Các trường đại học mong muốn doanh nghiệp 'chung tay' trong đào tạo nhân lực cho điện hạt nhân

Với bài toán điện hạt nhân, PGS.TS Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch Hiệp hội Tự động hóa Việt Nam cho rằng, để Việt Nam đạt được các mục tiêu đề ra và theo kịp thế giới, con người là yếu tố quan trọng nhất, không chỉ cần đội ngũ chuyên gia công nghệ chất lượng cao mà cần cả đội ngũ chuyên gia an toàn.

Vấn đề nhân lực là một yếu tố then chốt trong sự phát triển điện hạt nhân, đặc biệt là khi Việt Nam đang xem xét tái khởi động chương trình điện hạt nhân. Nhu cầu nhân lực không chỉ giới hạn trong việc xây dựng và vận hành nhà máy, mà còn bao gồm cả các lĩnh vực như an toàn hạt nhân, quản lý dự án, và nghiên cứu phát triển. Theo tính toán, Việt Nam cần chuẩn bị 2.400 nhân lực cho dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Nguồn nhân lực này chưa tính đến nhu cầu nhân lực cho quản lý nhà nước, nghiên cứu viên tại các viện, giảng viên trong các cơ sở giáo dục.

“Việt Nam đã có thời gian đào tạo nhân lực nhưng khi dự án điện hạt nhân giai đoạn trước dừng lại, khâu đào tạo cũng dừng theo. Hiện tại đang là thời điểm quan trọng để có các chính sách đào tạo, xây dựng lại đội ngũ này. Đây là mấu chốt để dự án điện hạt nhân của Việt Nam thành công”, PGS.TS Nguyễn Quân nhấn mạnh.

Việt Nam phấn đấu đào tạo, bồi dưỡng bổ sung nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu thực tế cho các nhà máy điện hạt nhân

Đồng tình với ý kiến của PGS.TS Nguyễn Quân, TS Nguyễn Đăng Toản, Khoa Năng lượng mới (Trường Đại học Điện lực) nhận định, khó khăn lớn nhất trong phát triển điện hạt nhân là nguồn nhân lực đối với cả người học và người dạy, công nghệ, cơ sở thí nghiệm cần chi phí lớn. Do đó, rất mong muốn các doanh nghiệp có những liên kết, hợp tác đầu tư, “đỡ đầu” cho quá trình đào tạo để có thể tạo quả ngọt cho các dự án điện hạt nhân trong nước. Song song với việc đào tạo nhân lực, TS Nguyễn Đăng Toản cho rằng, cần có chính sách hỗ trợ và quy hoạch phát triển nguồn nhân lực điện hạt nhân để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành.

Trường Đại học Điện lực được giao nhiệm vụ đào tạo nhân lực cho ngành hạt nhân từ năm 2008. Tuy nhiên, sau khi dự án điện hạt nhân giai đoạn trước dừng lại, sinh viên đã không đăng ký đầu vào. Trường vẫn duy trì phòng thí nghiệm và liên kết đào tạo với các trường quốc tế (Nhật Bản, Hàn Quốc). Trong giai đoạn mới, trường sẽ cập nhật chương trình đào tạo điện hạt nhân và bức xạ ứng dụng.

Hiện tại, nhiều dự án năng lượng tái tạo trong nước đang phải “tự đào tạo” đội ngũ tại chỗ, chủ yếu bằng kinh nghiệm thực tế. Nhiều trường đại học mới chỉ bắt đầu xây dựng chuyên ngành hoặc module về năng lượng tái tạo, trong khi các mảng then chốt như: Thiết kế và vận hành gió ngoài khơi (offshore wind); Tích trữ năng lượng (pin lithium-ion, thủy điện trữ năng); Quản lý lưới điện thông minh (smart grid, SCADA, IoT); Dự báo sản lượng tái tạo theo mô hình khí tượng... gần như chưa có chương trình đào tạo chính quy.

Bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Phó Tổng Giám đốc T&T Group, Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam nhận định, vấn đề nhân lực là quan trọng của bất kỳ dự án công nghệ năng lượng nào, đặc biệt với các dự án năng lượng mới như điện hạt nhân, năng lượng gió hay điện khí LNG... “Chúng tôi rất mong muốn có nguồn nhân lực dài hạn đáp ứng được các yêu cầu của dự án. Chúng tôi cũng sẽ có các đơn đặt hàng với các trường đại học để chuẩn bị nguồn nhân lực trong thời gian tới”, bà Bình cho biết.

Phương Thảo