Các trạm dừng nghỉ cao tốc Bắc - Nam có kịp 'về đích' năm nay?

Nút nghẽn mặt bằng và thủ tục

Theo Cục Đường bộ Việt Nam, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông hiện có 24 trạm dừng nghỉ được đầu tư mới, trong đó 21 trạm đã ký hợp đồng với nhà đầu tư để triển khai. Tuy nhiên, đến nay mới có 16 trạm được khởi công, và chỉ 3 trạm cơ bản hoàn thành công trình dịch vụ công gồm: Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng và Vĩnh Hảo - Phan Thiết (Km205).

Nhiều trạm khác vẫn đang trong giai đoạn san nền, thi công móng hoặc chưa thể triển khai do vướng mặt bằng. Đáng chú ý, 5 trạm chưa thể khởi công gồm Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết (Km144), Quy Nhơn - Chí Thạnh, Hậu Giang - Cà Mau và Cần Thơ - Hậu Giang.

Một trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông hồi trung tuần tháng 9. Ảnh: Cục ĐBVN.

Nguyên nhân chính là do quy mô các trạm phải điều chỉnh lớn hơn nhiều so với thiết kế ban đầu. Trước đây, mỗi trạm chỉ khoảng 1 ha, nhưng theo Quyết định 938/2023 của Bộ Xây dựng, diện tích được nâng lên 3-5 ha mỗi bên, khiến thủ tục điều chỉnh, giải phóng mặt bằng (GPMB) và thẩm định đầu tư kéo dài, đặc biệt trong bối cảnh quy định về đất đai đang có nhiều thay đổi.

Đến nay, 15/21 trạm đã nhận đủ mặt bằng, 6 trạm mới bàn giao một phần. Một số địa phương như Quảng Trị, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Lâm Đồng và Đồng Nai vẫn chưa hoàn tất GPMB, khiến tiến độ thi công bị “đóng băng”.

Bên cạnh đó, sự lúng túng của các nhà đầu tư trong việc lựa chọn tư vấn thiết kế, thẩm tra, phê duyệt dự án và tổ chức thi công cũng khiến quá trình triển khai kéo dài hơn dự kiến.

Chạy nước rút để kịp về đích

Được biết, thời gian qua, ngay sau khi ký hợp đồng với các nhà đầu tư, Cục Đường bộ Việt Nam đã phối hợp cùng địa phương và Ban quản lý dự án (QLDA) để đôn đốc triển khai, tháo gỡ vướng mắc, đồng thời báo cáo Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm quốc gia để Thủ tướng Chính phủ có chỉ đạo kịp thời.

Mục tiêu được đặt ra là hoàn thành toàn bộ công trình dịch vụ công tại các trạm dừng nghỉ trước ngày 31/12 năm nay, nhằm bảo đảm điều kiện thu phí và vận hành đồng bộ cao tốc Bắc - Nam.

Cục yêu cầu nhà đầu tư lập tiến độ chi tiết, cập nhật hàng tuần, giao trách nhiệm cụ thể cho người đứng đầu từng trạm, trong khi các Ban QLDA phải bám sát hiện trường để xử lý kỹ thuật, giải quyết vướng mắc mặt bằng và rà soát khu vực có nguy cơ chồng lấn với đường sắt tốc độ cao.

Một số tín hiệu tích cực đã xuất hiện, khi các trạm Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng và Vĩnh Hảo - Phan Thiết (Km205) cơ bản hoàn thành, dự kiến đưa vào khai thác trong tháng 11 này. Tuy nhiên, nhiều trạm khác vẫn có nguy cơ “trễ hẹn” nếu không được đẩy nhanh tiến độ.

Một số trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam đã cơ bản hoàn thành, dự kiến đưa vào khai thác trong tháng 11 này. Ảnh minh họa: Lộc Liên.

Trước đó, Bộ Xây dựng đã phê duyệt 36 trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam. Tháng 3 năm nay, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh yêu cầu toàn bộ hạng mục dịch vụ công phải hoàn thành trước 30/12 tới để bảo đảm khai thác đồng bộ.

Để đáp ứng yêu cầu này, Cục Đường bộ đã kiến nghị Bộ Xây dựng chỉ đạo các Ban QLDA và nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ, xử lý dứt điểm tồn tại về mặt bằng và tài chính, phối hợp với địa phương trong việc bàn giao mặt bằng sạch, bảo đảm nguồn vật liệu và vị trí đổ thải.

Phòng Thẩm định được yêu cầu tăng cường kiểm tra hiện trường, giám sát tiến độ theo tháng, đồng thời gắn trách nhiệm cá nhân với người đứng đầu từng đơn vị.

Các trạm dừng nghỉ được xem là hạ tầng thiết yếu phục vụ người dân và doanh nghiệp, đồng thời là điểm nhấn văn hóa trên tuyến cao tốc Bắc - Nam. Tuy nhiên, nếu không có biện pháp quyết liệt, hạng mục này có thể trở thành “điểm nghẽn”, ảnh hưởng đến kế hoạch vận hành đồng bộ toàn tuyến vào năm 2026.

Lộc Liên