Cách bảo tồn tốt nhất là đưa văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số tới gần với công chúng

Hoạt động đã có những thành công bước đầu khi thu hút sự chú ý của người dân và du khách với những hoạt động văn hóa đặc sắc, mang đậm chất của đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên.

Theo đó, vào sáng chủ nhật hằng tuần, tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh Gia Lai, người dân và du khách có thể tự do tới để thưởng thức, trải nghiệm văn hóa đặc trưng của các đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống tại tỉnh Gia Lai. Điểm đặc biệt của hoạt động là mỗi tuần lại có một đoàn nghệ nhân dân tộc đến từ nhiều địa phương trong toàn tỉnh Gia Lai trình diễn và khắc họa rõ nét đời sống sinh hoạt, truyền thống văn hóa của các dân tộc từ vùng sâu, vùng xa giữa không gian phố phường hiện đại.

Những hoạt động văn hóa đặc sắc của đoàn nghệ nhân người dân tộc Bahnar của xã Hà Tây, huyện Chư Păh (Gia Lai) tại chương trình “Sắc màu văn hóa Gia Lai-Bảo tồn và phát triển”.

Đoàn nghệ nhân Jrai của xã Ia Dêr (huyện Ia Grai) đã mở màn cho chương trình bằng những hoạt động văn hóa đặc sắc. Không chỉ có cồng chiêng, xoang, nhiều hình thức sinh hoạt văn hóa khác được nghệ nhân tái hiện và hướng dẫn mọi người cùng trải nghiệm. Dàn nhạc cụ truyền thống từ tre nứa như T'rưng, kni, ting ning được các chàng trai Jrai trình diễn khiến đã thu hút và nhận được sự quan tâm từ khán giả.

Siu Ting Ning (13 tuổi, làng Jút 1, xã Ia Dêr)-con trai của Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Tih được khán giả yêu cầu chơi nhiều bản nhạc như: “Em đẹp như hoa pơ lang, “Ca ngợi Anh hùng Núp”, “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng”…trên cây đàn klek klok. Đây là nhạc cụ vô cùng độc đáo do Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Tih sáng chế dựa trên một loại đàn tương tự, nhưng phù hợp với lối chơi và các bài nhạc Tây Nguyên.

Em Siu Ting Ning cho biết, em chơi được hầu hết các loại nhạc cụ truyền thống của người Jrai. Năm 10 tuổi, em đã thường xuyên đi biểu diễn cùng dàn nhạc của làng tại các sự kiện. Nhỏ tuổi hơn Ting Ning là Ksor Chinh (12 tuổi) cũng khiến khán giả ngạc nhiên trước khả năng chơi thành thạo trưng và nhiều loại nhạc cụ khác. Những âm thanh sống động được tạo từ các nhạc cụ truyền thống của đồng bào đã khiến người dân và du khách cảm nhận trọn vẹn dòng chảy văn hóa được các thế hệ trao truyền, tiếp nối một cách tài hoa, sáng tạo.

Trong khi đó, đoàn nghệ nhân người dân tộc Bahnar của xã Hà Tây, huyện Chư Păh (Gia Lai) lại mang tới chương trình Các bài cồng chiêng truyền thống như: Mừng lúa mới, mừng giọt nước, mừng nhà rông... cũng được khán giả đón nhận.

Cùng với đó, các nét văn hóa đặc biệt của đồng bào Bana như dệt thổ cẩm, các điệu múa truyền thống và uống rượu cần được tổ chức trong không gian mở để khán giả và du khác có thể dễ dàng tiếp cận và tham gia.

Chính sự độc đáo và hấp dẫn về các âm thanh, thị giác của văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số đã nhận được quan tâm và tham gia của người dân và du khách. Anh Nguyễn Văn Điều (phố Âu Dương Lân, TP Pleiku) chia sẻ: “Các hoạt động văn hóa như thế này thông thường ở các thành phố cần phải mua vé mới được thưởng thức. Còn ở Gia Lai, địa phương đã tổ chức phục vụ người dân và du khách hoàn toàn miễn phí. Các hoạt động diễn ra rất tự nhiên, trong không gian mở, ai đến cũng có thể tham gia. Ngoài thưởng thức sắc màu văn hóa độc đáo còn có thể tương tác với các nghệ nhân, hỏi về cuộc sống của họ, về cách chơi nhạc, về bất cứ điều gì mình quan tâm… Đây cũng là cách làm hay để lan tỏa và đưa văn hóa đồng bào đến gần với mọi người”.

Là du khách đến từ TP Hồ Chí Minh, chị Nguyễn Hồng Thục Anh cho biết, chính những âm thanh và hoạt động của chương trình khiến chị thấy lạ mắt và tới xem. “Chương trình rất hay và ý nghĩa nhưng cần có cách quảng bá hiệu quả hơn. Tôi nghĩ rằng địa phương cần có cách giới thiệu hiệu quả hơn để mọi người cùng biết và đến thưởng thức sắc màu văn hóa của vùng đất Gia Lai nói riêng và Tây Nguyên nói chung. Tôi nghĩ đến với chương trình, ai cũng sẽ thích thú”.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tình Gia Lai, Trần Ngọc Nhung, sau một thời gian duy trì, chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” thành công trên 2 phương diện là bảo tồn, phát triển văn hóa của người Bahnar, Jrai, đồng thời thúc đẩy các hoạt động du lịch. Từ thành công đó, sở tiếp tục tổ chức mô hình mới, đa dạng hoạt động hơn, có sự tham gia của đông đảo bà con các dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn tỉnh Gia Lai.

Những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số thu hút sự chú ý của khán giả, nhất là những người trẻ với sự độc đáo và khác biệt so với văn hóa đại chúng hiện đại.

“Sắc màu văn hóa Gia Lai-Bảo tồn và phát triển” là mô hình đưa không gian làng về phố nhằm quảng bá rộng rãi giá trị văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số Gia Lai, đồng thời tạo nên không gian để người dân và du khách có thể trải nghiệm, tìm hiểu văn hóa đặc trưng của các dân tộc.

Mỗi tuần sẽ có 1 đoàn nghệ nhân tham gia trình diễn, giới thiệu, hướng dẫn du khách trong các hoạt động trải nghiệm. Chúng tôi hy vọng mô hình sẽ góp phần vào công cuộc bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa, đồng thời tạo thêm địa điểm vui chơi, trải nghiệm để thúc đẩy du lịch địa phương”, ông Trần Ngọc Nhung cho biết.

Sau khi chương trình được tổ chức và nhận được những góp ý, phản hồi tích cực của khán giả, trong thời gian tới, Ban tổ chức chương trình “Sắc màu văn hóa Gia Lai-Bảo tồn và phát triển” sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở vật chất như dựng mô hình nhà rông, sân khấu trình diễn…, hỗ trợ hoạt động trình diễn của các đoàn nghệ nhân để đưa văn hóa đồng bảo dân tộc thiểu số tới gần với công chúng một cách tự nhiên và hiệu quả.

Bài, ảnh: TUẤN SƠN

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Xã hội xem các tin, bài liên quan.