Trung Quốc nhìn thấy cơ hội, họ chỉ việc đi”, Wirat Tatsaringkansakul, phó tổng thư ký của Ủy ban Đầu tư Thái Lan, cho biết tại một hội nghị về ô tô dành cho các nhà cung cấp Trung Quốc vào tháng trước.

Khi Trung Quốc thay thế người Nhật

Khu thương mại của Bangkok. Xe điện Trung Quốc đang sử dụng phần đáng kể tại Thái Lan. Các thương hiệu như BYD, Great Wall Motors và Aion đang hợp tác với các công ty Thái Lan. ẢnhL NYT.

Sự thống trị của Nhật Bản đối với ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan có từ những năm 1960 khi Nissan Motor và đối tác địa phương của mình, Siam Motors, mở nhà máy sản xuất ô tô đầu tiên của đất nước này. Sự hỗ trợ của Nhật Bản đã giúp đưa gia đình Phornprapha, chủ sở hữu của Siam Motors, trở thành gia đình đầu tiên của ngành công nghiệp ô tô Thái Lan.

Pratarnwong Phornprapha và Pratarnporn Phornprapha, cháu của người sáng lập Siam Motors, kiểm soát Rever Automotive, nhà phân phối độc quyền xe BYD tại Thái Lan. BYD, công ty xe điện hàng đầu của Trung Quốc, cạnh tranh trực tiếp với đối tác lâu năm của Siam Motors, Nissan. BYD đã bán được nhiều xe hơn ở Thái Lan so với Nissan vào năm ngoái, mặc dù hãng sản xuất ô tô Trung Quốc này chỉ có ba mẫu xe.

Pratarnwong Phornprapha, giám đốc điều hành của Rever, và Pratarnporn Phornprapha, chị gái kiêm phó giám đốc điều hành của ông, cho hay công ty của họ hoàn toàn tách biệt với Siam Motors, công ty do chú và anh họ của họ điều hành. Tháng này, BYD cho biết đã đã mua 20% cổ phần của Rever với số tiền không được tiết lộ.

Trong vòng chưa đầy hai năm, Rever đã mở 110 phòng trưng bày trên khắp cả nước, với mục tiêu mở thêm 50 phòng trưng bày nữa vào cuối năm 2024.

Pratarnwong Phornprapha, giám đốc điều hành của Rever, nói rằng không có căng thẳng nào trong gia đình, vì Rever tập trung vào xe điện và Siam Motors sản xuất ô tô truyền thống. "Hiện tại, tôi không nghĩ là có bất kỳ xung đột nào", ông nói.

Anh em nhà Phornprapha nhận định một trong những thách thức lớn nhất mà họ phải đối mặt là xoa dịu mối lo ngại về độ tin cậy của ô tô Trung Quốc đặc biệt là vì các thương hiệu Nhật Bản được đánh giá cao.

“Tôi sẽ nói dối nếu tôi nói rằng đó không phải là rào cản khi chúng tôi bắt đầu”, ông Phornprapha cho biết. “Các sản phẩm của Trung Quốc, 10 năm trước, không phải là những gì chúng ta thấy ngày nay”.

V Group Cars, một mạng lưới đại lý với 44 phòng trưng bày thì nói rằng phần lớn các địa điểm của họ chỉ bán các thương hiệu Trung Quốc. Mạng lưới đại lý đã ngừng hợp tác với Suzuki. Công ty đã chuyển đổi các phòng trưng bày của Mazda, Mitsubishi và Ford Motor thành địa điểm bán hàng cho các thương hiệu Aion, Neta, Chery's Omoda và Jaecoo, và Zeekr.

Aion, trong năm đầu tiên tại Thái Lan, đã mở 41 showroom và bắt đầu sản xuất tại một nhà máy mới trong tháng này. Công ty đã công bố kế hoạch mở một nhà máy tại Indonesia và bắt đầu bán xe của mình tại chín quốc gia trên khắp Đông Nam Á.

Tháng trước, Phanthakan Wongsa và vợ đã mua một chiếc xe thể thao đa dụng Aion Y Plus tại một phòng trưng bày ở Bangkok. Họ sở hữu một chiếc Suzuki chạy bằng xăng nhưng muốn có một chiếc xe tiết kiệm năng lượng. Anh Wongsa, một kỹ sư 35 tuổi, đã trả khoảng 25.000 USD sau khi được chính phủ trợ cấp và giảm giá 20%.

Vào một buổi chiều gần đây tại một phòng trưng bày của Aion ở phía đông Bangkok, công ty đã tung ra mức giá 25.000 USD cho Y Plus bao gồm bảo hành tám năm, lắp đặt bộ sạc tại nhà và bảo hiểm 12 tháng.

V Group, mạng lưới đại lý, đã chuyển đổi phòng trưng bày từ đại lý Mazda vào năm ngoái. Pananya Jira-alongkorn, phó chủ tịch của V Group cho biết doanh số bán xe Mazda "giảm mạnh trong những năm gần đây". Bà cho biết người tiêu dùng Thái Lan quan tâm nhiều hơn đến xe điện và Mazda "không có xe nào để cung cấp".

Aion đã điều chỉnh xe Trung Quốc của mình cho thị trường địa phương, tăng công suất của hệ thống điều hòa không khí và gia cố khung gầm để phù hợp với điều kiện đường xá kém.

Hoàng Lâm